بی تردید آنتونیو گرامشی (۱۸۹۱-۱۹۳۷)، اندیشمند مارکسیست ایتالیایی، را باید در زمره برجسته ترین متفکران معاصر دانست که میان تأملات نظری و افکار و عقاید وی با زندگی و حیات عملی و مبارزاتش در جنبش کارگری ایتالیا در نقش روشنفکر انقلابی طبقه کارگر و در مقام یک انقلابی حرفه ای به معنای مبسوط کلمه پیوندی تنگاتنگ و ناگسستنی وجود دارد. از یک سو واکاوی طیف گسترده آثار و نوشته های به جامانده از وی سیمای یک فیلسوف، یک ژورنالیست، یک تئوریسین و یک استراتژیست و گاه یک آکادمیسین را از او به نمایش می گذارد و از دیگر سو شخصیت او را در نقش فعال جنبش کارگری، دبیر کل حزبی سیاسی و مبارزی ضدفاشیسم نمایان و برجسته می سازد. این دو چهره ژانوسی طی چند دهه گذشته دائما برساخته میشوند و گاه به مناقشه های نظری شورانگیزی انجامیده اند.
«فرهنگ نامه ی اندیشه ی اجتماعی مدرن» گستره ی پهناوری ازعلوم اجتماعی تا فلسفه، نظریه ها و آموزه های سیاسی، اندیشه های فرهنگی و جنبش های اجتماعی، ونیز نفوذ علوم طبیعی در همه ی پهنه های دانش و بینش را در برمی گیرد. این فرهنگ نامه نمایی فراگیر و معتبر از مضمون های اصلی اندیشه ی اجتماعی مدرن به دست می دهد و از وارسی در هیچ عرصه ای ازعرصه های تازه ی علوم انسانی فروگذار نمی کند. جستارهای بلند و کوتاه فرهنگ نامه، که به تناسب و اهمیت موضوع ها تدارک دیده شده است، خواننده را با جریان های مهم و روزآمد اندیشه ی اجتماعی، و گرایش های فلسفی و فرهنگی مدرن آشنا می سازد و شامل تک تک دانش های اجتماعی از انسان شناسی، زیبایی شناسی ، اینترنت، پاکسازی قومی تا اقتصاد نظام رفاه اجتماعی می شود. به جرئت می توان گفت که هر دانشجوی علوم انسانی می تواند متن های دانشگاهی خود را با فراغ بال وانهد و به مدخل های معتبر و درجه ی اول این فرهنگ نامه ی مرجع اتکای تام داشته باشد.
ویژگیهای فرهنگ نامه ی اندیشه اجتماعی مدرن : 1 - مخاطبان این کتاب دانشجویان، محققان علوم اجتماعی، برنامه ریزان ، مدیران ، روزنامه نگاران ، نویسندگان ، آزاد و غیر دانشگاهی است . 2 - بیش از صد تن از مهمترین محققان علوم اجتماعی در جهان در تالیف آن نقش داشته اند . 3 - هدف این کتاب آن است که مضامین جامع اندیشه اجتماعی را به دست دهد. 4 - در این اثر بیش از هزار واژه و مدخل اصلی علوم اجتماعی به شکلی جامع شرح داده شده اند. برخی مدخلها تا چند صفحه را در بر می گیرند....
نگاه: سیدنی والتر فینکلشتاین، متولد بروکلین، نیویورک، در 4 ژوییه 1909، تحصیلات دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را به ترتیب در سال های 1929 و 1932 در دانشگاه کلمبیا به پایان رساند و پس از آن در مقام یک منتقد پرآوازه در گستره موسیقی، ادبیات و هنر به میدان آمد. در سال 1955 دومین درجه کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه نیویورک دریافت کرد. در دهه 1930 برای نشریه Brooklyn Daily Eagle بررسی و نقد کتاب های مرتبط با موسیقی، ادبیات و هنر را آغاز کرد و در اداره پست نیز به خدمت پرداخت. در دهه 1940 به کارکنان...
