کسروی در کتاب پیش رو تاریخ پانصد سالۀ خوزستان را به تصویر میکشد؛ شهری با آبوهوایی گرم و طاقتفرسا که جنگها، حوادث و شورشهایی فراوان دیده است، سرزمینی که در آن افرادی بسیار روی کار آمدهاند، حکومت کردهاند و به رسم روزگار از پای افتاده و جای خویش را به دیگری سپردهاند. این کتاب روایتی است از شکلگیری مشعشعیان، کعبیان و پیشامدهای دیگری که در سرزمین خوزستان به وقوع پیوسته است.
تاریخ فلسفه، اثر سترگ و کلاسیک ویل دورانت کاوشی است در آرا و نظرات فلاسفه بزرگ دورههای مختلف تاریخی تلاشی بیقرینه و یگانه برای به نظم و فهم در آوردن فلسفه از یونان باستان تا سنت انگلیسی فلسفه در نیمه نخست قرن بیستم از سوی نویسندهای که نسلهای متوالی مدیون کوششها و مساعی او برای همگانی کردن فلسفهاند. تاریخ فلسفه را شاید بتوان مکمل دیگر کتاب شناخته شده دورانت، لذات فلسفه دانست، دو کتابی که در کنار هم برداشتی نظاممند از فیلسوفان، اندیشهها و مفاهیم در اختیار خواننده قرار میدهد. ویل دورانت هر دو کتاب را چنان نگاشته که نه تنها پژوهشگران فلسفه بلکه علاقه مندان به فلسفه را نیز به کار آید و زندهیاد عباس زریاب خوئی قریب به هفت دهه پیش چنان ترجمهاش کرده که برای خواننده فارسی زبان معاصر نیز همچنان خواندنی و کاراست.
اهمیت کتاب تاریخ مارکسیستی سرمایهداری در آن است که خاستگاه سرمایهداری را منحصر به چند کشور نمیکند و برخلاف نظر برخی متفکران، سرمایهداری را در همان آغاز نظامی جهانی میداند، زیرا سرمایهداری از ابتدای تأسیس به بازار جهانی و مواد خام و محصولات اولیه تولیدی نظام سرفداری و بردهداری حاشیه اروپا وابسته بود. از طرفی، صرفا بهره کشی نیست که باید آن را از ارکان منطق رشد سرمایهداری دانست، بلکه باید نقش سرمایه پولی را نیز برجسته کرد، همان سرمایهای که از کشورهای غیراروپایی تأمین میشد. هنری هلر در کتاب پیش رو، با استدلالهایی اینچنینی، تاریخ سرمایهداری را از زاویهای دیگر بررسی کرده است.
کتاب تاریخ مختصر به گند کشیدن جهان پیگیری این گفته عمیق است که «كليۀ اسناد و مدارک تمدن، در عین حال همان اسناد و مدارک توحش اند». تام فیلیپس در کتاب پیش رو، اقدامات فاجعه بار پدیده ای به نام «بشر» را عینا پیش چشم خواننده می گذارد و نشان می دهد بشر همه چیز را برهم زده است. این ویرانی و به گند کشیدن صرفا محدود به دوران مدرن نشده، بلکه در طول تاریخ بررسی شده است. در این ویرانی هیچ چیز در امان نمی ماند، زیرا انسان پایان انسان و پایان جهان است. بیان طنز پردازانه و شوخ طبع فیلیپس خواننده را در فضایی میان خنده و جدیت، امید و ناامیدی گیر می اندازد. این کتاب گزارشی است درباره بشر و حماقت.
نویسنده در این کتاب تاریخ جنگها و صلحها را از عصر آهن تا کنون واکاوی کرده، دیپلماسی و فرایند سیاستورزی رادر ادوار گوناگون پیش چشم خواننده میگذارد و در این مسیر هیچگاه تاریخ جهان را به قدرتهای مجزا و گسسته از هم تجزیه نمیکند و میکوشد برهمکنش نیروها و قدرتهای سیاسی را همچون موسیقی نهایی یک ارکستر سمفونیک بزرگ به خواننده عرضه کند. وی در این مسیر پرسش های اساسی مطرح میکند. چرا مغولان دست از اروپای غربی شستند و دامنۀ حملات آنها فقط تا اروپای شرقی گسترده شد؟ آیا اگر مغولان با همان توانی که آسیا و اروپای شرقی را در هم نوردیدند، به اروپای غربی تاخته بودند رنسانس شکل میگرفت؟ برآمدن خلافت اسلامی چه تأثیری بر سایر قدرتهای بزرگ جهان داشت؟ عثمانیان چگونه نقشۀ سیاسی جهان را تغییر دادند؟ فروپاشی روم چطور توازن قوا را به هم ریخت؟ اینها و بسیار بیش از اینها پرسشهای مردافکنی است که پاسخ به آنها افق جدیدی را پیش روی دانشجویان و علاقهمندان به سیاست و تاریخ میگشاید.
