توضیحات
گزیده ای از مجموعه اشعار فدریکو گارسیا لورکا
رؤیاىِ پارچه‌هاىِ الجزایر و دَمشق
خشونتِ قلب ما عطرآگین مى‌کرد
گیسوان تو مى‌نواخت
هماهنگ با ستارگانِ رنج‌ات سُترگ.
مجموعه اشعار فدریکو گارسیا لورکا
مجموعه اشعار
فهرست
پیش‌گفتار 21
کتاب شعر (1920-1918) 27
مارمولک پیر 29
ترانه‌ى میدانچه 33
کنسرت ناتمام 37
چکامه‌ى آب دریا 39
طلوع 41
در یاد 43
سایه‌ى روح من 45
الماس 47
دیدارهاى حلزونى ماجراجو 49
مرثیه 58
باران 63
تأمل زیر باران 66
نغمه‌ى بهارى 68
ترانه‌ى غمگین 70
دریا 73
سپیدارانِ نقره‌فام 75
پرسش‌ها 77
سنبله‌ها 78
ترانه‌ى یک روز جولاى 81
آوازى دیگر 86
سیگار! 88
صبح 92
عصر 97
اگر دستانم مى‌توانست از هم بگسلد 99
ترانه‌ى عسل 101
ترانه‌ى پاییزى 104
سوگسرودى براى خوواناى مجنون 107
آواز 111
درختان 114
رؤیا 115
ماه و مرگ 117
رؤیایى دیگر 119
آشیان 121
هواى شبانه 122
بلوط‌ها 124
چشمه‌سار 127
تمناى درخت غار 133
راه 137
چشم‌انداز 140
پرنده‌ى کاغذى 143
نغمه‌ى درون 146
سوگسرود سکوت 149
شبیخون 153
غروب شده است 155
آواز براى ماه 157
مشاوره 161
حیاط نمناک 163
تصنیف 165
نوامبر 167
ساعت ستارگان 170
بادنماى افراشته 172
ضرباهنگ پاییز 175
ترانه‌ى شرقى 182
کانته خوندو (1921) 187
شعر پیکان 189
شب 190
سویل 191
دسته 193
گام 194
خدنگ 195
بالکن 196
سپیده‌دم 197
مارِ زنگى 198
شمعدان 199
انجیر وحشى 200
صلیب 201
آناناس وحشى 202
پیشگویى گیتار 203
گیتار 204
شعر تنهایى 206
گرافیک پِتِنرا 207
شش ردیف 208
شعر سیگیریاى کولى 209
نغمه‌ى سه رود 211
سه شهر 214
گرافیک پِتِنِرا 216
این طرح 218
نغمه‌ى فلامنکو 220
نغمه‌ى فلامنکو 222
شعر تنهایى 223
شعر سیگیریاى کولى 225
شعر تنهایى 227
شعر تنهایى 228
شعر تنهایى 230
رقص و آواز فلامنکو 231
لولا ]دو دختر[ 232
رقص فلامنکا 234
دانشگاه 236
آواز مادرِ آمارگو 238
آواز کولى کتک‌خورده 239
دشت 240
پرچم چهارم 252
مالاگِنیا 258
دهکده 259
آمپارو 260
شعرهاى پراکنده 263
مانداب‌ها 265
آواز عروسک 267
چهار ترجیع بند زرد 269
مستخدم 271
من مى‌دانم 273
حاشیه‌نشینان رود 274
لیمو و پرتقال 276
مردمان مى‌رفتند 277
ترانه‌ها 279
به گوشِ یکى دختر 280
سورونگو 281
جریان آرام 282
گلایه 283
شب 285
نیمه شب 286
صنوبر و برج 287
ترانه 288
ماه سیاه 289
بَسامد 290
نذر 291
مزمور 292
دیدار 293
نغمه 294
بیرون 295
کشتگاه 296
او 297
طنین 298
باغ لیمو 299
دیوان 301
آذرخش 302
کَژى 303
بسوىِ… 304
جریان 305
هر آواز 306
گل سرخ 307
نوانخانه 308
