فلسفه

تاریخ فلسفه زیبایی

روزنامه سازندگی در صفخه اندیشه و تاریخ خود طی یادداشتی به بررسی کتاب «تاریخ زیبایی شناسی» ترجمه منوچهر صانعی پرداخته است که در ادامه میخوانیم :   منوچهر صانعی دره بیدی که بیشتر به عنوان مترجم شناخته میشود، دارای مدرک دکتری رشته فلسفه از دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۱ و عضویت هیئت علمی و استاد گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی از همان زمان تاکنون است. او از مترجمان کتاب دانشنامه زیبایی شناسی است که برنده جایزه کتاب سال ۱۳۸۵ شد. مشهورترین آثاری که در بیدی به فارسی برگردانده است، مجموعه آثار دیلتای است که انتشارات...

ادامه خواندن ←

تنهایی

بن‌لازار میجوسکوویچ
مترجم حسین گلشاهی

انزوای وجودی حتی با زیستن در کنار دیگران همچنان پرناشدنی باقی می­‌ماند. هر یک از ما به تنهایی وارد جهان هستی می‌شویم و البته باید به تنهایی نیز از آن خارج شویم. «کتاب میجوسکوویچ کمکی نظرورزانه و برانگیزاننده به حوزه‌ای مطالعاتی­ است که تاکنون نادیده گرفته شده است؛ تنهایی. تقریر او از ریشه­‌های فلسفیِ تنهایی برای درمان­گران و همچنین فیلسوفان، پربهره­ است. این کتاب را به همۀ کسانی که به حوزۀ روان‌درمانی وجودی علاقه­‌مندند، توصیه می­‌کنم.»

اِروین یالوم، نویسندۀ کتاب روان­‌درمانی اگزیستانسیال

 

 

ادامه خواندن ←

مقدمه‌ای بر زیبایی‌شناسی

ویلهلم فردریش هگل
علی‌اکبر معصوم‌بیگی

به عقیده‌ی بسیاری از هگل پژوهان مقدمه‌هایی که هگل بر برخی آثار بزرگ خود، از جمله زیبایی شناسی و پدیدارشناسی روح، نوشته خود آثاری مستقل به شمار می روند و چنان که هگل در برخی از این آثار تصریح کرده است مقدمه‌نویسی او نه در حکم چکیده و زبده‌ی اثر اصلی است و نه درآمدی برای آشنایی خواننده با آنچه در پی می‌آید، بلکه تأملی است در کلیت و جوهره‌ی اثر. هگل هنر را همچون تجربه‌ای معنوی از دین و فلسفه متمایز می‌سازد، سپس به بحث نظری درباره‌ی هنر می‌پردازد و سرانجام آن را هم از زیبایی طبیعت ممتاز می‌شمارد و هم دامنه‌ی سخن را به نبوغ هنرمند و اصالت او می‌کشاند. هگل در فلسفه‌ی هنر خود خاصه زیر تأثیر و نفوذ وينكلمان، كانت و شیلر است و تز «پایان هنر» او به ویژه در هایدگر و آدورنو تأثیر ژرف داشته است. زیبایی‌شناسی هگل شرحی گسترده و فراخ دامن از زیبایی در هنر، تحول تاریخی هنر و تک هنرهایی چون معماری، مجسمه‌سازی، نقاشی، موسیقی و شعر است. تحلیل‌های ممتاز و پرتأثیر او در هنر مصری، مجسمه‌ی یونانی و تراژدی کهن و مدرن مایه‌ی شگفتی زیبایی‌شناسانی است که همه همت خود را به زیبایی‌شناسی و مسائل استحسانی معطوف داشته‌اند و در نظر بسیاری از پژوهندگان زیبایی‌شناسی هگل یکی از بزرگترین دستاوردهای نظریه‌ی زیبایی‌شناسی از هنگام فنّ شعر ارسطو است.

 

ادامه خواندن ←

بازخوانی منطق هگل در منطق جدید

کسری فارسیان

با مرجعیت یافتن منطق جدید در فضای آکادمیک فلسفی (فلسفه تحلیلی) از اوایل قرن بیستم و انتشار مقالهٔ کارل پوپر در مجله ذهن که حمله‌ای به هگل و دیالکتیک او بود فضایی ضدهگلی در جامعۀ فلسفه تحلیلی به وجود آمد. ریشه‌های این ضدیت با نظام فکری هگل به فلسفۀ اتمیسم منطقی راسل و پرینکیپیا اتیکای مور باز می‌گردد اما نقدهای بعدی که هگل را متهم به تناقض باوری می‌کردند تیر خلاصی بر پیکره هگلیان بود. مضمون همۀ آن نقدها این بود که «کسی که تناقض را باور داشته باشد جز مهملات نمی‌تواند چیز دیگری بگوید». در حوزۀ منطق جدید، آثار گراهام پریست و شکل‌گیری منطق‌های فراسازگار تناقض باور رهیافتی نو برای دیدن منطق هگل به آکادمی هدیه داد. این کتاب بازخوانی منطقی هگل در منطق جدید است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا از منطق هگل می‌توان قرائتی فراسازگار داشت یا خیر.

 

ادامه خواندن ←

بنیاد فلسفۀ سیاسی در غرب: از هراکلیت تا هابز

حمید عنایت

این کتاب درسی را برای آگاهاندن دانشجویان علوم سیاسی از مبانی فلسفهٔ سیاسی در غرب نوشته‌ام و امیدوارم که دنباله آن را در مجلدی دیگر بیاورم چون در زمینهٔ عقیده یا فلسفهٔ سیاسی تاکنون چند کتاب سودمند به پارسی در آمده است. در این کتاب تا جایی که میتوانسته‌ام از تکرار مطالبی که در آن کتاب‌ها به تفصیل میتوان یافت پرهیز کرده‌ام و به جای آن کوشیده‌ام تا دربارهٔ برخی از نکات و مسائل نظری بیشتر بحث کنم و فقط عقاید هشت تن از متفکران را که به اتفاق صاحب نظران استاد و مسأله‌آموز این مطلب تا پایان قرن هفدهم میلادی بوده‌اند پیشنهاد بحث خود کرده‌ام.