شعر زمان ما عنوانی است که زنده یاد محمد حقوقی برای کتاب هایش برگزید. حقوقی 5 کتاب در باره نیما، شاملو، اخوان ثالث، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد نوشت. کتاب هایی که در زمانه خود ارزش هایی ویژه داشت. پس از درگذشت حقوقی، فیض شریفی دانش آموخته دانشگاه تهران که اهل ذوق و دانش بود مصمم شد تا وصیت حقوقی را مبنی بر ادامه انتشار این مجموعه ارزشمند عملی کند. از این رو با رعایت همان اسلوب و شیوه نقادی کوشید تا بهترین شعر های شاعر را برگزیند و درباره شاعران امروز و شعرشان داوری کند. به زودی از مجموعه...
در ذهن من مهمترین مشخصه‌ی منفردزاده، تفاوتِ اندیشه و بینش و پیشرو بودنِ او در آفرینش است. کارهای شناخته‌شده‌اش در زمانِ خود پیشرو و تازه بوده و در گذر زمان، شاخص هنر زمان خود شده‌اند. اما همه‌ی این‌ها محصول دوران شناخته‌شدگیِ او از «قیصر» به بعد است؛ پس از آن که توانست پی‌گیر سلیقه‌ی خود باشد، مدام از خود بگذرد، تجربه کند و خودش را در انتخاب‌هایش بازتاب دهد. در این کتاب می‌شد خیلی زود از دوران کودکی و نوجوانی گذشت و به کارنامه‌ی شاخص و پرجلوه‌ی او از «قیصر» به بعد رسید و این‌چنین او را نابغه و پراستعداد جلوه داد. اما از خود او یاد گرفته‌ام که کسی دانا به دنیا نمی‌آید. تلاش و تجربه‌ها و کیفیت زندگیِ انسان‌هاست که به آن‌ها هویت می‌دهد. توانمندی در آفرینش هنرمندانه، جدا از آنچه که «استعداد فردی» می‌نامیم، نیازمندِ تجربه‌ورزی و گذر از سیاه‌مشق‌ها و در معنا، «پرورش» است. گفته‌های او هم می‌رساند که بیدار و هوشیار زندگی کرده؛ برای تجربه، خطر کرده؛ آرزوهایش را پرورانده و برایشان به پیش رفته است… *متن از مقدمۀ حسین عصاران بر کتاب «شناسنامه‌ی اسفندیار منفردزاده»
«زندگی پدیده‌ای روانشناختی یا فیزیولوژیک نیست که شاخه‌های مقتضی علم بتوانند مطالعه و کنترل‌اش کنند. با وجود این، ما همچنان تمایل داریم زندگی را «یک معما، مسئله‌ای مربوط به شناخت» تلقی کنیم که یک‌بار برای همیشه باید حل شود. امروز، در دورانی که به نظر می‌رسد زندگی، حتا بیشتر از طبیعت، در کانون اندیشه قرار گرفته است، در دورانی که چنان به‌نظر می‌رسد که گویی تلاش برای کنترل طبیعت به تلاشی جدید برای کنترل زندگی تبدیل شده است، به‌خاطر آوردن این اظهار نظر ویتگنشتاین اهمیتی تعیین‌کننده دارد: «ما احساس می‌کنیم که حتا هنگامی‌که به همه‌ی پرسش‌های علمیِ ممکن پاسخ داده شود بازهم مسائل زندگی دست‌نخورده باقی می‌ماند.» بنابراین، اگر ما عادت‌مان در خواندن کتاب طبیعت را تغییر دهیم، آیا واقعا می‌توانیم آنچه را هرگز در کتاب زندگی نوشته نشده است تغییر دهیم؟ ولی اگر زندگی مفهومی علمی نباشد، آیا می‌تواند به‌منزله‌ی مفهومی فلسفی احیا شود؟»
«در اخلاق نمی‌توانیم بگوییم چه‌چیزی بخشی از زندگی است یا باید باشد و چه‌چیزی بخشی از زندگی‌های ما نیست یا نباید باشد. نمی‌توانیم برخی از امکان‌ها را از زیستن کنار بگذاریم. انجام چنین کاری مستلزم این است که بیرون زندگی بایستیم و جدا از شکل‌اش به آن فکر کنیم، چنان‌که گویی داریم از بالا به آن نگاه می‌کنیم. اما البته این مهمل محض است.»