مادر 309
یکى 310
یک ستاره 311
نوار 312
زیر 313
بزرگترین اندوه 314
شعاع 315
تَرَنُم 316
اَزَل 317
چشمان 318
هوا 320
برسِئو در آینه خفته 321
کجا فرو شود آرزو 323
واقعیت 324
زاویه‌ى ابدى 326
پُوریکو 327
خاطره 328
آب، به کجا مى‌روى؟ 329
طاقِ ماه‌ها 331
دیو مردِ سپید 332
آواز پسرى که هفت قلب دارد 333
وسوسه 335
زمین 337
تشویش 338
ویژگى‌ها 339
گوشه‌ى آسمان 340
جمع 341
وِنوس 342
بادبادک 343
آینه‌ى بزرگ 344
انعکاس 345
اقاقیا 346
نماد 347
گر تو… 348
پرى دریا 349
آواز ماه نوامبر و آوریل 350
هوا 352
چوبدست زائر 353
لک لکِ موسیقا 354
پایانِ فصل گرم 355
همو 357
تالاب 359
پیش در آمد 360
علفِ هرز 361
جنگل ساعت‌ها 363
دیدگاه کلى 364
ترانه‌ى یأس 365
پیکان 366
تقریباً سوگواره 367
بدرود 368
وانهاده 369
ترانه‌ى کودکى که هرگز زاده نشد 371
آواز شبانه‌ى ملاحان آندولس 372
طلوع و زنگ! 374
ساعتِ هول 376
آواز روزى که مى‌گذرد 378
خورشید شکسته است 380
ترانه‌ى نخستین آرزو 382
تصویرهاى آسمان 384
غروب پنجشنبه‌ى مقدس 387
دریاىِ لاتین! 389
به کاتالینا بارسِنا 390
خداحافظ 391
به دوستم ماریا ترِه‌سا 392
آواز 393
تنهایى نا امن 395
ترانه‌ى مرده‌ى کوچک 398
رُباعىِ کوبایى 400
سنگ نبشته‌ى گور براى ایساک آلبِنیس 401
گیاه نامه‌ها 402
به کارمِلا، پِرویى 406
چه دارد آب رود؟ 407
براى مجموعه‌ى کامل شعر آنتونیو ماچادو 410
نیایش گل‌هاى سرخ 414
گرانادا 420
تقریر 424
ابلیس 427
پرى دریا و خرچنگ 430
کودکى و مرگ 432
دنیا 434
آوازها (1924-1921) 437
گوناگون 439
ماه نیمه 440
آدم 441
روشنى ساعت 442
نمودار شبانه 443
افسانه 444
حلزون 445
مارمولک مى‌گرید… 446
آوازِ خوانده 448
آوازِ دیوانه 449
آواز سوار (1860) 450
آوازِ سوار 453
حقیقتى است 455
درخت کاشتم، درخت… 456
ماه برمى‌آید 458
خیابانِ خاموشان 460
به سحرگاه مرد 461
دوشیزه به عشاى ربانى 462
پسرِ لال 463
کودک دیوانه 464
وداع 466
خودکشى 467
نرگس 469
به شیوه‌ى دیگر 471
ترانه‌ى بیهوده 472
دو ملاح به کرانه 473
دلتنگى مجسمه 475
آواز درخت خشک پرتقال 476
سه تصویر با سایه 478
آواز ماه 479
کودک من به دریا رفت… 481
سه تصویر با سایه 483
درخت آواز 484
شبانه‌هاى پنجره 486
عشق (با بال‌ها و پیکان‌ها) 490
تصنیف براى شهر سانتیاگو 492
ترانه خواهد نور باشد 493
دومین سالگرد 494
وَراى جهان 495
آندولسى ها 497
باغ مارس 498
ضرب‌المثل 499
توازن 500
کتیبه 501
لوح 502
زنِ اسیر 505
هر ترانه 506
گرانادا و 1850 507
نماد 508
آینه‌ى فریبنده 509