ادامه خواندن ←

آزادی راستین: فلسفۀ عملی اسپینوزا

برت ادکینز

فرشید مقدم سلیمی ‎‎

کتاب آزادی راستین (۲۰۰۷) را ادکینز برای دانشجویان مقطع کارشناسی فلسفه نوشته است؛ دانشجویانی که آشنایی قبلی‏شان با اسپینوزا بسیار اندک است. پس نویسنده از طرح موضوعات دشوار پرهیز کرده، و کوشیده تا در متنی خوش‏خوان، با مثال‌هایی جالب توجه و ملموس، بینش‌های فلسفی مهم اسپینوزا را فهم‌پذیرتر کند. برای همین کتاب برای عموم خوانندگان نیز می‌تواند مفید باشد. اما چنین کتابی، بیش از همه به‌کار خواننده‌ای خواهد آمد که می‏‌خواهد به‌کمک اسپینوزا در مسأله‌ای عملی یا به‌‏عبارت دیگر اخلاقی-سیاسی بیندیشد؛ و رویکرد درست به فلسفه هم همین است. به‏‌قول ویتگنشتاین، فلسفه راه خروج را به مگسِ گرفتار در بطری نشان می‏‌دهد.

*از پیشگفتار مترجم

ادامه خواندن ←

کانت

فردریک کاپلستون

منوچهر بزرگمهر

کتاب کانت بخشی از مجموعه مجلدات تاریخ فلسفه غرب اثر فریدریک کاپلستون است که منوچهر بزرگمهر این مجلد را منفرد ترجمه کرده بود و با همکاری مشترک انتشارات دانشگاه صنعتی شریف و مرکز نشر دانشگاهی منتشر شد. در این مجلد مباحثی چون زمینه های فکری و نقد اول و مقولات و اخلاق و زیبایی شناسی بررسی شده است.

ادامه خواندن ←

جمهور

افلاطون

فواد روحانی

کسی نیست که نام افلاطون را نشنیده و از شهرت و مقام مخصوصی که این کتاب در میان کتب فلسفی و اجتماعی جهان دارد بی خبر باشد. مسائلی که در این کتاب طرح شده مهم‌ترین موضوع‌هایی است که بشر از بدو پیدایش فکر به آن توجه داشته و مادام که باقی است، توجه خواهد داشت، و به همین جهت است که با آنکه بیش از دو هزار و سیصد سال از تاریخ تألیف این کتاب می‌گذرد، هنوز مطالب آن تازگی دارد و هیچ یک از آنها برای همیشه حل نشده و شاید هرگز حل نشود. فلسفه زندگی و مرگ، بقای روح، چگونگی عالم بعد، دینداری، اخلاق، عشق، فلسفه، اصول تربیت، کشورداری، هنرهای زیبا، حکمت الهی، اینها موضوع های کتاب است. موضوع هایی است که فکر انسان را همیشه به خود مشغول داشته و احساسات بشری را برانگیخته، عقاید و افکار متضاد، نه تنها در طی قرنهای مختلف، بلکه حتی در آن واحد به وجود آورده.

 

ادامه خواندن ←

آنتونیو نگری: مدرنیته و انبوه خلق

تیموتی اس مورفی

فواد حبیبی

کتاب مورفی مواجه های تمام عیار، ژرف و فکورانه با آثار نگری را فراهم می س ازد و همه چیز، از آثار اولیه نگری در باب هگل و كانت تا مباحث سیاسی اخیر در باب امپراتوری، را پوشش میدهد. علاوه بر پرداختن به آثاری که هنوز به انگلیسی ترجمه نشده، نقطه قوت اصلی کتاب حاضر شیوه ای است که بدان طریق سیاست و فلسفه را با هم تلفیق می کند و نشان میدهد که چگونه نگری از رهگذر فلسفه درگیر سیاست میشود و به چه نحو از مجرای سیاست به فلسفه می پردازد. اغراق نیست اگر بگوییم که این کتاب بحث بر سر آثار نگری را از اساس دگرگون خواهد ساخت.

– جیسون رید، استاد فلسفه دانشگاه ماین جنوبی

 

ادامه خواندن ←

در ستایش ریاضیات

آلن بدیو

ترجمۀ علی حسن زاده

جایگاه ریاضیات از دیرباز محل نزاع بوده است. برخی از شر آن به خدا پناه برده اند. برعکس، برخی از شر انبوه دهشتناک جزئیات ملموس به آن پناه برده اند. برخی آن را همان گویی صرف میدانند. برخی آن را یگانه صورت اندیشه میانگارند. برخی آن را انتزاعی به حساب می آورند که نابودگر زندگی باصفا و بی غل و غش است. اما برخی برعکس، واقعیت را بدون آن ناممکن می دانند. آلن بدیو، فیلسوف نامدار فرانسوی، به دفاع از ریاضیات برمی خیزد و نظریه ای نو درباره ی ریاضیات می پروراند. از دید بديو، «ریاضیات هستی شناسی است». او در کتاب حاضر می کوشد با زبانی ساده از ریاضیات و رابطه اش با فیلسوفان، فلسفه، واقعیت، زندگی و نیک بختی سخن بگوید.

ادامه خواندن ←