منزوی

گریختن در مه ( بررسی زندگی، شعر و غزل )

محمد فتحی

حسین منزوی از قله های غزلسرایی معاصر ایران است. منزوی اگر زیستی منزه نداشت و با خود ویرانگری بسیاری از توانایی هایش را بر باد داد، اما همانگونه که خود پیش بینی کرده بود، غزل های پر شور، زیبا و عاشقانه اش زبانزد دوستداران شعر و ادب شد. منزوی همه ی عمر شادی کرد. اگر چه در مقاطعی برای گذراندن زندگی تن به کارهایی نظیر ویراستاری هم داد ، اما او را به طور کامل باید یک شاعر دانست که توانست غزل ناب بسراید و امروز پس از مرگش میراث گرانقدری از آثار او برای ما به جای مانده است.

ادامه خواندن ←

خاله تولا – چشم و چراغ 83

میگل دِاونامونو
ترجمه نجمه شبیری

تولا یا خرترودیس، شخصیت سرسخت بلندترین رمان اونامونو، بیانگر آغاز زمزمه ی گذر از سنت به مدرنیته اسپانیا و طرح مسائل فمینیستی از سویی و در اصل بیانگر شخصیت پارادوکسیکال نویسنده ای با زیر بنای تفکر اگزیستانسیالیست که هم در نسل ادبی خویش سرآمد بوده است و هم در هم نسلان خویش و نویسندگان آتی تأثیرگذار. نویسنده ای که از سوی بزرگانی چون بورخس ستوده شد.

 

ادامه خواندن ←

غروب خدایان بر فراز نظم نوین جهانی با سازماندهی تولید بین المللی

اشتفان انگل

آرش گنجی

اشتفان انگل در انتخاب عنوان کتاب از یک اسطوره‌ی آلمانی بهره می‌جوید؛ در « غروب خدایان» پایان جهان در برگیرنده‌ی خدایان خسته‌ی عهد عتیق است و از خاکستر حریق جهان، جهانی ستودنی صلح آمیز و آکنده از زندگی لذت‌بخش گسترده می‌شود. وجه شبه با اسطوره‌ی مزبور، سقوط قشر حاکم کنونی جامعه‌ی جهانی و تمهید آینده‌ی نوین و ارزشمند برای زیستن است‌! کتاب، این منظر را از قلمرو اسطوره جدا و آن را بر مبنایی علمی و استوار از نو بنا می‌کند و به تمام آنها که غروبِ خدایانِ سلطه‌ی جهانیِ سرمایه‌ی مالی برایشان نه به معنای پایان تاریخ بلکه نقطه‌ی آغاز یک عصر تازه از تکامل اجتماعی انسان است، چشم‌ اندازی نو می‌بخشد؛ چشم اندازی بدون گرسنگی، استثمار و جنگ.

