محمد قراگوزلو
«کارل مارکس» در دستنوشتههای اقتصادی و فلسفی خود در سال 1844 درباره قدرت پول در جامعه‌ی بورژوایی نوشته است؛ « پول، وفاداری را به بیوفایی، عشق را به نفرت، نفرت را به عشق، فضیلت را به شرارت، شرارت را به فضیلت، خدمتکار را به ارباب، ارباب را به خدمتکار، حماقت را به هوش، هوش را به حماقت تبدیل میکند. چون پول به مثابهی مفهومی فعال از ارزش، تمام چیزها را در هم میآمیزد و معاوضه میکند. خود نیز بیانگر در هم آمیختهگی و معاوضهی عام همه چیزها – جهانی وارونه – یا به عبارتی در هم آمیختهگی و معاوضهی همهی کیفیتهای طبیعی و انسانی است….
اگر انسان، انسان باشد و روابطش با دنیا روابطی انسانی، آنگاه میتوان عشق را فقط با عشق، اعتماد را با اعتماد و غیره معاوضه کرد.
کتاب « امکان فروپاشی سرمایهداری و دلایل شکست سوسیالیسم اردوگاهی» درآمدی به تناقضهای درونی و تبیین بحران‌های بزرگ سرمایهداری است. و اگر چه دوران ما، به حکم قانون تکامل و روند پویایی تاریخ اجتماعی و سیر مستمر مبارزهی طبقاتی، عصر زوال و سقوط جهان سرمایهداری است اما برههی تاریکی از خونبارترین دوران سلطهی آن نیز هست.
حال وقت آن رسیده است که بار دیگر ضمن تبیین سازوکارهای سازندهی پیکر جهان سرمایهداری و ترسیم مجدد متناقضهای درونی آن، صورتهای متفاوتاش را مشخص کرد. منظور از ماهیت جهان سرمایهداری، ماهیت آن و شیوهی تولید سرمایهداری است. شیوهیی که بر مبنای استثمار نیروی کار و مبتنی بر مزد و ایجاد ارزش اضافه و انباشت سرمایه، انواع مالکیت‌های خصوصی و دولتی را به عرصههای مختلف بازار آزاد و برنامه + بازار پیوند زده است. این شیوهی تولید بنا بر تناقضهای ذاتیاش طی صد سال گذشته، دست‌کم دو جنگ فراگیر، دهها جنگ منطقهای و بحران‌های متعدد اقتصادی را به جامعه‌ی جهانی تحمیل کرده است. ضد انسانیترین جنبهی این روند معیوب در جریان جبران خسارتهای ناشی از بحران ادواری سرمایه از طریق یورش به معاش کارگران و زحمتکشان قرار گرفته است.
کتاب حاضردر 7 فصل جداگانه «چرا امکان فروپاشی؟»، «انباشت سرمایه»، «تبیین بحران»، «اضافه تولید»، «نرخ نزولی سود»، «سرمایه در بحران» و «دلائل شکست سوسیالیسم اردوگاهی» تدوین شده است که در هر فصل به توضیح مطالب آن پرداخته شده است.