آیا آن‌جا که می‌ایستی
حکایت جان‌هایی‌ست
که در انتظار نوبت خویش‌اند
تا گُر بگیرند؟
آیا آن‌جا که می‌گذری
انبوهی رودهاست
که گلوی مردگان را
می‌جویند و بازپس نمی‌دهند؟
کمان‌داران و آبزیان
غرق می‌شوند دست در آغوش
و بر هر ریگ که فرود می‌آیند
صدای مرا می‌شنوند
که نمی‌خواستم بمیرم.
در این کتاب نوزایی سینمای ایران از بطن سینمای فیلم فارسی و بر آمدن فیلم سازان تاریخ سازی چون مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی و دیگران، با نگاهی جامعه شناختی مورد واکاوی قرار می گیرد. شخصیت های ماندگار و اقتباس ادبی، سینمای خیابانی و ناتورالیسم ایرانی، شیدایی و عقلانیت مدرن و سینمای پرویز کیمیاوی، سیاست حذف و بازی کی بود کی بود من نبودم، ستاره مرده است و دیگر نمی میرد، از کیارستمی استالین نسازیم، دروغ خوانی و تاریخ، ارجاع های فرهادی و گفتگوهای بینامتنی و… از جمله مباحثی است که در این کتاب طرح می شود. ما این داستان را از واپسین سالهای دهه چهل شروع می کنیم و تا به امروز می رسیم که سینمای هنری ایران به مهم ترین سفیر فرهنگی این سرزمین در محافل جهانی بدل گشته است.
دوبلورها خود را بازیگران نشسته می دانند و معتقدندتفاوتشان با بازیگران تئاتر، سینما و تلویزیون صرفا در این است که باید پشت یک میکروفن، بدون آنکه دیده شوند ایفای نقش کنند. آن ها از سال 1338 که اولین گروهشان برای آموزش به ایتالیا اعزام شد تا امروز که آثاری ماندگار تقدیم فارسی زبان ها کرده اند، شخصیت های برجسته ای را از دست داده اند. تاریخ شفاهی دوبله، بیان خاطرات و تجربیات این سال هاست . . .
این کتاب هدفی جز این اندیشه که مجموعه‌ای از اطلاعات علمی را که در این عصر درباره انسان به‌دست است، در دسترس همه بگذارد. ما کم‌کم به ضعف تمدن خود پی می‌بریم. بسیارند کسانی که امروز رهایی از قید بندگی اصول اجتماع امروزی را آرزو می‌کنند. این کتاب به‌خاطر آنان نگاشته شده است همچنین به‌خاطر متفکرین تندروی که نه تنها به لزوم تغییراتی در شئون سیاسی و اقتصادی، بلکه به واژگونی اصول تمدن صنعتی معتقدند و راه دیگری برای پیشرفت انسانیت آرزو می‌کنند.
تاریخ جوامع تاکنون تاریخ مبارزه طبقاتی بوده است و بابک قهرمانی ست از میان این صفحات در جدال با ظلم و سیاهی ای که در خاک این مرزوبوم ریشه دوانده بود. «بابک» مرزهای اسطوره و واقعیت را در هم نوردیده است. مردانگی و قهرمانی های او را باید به حساب آرزوها و آمال ایرانیانی گذاشت که از دیرباز منتظر ظهور این منجی افسانه ای و پرچم عدالت گستر او بوده اند. کتاب پیش رو شرح این دلاوری هاست و ثبت اسطوره جاویدان ایران زمین، بابک خرمدین، برای آیندگانی ست که با مطالعه حماسه او و یارانش، گذشته را چراغ راه خویش قرار می دهند.
امروز باید به بهترین وضع روانی و بدنی انسان متمدن توجه کرد؛ یعنی باید برای پرورش موجوداتی پرمایه‌تر از تمام آنچه تا امروز به روی زمین زیسته‌اند، دست به کار شد. این تصمیم ضروری است، زیرا فکر ما به‌نسبت پیچیدگی مسائلی که باید حل شود، بزرگ نشده است؛ برای همین ما در آستانۀ اضمحلالیم. اجتماع امروزی جز به ارزش‌های مادی توجه ندارد و مسائل اصلی انسانی را که در عین حال مادی و معنوی است، فراموش کرده و نه‌تنها برایمان خوشبختی به ارمغان نیاورده، بلکه خود را برای جلوگیری از فساد ما ناتوان نشان داده است. پیروزی بر سلامتی کافی نیست. در هر فرد باید به پرورش کامل خصایل ارثی و شخصیت او نیز توجه کرد، زیرا کیفیت زندگی به مراتب مهم‌تر از خود زندگی است.
«درخت بی‌زمین» فرصتی‌ست تا شاعر در لابه‌لای صفحات کتاب با زیباترین ترانه‌ها سخن بگوید و طنین آوازش را در تمامی شهرهای بی‌شاعر و راه‌های بی‌عابر بیفکند. از نوستالژی‌های کودکانه‌ای سخن بگوید که رویای رنگین خوانندگانش است.
رمز جاودانگی ترانه‌های از «دریا در من» تا «درخت بی‌زمین» در انتخاب واژه‌هایی‌ست که شاعر را به ریشه‌های تاریخی سرزمین‌اش متصل می‌‌سازد. و به راستی که سالهای دور از خانه، جنس واژه‌های او را از درد و عشق تهی نساخته است.
سفر تمام نیست
وقتی که دستارهاشان
سرخی سیب را
عشق نمی‌داند
خون می‌داند…
انوش صالحی داستان‌نویس و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران است. از او تاکنون کتابهای «راوی بهاران/سرگذشت کرامت‌الله دانشیان»،«مصطفی شعاعیان و رومانتیسم انقلابی» و « اسم شب سیاهکل» در حوزه تاریخ چپ ایران منتشر شده است.
در چاپ تازه«حماسه سیاهکل»- اثر بحث‌برانگیز حمید اشرف در این سال‌ها- علاوه بر متن اصلی، دو مقاله نیز به ضمیمه آمده است که در آنها انوش صالحی به عمده‌ترین انتقادات وارده بر این اثر از دیدگاه خود و با تکیه بر اسناد موجود جنبش فدایی پاسخ میگوید.
وقتی برای نخستین بار “جمعه” را شنیدی، کجا بودی؟
“قصه دو ماهی” قصه چند سالگی تو بود؟
“هفته خاکستری” را کدامین روز ورق زدی؟
چگونه از “بوی خوب گندم” مست شدی؟
حرف، نفس، هجرت، کودکانه، همیشه غایب،
نفرین نامه، قدغن، بی بی آبی و …
را در خلوت کدام شب نفس کشیدی؟…
برای تو از همه خواهم گفت.
«سفرهای بسیار به هایدلبرگ» مجموعه داستانی است کوتاه و خواندنی از قهرمانانی که در ویرانه های آلمان بعد از جنگ، به جست و جوی معنایی دوباره برای زیستن هستند. شخصیت های اصلی این کتاب به مانند سایر آثار هاینریش بل زاییده جنگی خانمان سوز هستند که نویسنده از هیچ فرصتی برای نکوهش و مذمت آن دریغ نمی کند.