«تاریخ تلخ» اثری نوگرایانه است. نویسنده با جسارتی شگفتانگیز به روایتی تاریخی از زندگی و روزگار احمدشاملو پرداخته اما این روایت نه مبتنی بر اسناد رسمی یا آثار پرداخته شدۀ قبلی که به طور کامل بر اساس سرودههای شاعر است، نویسنده موشکافانه و البته با حوصله و صبری چندساله با آثار شاعر خوگر شده، شأن نزول و نکات مختلف و شعر را کاویده، دقایق و زوایای مختلف زیست و زمانۀ شاعر را از درون هر شعر برآورده و کتابی جذاب و خواندنی نوشته که پر از نکات تازه و بیان نشده از روزگار و زندگی شاعر است.
تاریخ تلخ خیلی زود مورد اقبال جامعۀ کتابخوان قرار گرفت و نسخههای چاپ اول آن به سرعت به اتمام رسید، اینک با پارهای از اصلاحات و رفع کاستیها چاپ دوم این اثر تقدیم دوستداران تاریخ و ادبیات معاصر ایران میگردد….
تاریخ انگلستان اثر هارولد.جی شولتز به ترجمانی دکترعباسقلی غفاری فرد در 25 فصل از شالودههای دوران معاصر را در بر میگیرد. نویسنده این اثر مورخی اهل کاناداست. در این اثر از حکومت رومیها بر انگلستان تسلط وایکینگها با پادشاهی وسکس که تا 800 میلادی حاکمیت بر انگلستان داشتند و بالاخره از پادشاهی آلفرد کبیر که به عنوان رهبری انگلستان شناخته شد بحث میشود.
پس از آن تاریخ اختصاصی این کشور آغاز میشود و تا دهه هفتاد سده بیستم میلادی را در برمیگیرد. در این اثر از دیدگاههای مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، ادبی، فلسفی و اقتصاد و جنگ به بررسی تاریخ انگلستان پرداخته شده است.
نویسنده اثر خود فردی دانشگاهی است و در دانشگاههای وسکس و آکسفورد تدریس کرده است.
کتاب تاریخ ایران باستان (در سه جلد) نخستین کتابی است که به شیوه علمی و بر اساس مستندات و کشفیات باستانشناسی درباره گذشته تاریخی ایران نگاشته شد و هنوز هم مورد توجه است. این کتاب تنها به تاریخ ایران اختصاص ندراد، بلکه دایرهالمعارفی است در باب تاریخ و تمدن و فرهنگ گذشته ممالک مهم دنیا به ویژه یونان، روم، سوریه، مصر، عربستان، هند و… چنان که هنگام مطالعه این اثر تنها با تاریخ و سرگذشت سلسلههای ایرانی ماد، هخامنشی،اشکانی و سلسله یونانی سلوکی آشنا نمیشویم، بلکه در زمینه تاریخ خاورمیانه امروز و یونان باستان اطلاعات دست اول خواهیم یافت.
تاریخ ایران با شکوه ما، بدان اندازه خواندنی و پندآموز نسل امروزین است که ز هر زبان که بشنوی و یا بخوانی اش، نامکرر جلوه می کند. اثری که پیش روی خواننده ی جسنجوگر است روایت تاریخ سرزمین ایران از دوران باستان تا امروز را دربر می گیرد و حاصل تتبع عباس پرویز تاریخ نگار ارجمندی است که پیش از این در سه مجلد منتشر شده بود و انتشارات نگاه افتخار دارد که این مجموعه ی سه جلدی را در یک مجلد و با ویرایشی نو ارمغان عاشقانِ تاریخ و فرهنگ این سرزمین می کند…
بازسازى روزگاران گذشته كارى بسيار سخت است و مورخ اگر مىتوانست بىكم و كاست آن را بازسازى كند و يا خود در آن روزگار جاى بگيرد، تاريخنگارى چقدر دگرگون مىشد. در روزگارى نه چندان دور كه رفتوآمد ميان روستاها، شهرها، و كشورها، با پاى پياده و گاهى در روى آبها با كشتى انجام مىگرفت، گروهى به نام راهزن همواره در كمين بودند تا مسافران را تاراج كنند و دار و ندار آنها را بگيرند. مورخ امروزى ديگر چنين چيزى را به چشم نمىبيند و شايد هم نمىداند كه آنها بهتر ديدهاند، به جاى سرگردانى در كوهها و بيابانها و در پهنه آبها و آزار ديدن از سرما و گرما، در خانه خود، در دفتر خود در شهرها بنشينند و به شيوه قانونى، داروندار ديگران را به يغما ببرند و از ارج و ارزش هم برخوردار باشند و اگر راهزن ديروزى گاهى به چنگ قانون مىافتاد و پاسخگوى كار ناپسند خود مىشد، راهزن امروزى با هزاران نيرنگ، جان بدر مىبرد و گاهى «ادعاى شرف» هم مىكند! اگر روزگار گذشته را مورخ با روزگار كنونى بسنجد خواهد ديد كه حتى «ضربالمثلها» نيز در روزگار كنونى دگرگون شدهاند. در گذشته مىگفتند، «نابُرده رنج گنج ميسر نمىشود»، اما امروزه، گنج، بىرنج به دست مىآيد؛ مىگفتند «مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد»، در روزگار كنونى كسى كه كار مىكند، مزد نمىگيرد بلكه همواره بدهكار و نيازمند است و مزد را آن كسى مىگيرد كه كار نمىكند. در روزگار گذشته مىگفتند