بادنماها 510
شکارچى 513
ترانه هفت دوشیزه 514
آوازهاى کودکانه 516
چرخ و فلک 518
ترانه‌ى دبستانى 520
اُمگا 522
به مارگاریتا (شیرگو) 523
سه داستان مصور 524
میگِل پیسارو 526
تنهایى 528
ترانه‌هاى عامیانه (گردآورى) 531
سه برگ 533
تارارا 534
کافه زنان چینى 536
چهار قاطرچى 538
پسرانِ مونِلئون 540
ترانه‌ى دُون بویسو 544
کودک سویل 547
قارچ‌هاى خَئِن 548
رَنجه 550
شاهانِ وَرق 552
ترانه‌ى گهواره 553
سویل قرن هیجدهم 554
لالایى 556
زائران 557
کولى آوازخوان (1927-1924) 561
آواز ماه، ماه، ماه 563
نازنین و باد 565
رِه‌یِرتا 568
آواز خوابگرد 570
راهبه‌ى کولى 574
آواز رنج سیاه 576
سَن میگل 579
سَن رافائل 582
سَن گابریل (جبرئیل) 585
دستگیرى آنتونیتو اِل کامبوریو به راه سویل 589
مرگ آنتونیو اِل کامبوریو 592
مرده‌ى عشق 595
آواز احضاریه 598
آواز پلیس شهرى اسپانیا 601
سه آواز تاریخى 607
ریشخند دُون پِدرو بر اسب 611
تامار و آمنون 615
چکامه 620
شاعر در نیویورک (1930-1929) 627
شعر تنهایى در دانشگاه کولومبیا 629
1910] میان پرده[ 631
افسانه و ارابه‌ى سه دوست 633
کودکى تو بر چانه 637
سیاهان 640
شاه هارلِم 642
کلیساى متروک 648
خیابان‌ها و رؤیاها 650
چشم‌اندازِ جماعتى که استفراغ مى‌کند 655
چشم‌اندازِ جماعتى که ادرار مى‌کند 658
قتل 661
کریسمس در هودسون 662
شهر بى رؤیا 664
چشم‌انداز کورِ نیویورک 667
تولد مسیح 670
سَحَر 672
شعر دریاچه اِدِم میلز 674
آسمانِ زنده 677
در کلبه‌ى کشاورز 679
گاو 682
دختر غرق شده در چاه 684
دیباچه‌اى بر مرگ 686
شبانه‌ى شکاف 688
منظره با دو گور و یک سگ اسیرى 692
ویرانه 694
ماه و دورنماىِ حشرات 696
بازگشت به شهر نیویورک 700
گورستان یهود 704
مصلوب 707
فریادى به سوى رُم (از فراز کرایسلر بیلدینگ) 709
چکامه 713
گریز از نیویورک 720
والس بر شاخه‌ها 723
شاعر به هاوانا مى‌رسد 725
غزل‌هاى عشق تاریک (1936-1935) 727
غزل تاجِ گل سرخ 729
غزل شِکوِه‌ى شیرین 731
زخم‌هاى عشق 733
شاعر از معشوق خویش مى‌خواهد که برایش بنویسد 735
شاعر راست مى‌گوید 736
شاعر تلفنى با معشوق خویش سخن گوید 737
شاعر از معشوق خویش درباره‌ى شهر فریبناک کوئنکا پرسد 738
غزل شاعرى که براى معشوق کبوتر فرستد 740
آى صداىِ نهانِ عشقِ تاریک 742
عشق به سینه‌ى شاعر بیارامد 743
شب عشقِ بى‌خواب 744
شعرهاى عاشقانه 745
عاشقانِ کشته‌ى کَبک 747
چکامه براى محراب ِ مقدس 751
قواعد 754
غزل 756
یادداشتى براى یک چکامه 758
کیست که بر تن کند پیرهنم، چه کس برتن خواهد کرد؟ 760
