در یک غروب زیبای ماه سپتامبر سال ۱۸۳۶ مردی تقریباً سی ساله به جان پناه خیابان ساحلی تکیه داده بود. آنجا که انسان میتواند در آن واحد بالادست رود سن را از باغ نباتات تا نتردام و نیز از پایین دست آن منظره وسیع رود را تا لوور تماشا کند. اینجا در پایتخت اندیشهها دو دیدگاه همسان نمیتوان یافت. انسان خود را در پس کشتی غول پیکری احساس میکند. اینجا انسان به پاریس میاندیشد، از رومنها تا فرانکها، از نورمانها تا بورگینیونها، قرون وسطی، والوآها، هانری چهارم و لوئی چهاردهم، ناپلئون و لوئی فیلیپ. اینجا تمام فرمانروایان ردپایی یا آثاری به جای میگذارند و در خاطرهها ماندگار میشوند.
فرناندو پسو، شاعر بزرگ پرتغال، معتقد بود «من»های بسیاری در او هست. یکی از این «من»هایش دکتر ریکاردو ریش بود؛ پزشکی که نه ماه بزرگتر از خود پسوا بوده! ساراماگو در این رمانش این ریکاردو ریش را به چنان شخصیتی تبدیل میکند که واقعیتر از هر شخصیت واقعی میشود. او تصویر بسیار زندهای از اوضاع سیاسی در دههی ۱۹۳۰ و ظهور فاشیسم را هم در قالب این رمان به نمایش میگذارد؛ رمانی که بدون شک شاعرانهترین و با تکنیکترین رمانی که او نوشت.
به تصویر درختی
که در حوض
زیر یخ زندانیست
چه بگویم؟
من تنها سقف مطمئنم را
پنداشته بودم که خورشید است
که چتر سرگیجهام را
همچنان که فرونشستن فوارهها
از ارتفاع پیشانیم میکاهد _
در حریق باز میکند؛
اما بر خورشید هم
برف نشست.
چه بگویم به آوای دور شدن کشتیها
که کالاشان جز آب نیست
_ آبی که میخاست باران باشد _
و بادبانهاشان را
خدای تمام خداحافظیها
با کبوتران از شانهی خود رم دادهست؟
مرد پنجاه سالهی تنهایی که منشی سادهی ادارهی ثبت احوال است برای سرگرمی خودش کلکسیونی از صد شخصیت مشهور مملکتش درست کرده است و هر عکس یا مطلبی که دربارهی هر یک از آنها پیدا کرد در پروندهشان میگذارد. یک شب به طور تصادفی برگهی سجل احوال زن ناشناسی در میان برگههای سجل احوال پنج نفر از شخصیتهای کلکسیونش به خانهی او میآید. آنگاه او در شهرشان به جستجوی این زن ناشناس برمیآید. همهی نامها رمانی است دربارهی تنهایی و سرودی در ستایش زن.
پادشاهان سلسه صفویه به عنصر ایرانی متکی نبودند بلکه گروگانی بودند در دست اقلیتی از قبایل چادرنشین آناتولی ،حلب، شام و مجارستان که از روزگار شیخ صفیالدین عموماً و از روزگار شیخ جنید خصوصاً در جستجوی سرزمینی برای تحقق آرمانهای غالیگرایانه خود بودند و انجام این رویکرد را در تغییر جایگاه مرشد طریقت اردبیل (یا طریقت صفوی) به مقام پادشاهی ایران امکان پذیر میدانستند و وضعیت آشفته و حکومتهای ضعیف و پراکنده آن روز ایران زمینه را برای این خواسته آنها مهیا میکرد. ایرانیها هرگز با این عناصر و پادشاه آنها کنار نیامدند و بزرگترین دلیل آن این است که چون ایرانیان خواهان سرنگونی سلسله صفویه بودند، هنگام محاصره اصفهان توسط افاغنه از هیچ کجای ایران به کمک پادشاه صفویه نرفتند تا این سلسله سرنگون شد هرگاه ایرانیها به کمک اصفهان میرفتند افاغنه جنگ دفاعی ایرانیها را تاب نمیآوردند و عقب مینشستند و جنگهای بعدی نادر شاه با افغانها و شکست دادن آنها، این دیدگاه را تأیید میکند. این کتاب صرفاً نه گزارشی تاریخی بلکه پژوهشی است نقد محور دربارهٔ لحظه ای از تاریخ ایران.
محمدعلی سیاح
به کوشش حمید سیاح و به تصحیح سیفالله گلکار
میرزا محمدعلی محلاتی در 23 سالگی، سفر هیجده سالۀ خود به دور دنیا و سراسر ایران را آغاز کرد و به همین خاطربه حاجی سیاح معروف شد. این کتاب شرح خاطرات اوست که به زبانی شیرین نوشته شده است. این کتاب بر اساس نسخۀ سال 1346 منتشر شده است.
خواب به اندازة غذا و آب مهم است. وقتی از خواب محروم میشویم، حافظه، عملکرد، خلقوخو و سلامت جسمیمان به مخاطره میافتد. نقش مهم خواب در زندگیمان را زمانی میفهمیم که متوجه شویم یکسوم زندگیمان را در خواب میگذرانیم. در این کتاب الگوهای مختلف خواب و بیخوابی بررسی و راهکارهایی نیز در درمان اختلال بیخوابی ارائه میشود.
به دلیل کمیاب بودن متون مربوط به تجربیات عاطفی دخترها و زنان، شناختن تاریخ اختلالهای خوردن کاری دشوار است. بیاشتهایی عصبی بیماریای است که در آن شخص به خودش گرسنگی میدهد. ویژگی اصلی این نوع اختلال امتناع از خوردن است که به کمبود وزن بسیار پایینتر از وضعیت سالم منجر میشود. در خصوص اختلال خوردن نکاتی بسیار هست که در این کتاب بررسی میشود.
در اسب سرخ دربارۀ پسری روستایی به نام جودی تیفلین میخوانیم که شرایط دشوار زندگی در مزرعه را به خوبی آموخته است. ارتباط عاطفی جودی با اسبی سرکش به نام گابیلان، دنیایی بکر از تعامل انسان و طبیعت را بهوجود میآورد که زندگی یکنواخت و کسل کنندۀ او را مملو از شادی میسازد….
در مروارید دربارۀ صیادی فقیر میخوانیم که در جنوب مکزیک زندگیاش را از راه جست و جوی مروارید تأمین میکند. بیماری کویوتیتو، فرزند خانواده، پدر را برای سفری پر مخاطره به دریا میکشاند….
مقصود از تأليف اين كتاب نماياندن ايران باستان است آنگونه كه بوده يعنى به طورى كه از نوشتههاى مورخين قديم و اسناد تاريخى ملّى ما و حفريّات و اكتشافات در امكنه تاريخى و تتبّعات محقّقين جديد برمىآيد در نيل به مقصود مذكور مابين تفصيل و اختصار حدّ وسط اختيار شده زيرا تصور مىشد كه اطناب كلام براى بيشتر خوانندگان ملالآور باشد و اختصار، مقصود را حاصل نكند با وجود اين نظر، نگارنده سعى كرده كه از مطالب عمده يا جالب توجه چيزى ناگفته نماند.