پهلوی

دوره ایران قبل از اسلام یا ایران قدیم را که تاریخ مختصر ایران تا انقراض ساسانیان است، حسن پیرنیا (مشیرالدوله) به رشته تحریر درآورده است. این بخش، از شکل جغرافیایی فلات ایران آغاز و با مطالبی درباره آمدن آریانها به فلات ایران، مذهب، اخلاق، خانواده، طبقات و شکل حکومتی آنها ادامه می یابد. مختصری از تاریخ ایلام، تاریخ آریانهای ایرانی، دوره و تمدن مادی، دوره اول پارسیها، قشون کشی اسکندر به ایران و انقراض سلسله هخامنشی، دوره مقدونی و یونانی (اسکندر و سلوکی ها)، دوره پارتیها، تمدن اشکانی، ساسانیان، نهضت عرب به طرف ایران، مذاهب دوره ساسانی از فصلهای بخش اول “تاریخ ایران” یعنی دوره قبل از اسلام است. دوره بعد از اسلام که از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه را دربر می گیرد تالیف عباس اقبال آشتیانی است که در بخش نخست از صدر اسلام تا مغول، شامل فصول ظهور اسلام، خلفای راشدین، خلفای اموی، خلافت بنی عباس و بخش دوم “تاریخ ایران پس از اسلام” شامل فصول طاهریان و علویان طبرستان، دیالمه آن زیار، دیالمه آل بویه، صفاریان، سامانیان، غزنویان، سلاطین غور، سلاطین سلجوقی، اتابکان و خوارزمشاهیان است. قسمت بعدی از بخش “ایران بعد از اسلام” از تاریخ ایران قبل از صفویه آغاز و با فصول استیلای مغول، سیاست و آداب مغول، لشکرکشی هولاگو به ایران و انقراض خلافت عباسی، سلاطین مغول ایرانیان و سلطنت ایلخانان ادامه می یابد. اصل و نسب صفویه، سلطنت شاه عباس بزرگ، سلسله افشاریه، زندیه و قاجاریه و مشروطیت ایران از دیگر مطالب این فصل است.