پنج درس نازیو خوانشی است نو، سایه شکن و خیره کننده از تئوری روان‌کاوی ژک لکان برپایهٔ دو اصل «ناآگاه ساختاری همچون زبان دارد» و ژوئیسانس -و نیز مفهوم پردازی‌های منتج از این دو همچون نقش دال، جایگاه سوژه‌ی ناآگاه و نیز ابژه a- در جهت ترسیم طرحی کلی از اندیشهٔ روان‌کاو فرانسوی. آنچه «لکانِ نازیو» را از دیگر نسخه‌های لکان متمایز می‌کند نقش تخیل او در «دراماتیزه» کردن گفتمان لکانی است تا بتواند تأثیرات و تأثراتِ بالینی آن را با برانگیختن توامان تخیل خوانندگانش، نشان دهد. این همان چیزی است که او آزادی بازآفرینی مؤلف» مینامد و صمیمانه از خوانندگان ایرانی خود میخواهد تا با بهره جستن از قوه تخیل خود، این کتاب را بی آنکه به نحوۀ نگارش آن فکر کنند بخوانند و غرق در متن به موسیقی این واژگان راه دهند تا ایشان را با خود ببرد؛ با این احساس که این کتاب راجع به ایشان سخن میگوید
چهل سال از مرگ حمید عنایت، استاد علوم سیاسی، مترجم و متفکر می‌گذرد و ما همچنان مرهون آثار بزرگ و ارزنده‌اش هستیم. دربارۀ پیشینۀ خانوادگی و تحصیلات و آثار او نوشته‌هایی متعدد در دسترس است. وجه ممیز آثار او را می‌توان ترجمۀ آثار مهم، نثر خوش و معادل‌گذاری‌هایی دانست که هنوز کارآمد و آموزنده است. یکی از نمونه‌های آن کتاب فلسفۀ هگل است. این کتاب را سال‌ها پیش خواندم، وقتی دوباره به آن مراجعه کردم از نثر و شیوایی کلام او به وجد آمدم. به‌خوبی می‌دانیم هر اثری، چه ترجمه و چه تألیف، بی‌اشکال و بی‌نقص نیست اما سرشاخ شدن با فلسفۀ هگل و حتی شرح‌هایی که بر آن نوشته شده، کاری سعب و دشوار است. رعایت وفاداری به متن در عین رعایت شیوایی ترجمه نیز از جملۀ این سختی‌هاست.
دریغ که حمید عنایت زود چشم از جهان فروبست و ما را از دوران پختگی اندیشه و آثارش محروم کرد. زندگی پرفراز و نشیب او، چه صبغۀ فرهنگی خانواده و تحصیلاتش در ایران و انگلستان و چه علائق و فعالیت‌های سیاسی و فرهیختگی‌اش، از او متفکری توانمند ساخت که اگر بیشتر زنده می‌ماند بر آثار پربارش می‌افزود.
کتابی که در دست دارید در شرح اندیشۀ هگل اثری کلاسیک است که با وجود گذشت قریب به صد سال از انتشار آن به زبان اصلی، هنوز تجدید چاپ می‌شود و به همین ترتیب در ایران نیز بارها تجدید چاپ شده است. امیدواریم بازنشر این کتاب در قالب و حروف‌چینی امروزین به کار خوانندگان و علاقه‌مندان فلسفۀ هگل و ترجمه‌های حمید عنایت بیاید. آذرماه 1401
تاریخ فلسفه، اثر سترگ و کلاسیک ویل دورانت کاوشی است در آرا و نظرات فلاسفه بزرگ دوره‌های مختلف تاریخی تلاشی بی‌قرینه و یگانه برای به نظم و فهم در آوردن فلسفه از یونان باستان تا سنت انگلیسی فلسفه در نیمه نخست قرن بیستم از سوی نویسنده‌ای که نسل‌های متوالی مدیون کوشش‌ها و مساعی او برای همگانی کردن فلسفه‌اند. تاریخ فلسفه را شاید بتوان مکمل دیگر کتاب شناخته شده دورانت، لذات فلسفه دانست، دو کتابی که در کنار هم برداشتی نظام‌مند از فیلسوفان، اندیشه‌ها و مفاهیم در اختیار خواننده قرار می‌دهد. ویل دورانت هر دو کتاب را چنان نگاشته که نه تنها پژوهشگران فلسفه بلکه علاقه مندان به فلسفه را نیز به کار آید و زنده‌یاد عباس زریاب خوئی قریب به هفت دهه پیش چنان ترجمه‌اش کرده که برای خواننده فارسی زبان معاصر نیز همچنان خواندنی و کاراست.