چه کس گوید؟ 762
به کجا خواهى شد، عشق من؟ 764
سه نگاره‌ى آسمان ]قطعه[ 766
خداىِ عشق با عصا 768
لوسیا مارتینس 769
در اندرون 770
نو 771
تصنیف 772
در مالاگا 774
ترانه 775
زن بعید 777
ترانه‌هاى عاشقانه 778
شعر شور انگیز 779
…بر پیکرت رنج بود و گُل 781
آوازِ دیجور 783
آرلِکین 785
عشق. عشق. عشق 786
دیدن‌ات نتوانستم 788
مادر مر ا به دهکده‌ها بِبَر 791
عشق، عشق 792
گرانادا، خیابان اِلویرا 794
بُز نَر 797
آرزو 800
ملاقات 802
اولین سالگرد 804
باغِ لیمو 805
تمشک با ساقه‌ى خاکستر 807
در چشمانت مار 808
ترانه‌ى کوتاه 810
ترانه‌ى کوتاه 812
دیباچه 814
نقش باغ 818
ترانه‌ى کوتاه 820
و من بوسه‌ها مى‌دادم تو را 822
شعرهاى چاپ نشده 823
آه تختِ هتل! آه تختِ شیرین! 825
از یافتن یکى بوسه‌ى تو 826
جمع بانوان به کرانه‌ى دریا 828
دیده‌ام به دَرّه‌ى غزالِ ساکن 829
همه: از سایه‌ى عکسِ رادیوگرافى… 830
نگره بر منظر [I] 831
نگره بر منظر (II) 832
نُهمین ترانه‌ى گربه‌ها 834
سیسو 838
شُکوه: طلا، عود و مَرموک 839
باکره‌ى مقدس سخن گوید 840
سوگسرود 841
دیوانِ تاماریت 853
غزالِ عشق نامنتظر 855
غزال حضور هولناک 857
غزالِ عشق نا امید 859
غزال عشقى که نمى‌گذارد به تماشایش نشست 860
غزال کودک مرده 862
غزال ریشه‌ى تلخ 864
غزال یادِ عشق 866
غزال مرگِ تاریک 868
غزال عشق دلپذیر 870
غزال گریز پا 871
غزال عشق صد ساله 873
غزال بازار صبحگاهى 875
قصیده‌ى مجروح آب 877
قصیده‌ى زارى 879
قصیده‌ى شاخه‌ها 880
قصیده‌ى زن آرمیده 882
قصیده‌ى خواب در هواى آزاد 884
قصیده‌ى دست ناممکن 886
قصیده‌ى گُل سرخ 888
قصیده‌ى دختر زرّین 889
قصیده‌ى کبوتران تاریک 891
گاهشمار زندگى لورکا 893
فهرست منابع 895
پیش‌گفتار
هزار اسبِ پارسى مى‌خسبد
با ماهِ پیشانى تو به میدان
آنگاه که من در تلاشم تا پیوند زنم
چهار شب را به کمرگاه‌ات خصم برف.
]غزال عشق نا منتظر، دیوان تاماریت: 1936[
مجموعه‌ى حاضر دربرگیرنده‌ى مراحل رشد و شکوفایى شعر فدریکو گارسیا لورکاست. به همین دلیل نیز بیشتر شعرها تاریخ سرایش خود را همراه دارد.
اولین بخش از این مجموعه شعرهایى را شامل مى‌شود که لورکا به تقریب طى 1920- 1918 سروده است. این شعرها که خاستگاه عرب ـ گرانادایى شعر لورکا را نمایان مى‌سازد، عمدتاً در «کتاب شعر» که از نظر ساختارى متعلق به دوران پر شور و شرّ جوانى لورکاست، خلاصه مى‌گردد. بنابر این، شاید از نظر زمانى بتوان شعرهاى این دوره را کنکاشى براى پالایش زبان شعرى وى قلمداد کرد :
…
بر پیکرت رنج بود و گُل سرخ.