ادامه خواندن ←

بحران

محمد قراگوزلو

«ظهور ‏نئولیبرالیسم»،«رویزیونیسم روسی»،«دموکراسی لیبرال از مسیر پایان تاریخ»،«از لیبرالیسم به نئولیبرالیسم»،«ظهور نئولیبرالیسم با ریگانیسم»،« تاچریسم»،« دو روایت از رکود اقتصاد سیاسی نئولیبرالیستی» ،«افول سال‏های طلایی نئولیبرالیسم»،«هایک و پوپر تئوریسین‏های دموکراسی‏نئولیبرال»، «تنگناهای نئولیبرالیسم»،«برزخ استالینیسم یا دوزخ نئولیبرالیسم»،«رکود بزرگ و صعود کینزیسم»،«طرح‏های جای‏گزین رکود اقتصاد سرمایه-داری»،«راه‏حل امپریالیستی (جنگ افغانستان و عراق) »،«خشونت ضد دموکراتیک نئولیبرالیسم »،«اصلاح‏ طلبی یا لابی ‏گری»و…عنوان برخی از بخش های این اثر است.
نویسنده در آغاز این اثر عنوان می کند:«هدف اصلی و راهبردی این مجموعه تکمیل فرایند دولت سرمایه به دولت سرمایه‏ داران از طریق یارگیری گسترده از جناح‏های مختلف بورژوازی ایران ذیل برنامه‏ ی توسعه‏ ی سیاسی یا دموکراتیزاسیون راست (روال کار) است. تبلیغ دموکراسی لیبرال تحت شعارهای پر طمطراقی همچون “ایران برای همه‏ ی ایرانیان” در همین راستا شکل بسته است. با این همه عمر نئولیبرالیسم در چارچوب حاکمیت دولت‏های امپریالیستی و کشورهای سرمایه‏ داری پیشرفته در آخرین سال‏های نخستین دهه‏ ی هزاره‏ ی سوم به پایان رسیده است.
روز20 ژانویه 1981 رونالد ریگان – در مُقام رییس ‏جمهور ایالات متحد آمریکا – در اوج بحران اقتصاد کینزی به قدرت خزید و در راستای اجرای دیکته‏ های میلتون فریدمن، اعلام کرد: دولت راه ‏حل مشکلات ما نیست، بل‏که دلیل وجود مشکلات است و دوران آن به پایان رسیده….. دو سال پیش از آن مارگارت تاچر مدعی شده بود:” چیزی به عنوان جامعه وجود ندارد، بل‏که فقط مردان و زنان منفرد وجود دارند”. کم‏تر از سه‏‏ دهه‏ پس از آن‏که نئولیبرالیسم توانست از طریق انباشت به شیوه ی خلع ید مجدد از سرمایه‏ داری بر محور رژیم انباشت متکی به ارزش سهام، سیاست های مونتاریستی، بورس بازی، کم‏رنگ‏ سازی نقش حمایتی دولت از زنده ‏گی اقتصادی مردم، اصالت بخشیدن به بنیادگرایی بازار آزاد، خصوصی ‏سازی، اقتصاد کازینویی و به قول خودشان اقتصاد ماده ‏زدایی شده، توزیع دارایی رو به بالا، مقررات‏ زدایی از بازار و انهدام اتحادیه‏ ها و دست‏آوردهای جنبش کارگری، بر بحران ادواری سرمایه ‏داری (اضافه تولید و گرایش نزولی نرخ سود) فایق آید، یک‏بار دیگر تضاد کار ـ سرمایه و تناقض‏ ذاتی سرمایه‏ داری بحران تازه‏ ی آفریده است. این بحران – به عنوان جدی‏ ترین چالش سرمایه‏ داری از دهه‏ ی1930 تاکنون – از یک طرف نشان داده است که همه‏ ی آمارهای مبتنی بر رشد اقتصادی سه ‏دهه ‏ی گذشته سرابی بیش‏ نبوده و در این مدت آن‏چه رشد کرده سرمایه ‏ی موهوم (به تعبیر مارکس) بوده و از طرف دیگر با شکست همه‏ جانبه‏ ی نظام ‏های سرمایه‏ داری نئولیبرال اقتصاد سیاسی جهان در شرایط تازه‏ یی قرار گرفته است.»

ادامه خواندن ←

یادداشت‌های کشتیرانی – چشم و چراغ 18

آنی پرولکس

ترجمه مرضیه خسروی

 

چشم و چراغ 18

 

برنده جایزه پولیتزر 1994

برنده جایزه کتاب سال آمریکا 1993

برنده جایزه بین‌المللی ادبیات داستانی آیریش تایمز 1993

برنده جایزه هارتلند شیکاگوتریبیون 1994

پرولکس در این اثر قهرمانش را امروزی و ساده لوح برگزیده که در فراز و فرود زندگی ساده اش همسرش را از دست می دهد، تا آستانه‌ی فروپاشی‌اش می‌رود، بعد به لطف عمه‌اش به شهر زادگاهش بر می‌گردد و در آنجا زندگی نویی را با رابطه‌ای عاطفی وجدی آغاز می‌کند

«یادداشت‌های کشتیرانی» آنی پرولکس، اثر تحسین شده نویسنده آمریکایی را برای نخستین‌بار مرضیه خسروی ترجمه کرده‌ است که از سوی انتشارات نگاه در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب عرضه شد.

آنی پرولکس ا چهره شناخته شده‌ای در دنیای ادبیات است و در فهرست 20 نویسنده بزرگ معروف زنده ادبیات جهان قرار دارد و آثار وی جوایز متعدد بین‌المللی را از آن خود کرده‌اند.

ادامه خواندن ←

جایزه بگیر – چشم و چراغ 15

جویس کرول اُتس

ترجمه علی قانع

 

چشم و چراغ 15

 

جویس کرول اُتس در سال 1938، در خانواده‌ای کارگری بدنیا آمد و اولین کتابش را سال 1963 منتشر کرد. اُتس بیش از پنجاه کتاب در زمینه‌های مختلف ادبیات داستانی، شعر، فیلمنامه‌نویسی و ادبیات نمایشی، ادبیات کودک و نوجوان و نقدهای ادبی نگاشته است. او بارها جوایز ادبی مختلفی را دریافت کرده است که می‌توان به جایزه‌ی ملی کتاب امریکا در سال 1969بخاطر رمان «سیاهاب»، جایزه‌ی پولیتزر در سال 2000 بخاطر کتاب «بلوند»، جایزه‌ی اُ هنری، جایزه‌ی ادبی پن و چندین جایزه‌ی ادبی دیگر اشاره کرد. جالب توجه است اُتس آثاری نیز با نام‌های مستعارِ رزماند اسمیت و لورن کلی دارد. از اُتس همچنین داستانهای زیادی در ماهنامه‌ی نیورکر و اتلانتیک چاپ شده است.

