جمهور

افلاطون

فواد روحانی

کسی نیست که نام افلاطون را نشنیده و از شهرت و مقام مخصوصی که این کتاب در میان کتب فلسفی و اجتماعی جهان دارد بی خبر باشد. مسائلی که در این کتاب طرح شده مهم‌ترین موضوع‌هایی است که بشر از بدو پیدایش فکر به آن توجه داشته و مادام که باقی است، توجه خواهد داشت، و به همین جهت است که با آنکه بیش از دو هزار و سیصد سال از تاریخ تألیف این کتاب می‌گذرد، هنوز مطالب آن تازگی دارد و هیچ یک از آنها برای همیشه حل نشده و شاید هرگز حل نشود. فلسفه زندگی و مرگ، بقای روح، چگونگی عالم بعد، دینداری، اخلاق، عشق، فلسفه، اصول تربیت، کشورداری، هنرهای زیبا، حکمت الهی، اینها موضوع های کتاب است. موضوع هایی است که فکر انسان را همیشه به خود مشغول داشته و احساسات بشری را برانگیخته، عقاید و افکار متضاد، نه تنها در طی قرنهای مختلف، بلکه حتی در آن واحد به وجود آورده.

 

435,000 تومان

جزئیات کتاب

ابعاد 21 × 14 سانتیمتر
پدیدآورندگان

افلاطون, حمید عنایت

نوع جلد

گالینگور

قطع

وزیری

تعداد صفحه

504

سال چاپ

1403

موضوع

علوم سیاسی, فلسفه

وزن

350

نوبت چاپ

سوم

کتاب جمهوراثر برجستۀ افلاطون به ترجمه فواد روحانی

گزیده‌ای از متن کتاب

 

عنوان و موضوع کتاب

نام این کتاب ممکن است موجب سوءتفاهم شود، یعنی شاید خواننده تصور کند که موضوع کتاب آن نوع حکومتی است که ما امروز به‏نامِ جمهوری می‏خوانیم، وحال آنکه چنین نیست. نام اصلی کتاب در زبان یونانی «پولیتیا»[1] است که می‏توان آن را به کلماتی از قبیل «حکومت» یا «تأسیس شهر» یا «جامعه» ترجمه کرد. اولین کسی که این کتاب را به‏زبانِ لاتینی ترجمه کرد نام «رسپوبلیکا»[2] بر آن گذاشت که در اصل همان معنی کلمۀ یونانی پولیتیا را داشت، ولی بعد مفهوم خاص جمهور را پیدا کرد.

مترجمینی که کتاب را به زبان‏های اروپایی ترجمه کرده‏اند همیشه کلمۀ «رپوبلیک» را که البته از همان کلمۀ رسپوبلیکای لاتینی گرفته شده به کار برده‏اند و مترجمین زبان‏های دیگر هم تقریباً همه همان کلمه را اقتباس نموده‏اند. به‏این‏ترتیب نام جمهور بر روی این کتاب مانده است، با آنکه به‏معنیِ امروز کلمه به‏هیچ‏وجه منطبق با موضوع کتاب نیست.

اما موضوع کتاب چیست؟ این کتاب موضوع واحد ندارد، بلکه دربارۀ موضوع‏های متعددی بحث می‏کند که اهمیت آنها و مقامی که در این کتاب دارند تقریباً یکسان است. از جهتی می‏توان گفت که بحث اساسی کتاب بر سر موضوع «عدل» است، اما اهمیتی که افلاطون برای مفهوم عدل قائل است از لحاظ تحقق آن در جامعۀ بشری است، و وی در عالم خیال شهری را پی‏ریزی می‏کند که صفت عدل هم در تشکیلات و هم در اخلاق افراد آن محقق باشد. پس، ازاین‏حیث می‏توان گفت که هدف اصلی کتاب بحث در تأسیس «مدینۀ فاضله» یا تحقق کمال مطلوب در تنظیم امور جامعه است. از طرفی، اگر کتاب را از نظر فلسفی مطالعه کنیم، چنین می‏پنداریم که محور همۀ مطالب آن فلسفه است. اما اگر به جنبه‏های ماوراء‏الطبیعۀ کتاب توجه کنیم ومخصوصاً جملۀ آخر کتاب را بخوانیم ممکن است چنین نتیجه گیریم که موضوع اصلی کتاب لزوم تربیت و تهذیب نفس است تا برای نیل به مراتب ترقی و تعالی در عوالم بعد از مرگ مستعد و آماده گردد.