چشمان‌ات مرگ بود و دریا
دهان‌ات، لبان‌ات، قفاى‌ات، گریبان‌ات.
من به کُهَن سایه‌ى دیرینه‌ى عُمَر ماننده بودم.
رؤیاىِ پارچه‌هاىِ الجزایر و دَمشق
خشونتِ قلب ما عطرآگین مى‌کرد
گیسوان تو مى‌نواخت هماهنگ
با ستارگانِ رنج‌ات سُترگ.
]اولین آوازها: 1917[
شعرهاى کانته خوندو (1921) نیز که نشانگر دستیابى شاعر به نوعى خاص از سبک است، همچنان ادامه‌ى تأثیر دیرینه‌ترین سنت‌هاى شعرى آندولس را نمایان مى‌سازد :
…
بر بلنداى کوه عریان
جایگاه صلیب.
آب زلال و
درختان زیتون صد ساله.
به کوره راه‌ها
مردان رداپوش،
و به برج‌ها
بادنماهاى گردان
تا ابد چرخان
آه، دهکده‌ى متروک
در آندولس سوگوار!
]دهکده، کانته خوندو: 1921[
بخش بعدى شامل شعرهاى پراکنده لورکاست که سال‌ها پس از مرگ شاعر با گردآورى دست نوشته‌هاى لورکا از سوى بنیاد فدریکو گارسیا لورکا به چاپ رسیده است.
…
گروه مردمان به باغ‌ها نمایان
تن تو و احتضار من در انتظار
بر اسبان نور و با بال‌هاى سبز.
]عشق به سینه‌ى شاعر بیارمد، غزل‌هاى عاشقانه: اولین انتشار 1984[
…
به کجا خواهى شد، عشق من،
همدم و هستى من،
با نسیم در قدح
و دریا در بلور؟
]…[
]به کجا خواهى شد، عشق من؟، چنین گذشت پنج سال: 1930[
مجموعه آوازها شامل اولین آوازهاى لورکا (1921) و آوازها (1924-1922) حاوى شعرهاى برجسته‌اى از لورکاست که جزو ماندگارترین آثار او نیز محسوب مى‌شود. در واقع، این مجموعه نقطه عطفى در شعر اوست، چرا که هم به لحاظ شکل و هم به لحاظ محتوا دوره‌ى جدیدى را در شعر او رقم مى‌زند :
ساقه‌ى صدا و چهره،
بارى و دیگر بار
مى‌لرزد نومید
در هواى دیروز.
]درخت آواز، آوازها: 1924- 1922[
ترانه‌هاى عامیانه (گردآورى ) نیز حاصل سال‌ها تحقیق در فرهنگ و ادبیات عامه اسپانیاست که در ادامه خواهد آمد.
اشعار کولى آوازخوان[1] (1927-1924) دربرگیرنده شعرهایى است
برخاسته از فرهنگ عامه و اسطوره‌هایش که عمدتآ ریشه در باورهاى قومى و مذهبى این سرزمین دارد. وجه مشخصه‌ى شعرهاى این بخش را باید در شیوه‌ى بیان روایى آن جستجو کرد. هرچند این خصوصیت را مى‌توان در دیگر بخش‌ها، به‌ویژه در ترانه‌هاى عامیانه، تعمیم داد :
…
به دروازه‌ى بیت اللحم
کولى‌ها گرد آیند.
سَن خوِسه، زخم آلود
بر باکره کفن پوشد.
سلا ح گستاخ
به تمام شب غُرََّد.
باکره به بزاقِ ستاره
کودکان شفا دهد.