باری، مسلم است که افلاطون این کتاب را به مطلب واحدی تخصیص نداده و در حین تألیف هر موضوعی را که به‏نحوی مربوط به جریان بحث دانسته وارد مضامین کتاب کرده است. این کتاب از سایر آثار افلاطون طولانی‏تر است، به‏جز کتاب قوانین که از آن طولانی‏تر، ولی ناتمام است، و درهرصورت تردیدی نیست که این کتاب از همۀ آثار افلاطون مهم‏تر است، زیرا دامنۀ موضوع‏های آن از سایر رساله‏ها وسیع‏تر و سبک نگارش آن دقیق‏تر است.

کتاب جمهور به‏صورتِ نقل‏قول از سقراط تنظیم شده و فرض این است که: در حدود سال 411 قبل از میلاد شبی سقراط در منزل پیرمردی سفالوس‏نام با عده‏ای وارد مباحثه می‏شود و روز بعد جریان گفت‏وگو را به‏شرحِ مندرج در این کتاب برای چند تن از دوستان خود نقل می‏کند.

جمهور افلاطون مشتمل بر ده کتاب است، ولی معلوم نیست که این تقسیم از خود افلاطون است یا از دیگران. قدر مسلم این است که این تقسیم هیچ ارتباطی با طبقه‏بندی موضوع‏های کتاب ندارد، بلکه به‏احتمالِ قوی فرع گنجایش ورق‏های پاپیروس است که در ایام قدیم کتاب‏ها را روی آن می‏نوشته‏اند و هر طوماری به‏عنوانِ یک کتاب تلقی می‏شده، و اینکه طول کتاب‏ها تقریباً در یک حدود است این نکته را تأیید می‏کند. همۀ مترجمین این تقسیم ده‏گانه را رعایت کرده‏اند، ولیکن بعضی از آنها تقسیمات دیگری به‏سلیقۀ خود براساسِ موضوع‏های کتاب قائل شده‏اند. در این ترجمه به همان تقسیم ده‏گانۀ اصلی اکتفا شده است، اما برای آنکه خوانندگان بتوانند به یک نظر اجمالی از مضامین کتاب آگاه شوند خلاصه‏ای از طرح کتاب تحت سه عنوان، یعنی شمارۀ کتاب‏ها و یک سلسله سرفصل و بالاخره فهرست مطالب، ذیلاً درج می‏شود.

 

کتاب اول

بعضی تعریفات جاری وقت دربارۀ عدل: آیا عدل عبارت از راست‏گویی و درستکاری است؟ _ آیا عبارت از ادای دین است؟ و در آن صورت معنی دین چیست؟ _ آیا عبارت از عمل به نفع طبقۀ حاکمه و اقویا است؟ _  آیا ظلم به حال انسان سودمندتر است یا عدل؟

 

کتاب دوم

ماهیت عدل در هیئت اجتماع و در اخلاق افراد: آیا عدل به‏خودی‏خود مطلوب است یا به‏سببِ نتایج آن؟ _ آیا عدل یک سازش قراردادی بین اعضای جامعه است یا فضیلتی است ذاتی؟ _ تحقیق دربارۀ عدل مجرد و ظلم مجرد _ پی‏ریزی شهر _ حوائج ساده و حوائج تجملی شهر. احتیاج به لشکر _ طبقۀ مردان جنگی و زمامداران _ اصول تربیت طبقۀ حاکمه _ انتقاد آثار ادبی و مخصوصاً اشعاری که در وصف خدایان و عالم بعد ساخته شده.

 

کتاب سوم

دنبالۀ بحث آخر کتاب دوم _ انتقاد سبک و مضمون اشعار و حکایات _ آهنگ و وزن موسیقی _ اثر تربیتی شعر و موسیقی _ تربیت بدنی _ هم‌آهنگی _ تربیت روحی و جسمی _ انتخاب زمامداران و تقسیم آنها به دو طبقۀ نگاهبان و معاون _ افسانۀ پیدایش جامعه و ساخته شدن افراد از فلز‏های سه‏گانه.

 

کتاب چهارم

دنبالۀ بحث آخر کتاب سوم _ وظایف زمامداران _ چهار صفت اصلی جامعۀ بشری و نفس انسانی _ طریقۀ تشخیص عدل از میان صفات مزبور_ اجزای سه‏گانۀ نفس انسان و ارتباط موضوع با تعریف عدل و ظلم وحسن و عیب از لحاظ صفات انسانی.

کتاب پنجم

مقام زن در جامعه و بحث در رسوم جنگ: تساوی زن و مرد _ اشتراک زن و فرزند در بین طبقۀ زمامداران _ زناشویی و زادوولد و اصلاح نژاد و نگاهداری اطفال _ تعلیم فن سربازی _ قواعد و رسوم جنگ _ طرز معامله با دشمن.

حکومت فلاسفه: آیا تأسیس «شهر مطلوب» عملی است؟ _ لزوم حکومت فلاسفه _ تعریف فیلسوف _ عالم وحدت و عالم کثرت _ علم و جهل و گمان.

 

کتاب ششم

شایستگی فلاسفه برای زمامداری _ علت فاسد شدن فلاسفه در جامعه _ امکان زمامداری فلاسفه _ ماهیت خیر مطلق و مقام آن از نظر موضوع علم _ عالم معقولات و عالم محسوسات _ درجات چهارگانۀ دانش _ خط مفروض برای تفکیک علم و استدلال و گمان و حدس.

 

کتاب هفتم

تمثیل غار _ تحصیلات عالیۀ زمامداران _ حساب _ هندسه _ نجوم _ موسیقی _ فن مناظره _ برنامۀ تعلیم و تربیت.

 

کتاب هشتم

انحطاط جامعه و نسل انسان: انحطاط شهر از درجۀ کمال مطلوب _ تنزل حکومت‏ها _ حکومت تیموکراسی و اخلاق فرد متجانس با آن _ کومت الیگارشی و اخلاق فرد متجانس با آن _ حکومت دموکراسی و اخلاق فرد دموکرات _ بحث دربارۀ آرزوها _ حکومت استبدادی و اخلاق فرد مستبد.

کتاب نهم

دنبالۀ بحث آخر کتاب هشتم و بیان معایب اخلاق فرد مستبد.

مقایسۀ زندگانی فرد عادل و فرد ظالم: آیا از لحاظ کسب سعادت زندگانی عادلانه بهتر است یا زندگانی ظالمانه؟ لذائذ مخصوص به هریک از اجزای سه‏گانۀ نفس _ اثبات برتری عدل بر ظلم _ نمونۀ مدینۀ فاضله در آسمان.

 

کتاب دهم

ناسازگاری فلسفه و شعر: ارتباط هنر‏های توصیفی با حقیقت _ تأثیر شعر در احساسات و عدم ارتباط آن با عقل _ تأثیر سوء شعر در اخلاق.

بقای روح و اجر عدل: دلیل بقای روح _ پاداش عدل در این دنیا _ اجر عدل در آخرت _ افسانۀ ار در باب چگونگی عالم بعد.

نکته‏ای که خوانندگان آثار افلاطون باید به آن توجه کنند این است که همۀ رساله‏های او در قرن شانزدهم به‏همتِ دو نفر موسوم به «استفانوس»[3] و «سرانوس»[4] جمع‏آوری شد و در چندین جلد در پاریس به طبع رسید. پس از آن تقریباً همۀ مترجمین افلاطون برای سهولت مراجعه به آثار وی شمارۀ مجلدات و صفحات چاپ مزبور را در ترجمۀ خود قید کرده‏اند. کتاب جمهور در آن چاپ جزو مجلد دوم است و از صفحۀ ۳۲۷ آن جلد شروع و به صفحۀ 621 ختم می‏شود. در این ترجمه شمارۀ صفحات مزبور در حاشیه ذکر شده است.

[1]. Politeia

[2]. Respublica

[3]. Stéphanus

[4]. Serranus

 

انتشارات نگاه

اینستاگرام انتشارات نگاه

 

 

دیدگاهها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “جمهور”