]آواز پلیس شهرى اسپانیا، کولى آوازخوان: 1927- 1924[
شاعر در نیویورک (1930-1929) نیز بخش دیگر این مجموعه است. شعرهایى که لورکا در طول اقامت خویش در دانشگاه کولومبیا مى‌سراید که خود آینه‌ى تمام‌نماى تضاد فرهنگى است. این شعرها در کل گرایش خاص شاعر را که کمتر در سروده‌هاى پیشین وى مى‌توان سراغ گرفت، آشکار مى‌سازد. شعرهایى به مفهوم واقعى کلمه فرا واقع‌گرا (سوررئالیستى) که به‌نوعى، درک عمیق شاعر را از وضع موجود نشان مى‌دهد :
…
آنان هستند که ویسکى نقره نوشند
به کنار آتشفشان‌ها
و پاره‌هاى قلب بلعند از کوه‌هاى یخینِ خرس.
بدان شب شاهِ هارلم با یکى قاشق سخت
چشم کروکودیل‌ها بیرون مى‌کشید
و به نشیمنگاه میمون‌ها مى‌زد
با یکى قاشق.
]سیاهان (شاه هارلم)، شاعر در نیویورک: 1930- 1929[
…
ماهى در ماه غوطه ور.
آب ساعتى خسبد
و دریا ساعت‌ها.
بانو بر سر شاخ مرده.
راهبه
به درون ترنج مى‌خواند.
دختر
از کاج به سَندروس مى‌رفت.
و کاج پَرِ چکاوک مى‌جست.
اما بلبل بر زخم‌هاى پیرامونش مى‌گریست.
و من نیز.
]گریز از نیویورک (والسى به‌سوى تمدن)، شاعر در نیویورک: 1930- 1929[
شعرهاى دیوان تاماریت (1936) ــ دیوان به معناى کتاب شعر و تاماریت نام ناحیه‌اى واقع در گراناداــ نیز پایان بخش این مجموعه خواهد بود. شعرهایى که به نوعى نمایانگر رویکرد دوباره شاعر در به‌کارگیرى همان سنت‌هاى دیرینه‌ى شعر اسپانیایى، به‌ویژه غزلسرایى، است.
…
نه بَر باد پاید نه بر پَرِ چَکاوک
آنگاه که تو را یابم به سردابِ شراب.
نه بر خاک پاید نه بر پاره ابرى
وقتى که تو به رود مى‌شدى غرقاب.
کى دیوِ آب فرو افتاد بر کوه‌ها
و دَرغلتید دَرّه با سگان و سوسن‌ها.
و تنِ تو با سایه‌ى بنفشه‌ى دستانم.
به کرانه سَرد مُرد فرشته‌ى درگاه.
]غزال کودک مرده، دیوان تاماریت: 1936[
دونالد ام. آلن[2]
مجموعه‌ى حاضر داراى شعرهاى پراکنده و چاپ نشده‌ى لورکاست که خواهرش، کونچیتا گارسیا لورکا پس از مرگ او گردآورى و منتشر کرده است ـ م.
[1] ترجمه‌ى نام کتاب به آوازهاى کولى درست نیست.
[2] . Donald M. Allen
زهرا رهبانی –
شوق فریاد نگون بخت ورزای درد
به هنگام مرگ
حسین –
آنگاه ک من بمیرم
به همراه گیتارم
دفنم کنید به زیر شن
آنگاه ک من بمیرم
در میان نارنجستان ها
و ریاحین دفنم کنید
گاه مرگ
اگر خواستید بسپاریدم
به یکی بادنما
آنگاه ک مرده ام…..
بهداد –
سلام- این کتاب چاپ قدیم است چرا به قیمت جدید می فروشید؟ ضمنا شعر معروف ساعت پنج عصر چرا در این کتاب نیست؟ تشکر
مدیر سایت –
سلام
وقت شما بخیر
در خصوص افزایش قیمت باید خدمتتون عرض کنم که این افزایش به خاطر افزایش هزینه هایی مثل هزینه نگهداری (انبارداری)، هزینه پخش و … است که بر اساس عرف اکثر ناشرها انجام میدن.
در خصوص شعری که ذکر کردید هم باید عرض کنم که این شعر تو کتاب هست.
خوب باشید
لیدا –
با سلام متاسفانه اصلا ترجمه خوبی نداره