جویس کرول اُتس در ایران با چند داستان کوتاه و کتاب‌هایی همچون «وقتشه باهام زندگی کنی»، «سیاهاب»، «جانورها» و «اشتهای امریکایی» و چند کار دیگر شناخته شده است.از دیگر کارهای اُتس می‌توان به «خواهرم، عشق من»، «دخترِ گورکن»، «مادر گمشده»، «زامبی»، «قلبم برهنه ماند» و… اشاره کرد.

ضمناً رمان‌های «دختر سیاه، دختر سفید» و «آدمکش‌ها» نیز توسط مترجم همین کتاب منتشر شده‌اند.

جویس کرول اُتس هم‌اکنون در کنار همسرش دوران سال‌خوردگی را سپری می‌کند و هنوز هم با تمام عشق و انرژی می‌نویسد.

ادامه خواندن ←

(نوگرایان تئاتر اروپا) اکسپرسیونیسم، دادائیسم، پست مدرنیسم

ناصر حسینی مهر

از ویژگی‌های بارز تئاتر اکسپرسیونیستی بر خلاف تئاترهای بی‌رمق و کلیشه‌ای  انعکاس آرزوهای انسان برای دستیابی به یک زندگی نوین بود، و تا آنجا پیش رفت که انقلاب اجتماعی را ضرور می‌دانست. به کمک تئاتر اکسپرسیونیستی تماشاگران می‌توانستند درون خود را به تحرک وادارند و آن را دگرگون سازند. اما ویژگی متفاوت آن بیشتر در اسلوب هنری بود. ممکن است در این میان پرسشی پیش آید که مگر مواردی همچون سعادت و زندگی بهتر برای انسان هدف سایر مکاتبی مثل رئالیسم و سمبولیسم هم نبوده؟ پاسخ آن بدون تردید مثبت است. هنر در طول تاریخ هیچگاه در مقابل انسان قرار نگرفت، انسان همواره محور و موضوع اصلی هنر بوده. اما شیوه‌های بیان هنری برای نشان دادن انسان و آرزوهایش متفاوت است.

این کتاب به نوگرایان تئاتر اروپا پرداخته و بخصوص سعی دارد ۲ مکتب بنیادین اکسپرسیونیسم و دادائیسم را که در آغاز قرن بیستم تحولات بنیادینی در هنر تئاتر به وجود آوردند، تبیین کند. ناصر حسینی‌مهر سعی کرده‌است در این کتاب با زبانی ساده و عبارات قابل فهم، یادداشت‌ها و خلاصه مطالبی را که بخصوص از تماشای اجراهای متعدد در تئاترهای معتبر اروپا برداشته است، بیان کند.

ادامه خواندن ←

مجموعه اشعار منوچهر نیستانی

منوچهر نیستانی

منوچهر نیستانی را شاید بتوان به‌خاطر عدم معرفی بسزای این شاعر به نسل شاعران معاصر مخصوصاً در دو دهۀ اخیر و عدم دسترسی آسان نسل ادبی امروز به کتابهای او با همۀ معروفیتش یک جزیرۀ ناشناختۀ ادبی دانست، به حدی که اگر این شاعر هم به اندازۀ شاعران هم‌نسل و معروف خود معرفی و شناخته می‌شد می‌توانست سهم عمده‌ای در جریان شعر امروز مخصوصاً مسیر شعر پیشرو امروز اعم از غزل یا نیمایی و سپید داشته باشد. گمنامی و مستور ماندن شعر منوچهر نیستانی البته تا حدود زیادی هم به انزواطلبی و عزلت‌گزینی عمیقی که در شخصیت خود این شاعر موج می‌زند برمی‌گردد، درست مثل مرحوم نوذر پرنگ که او هم در انزوا و تنهایی نوشت و شعرش هم همچنان در تاریکی و ناشناس مانده است.

ادامه خواندن ←

تجدید چاپ گزیده اشعار منوچهر آتشی، سیدعلی صالحی و شفیعی کدکنی

انتشارات نگاه چاپ دوباره ای از گزیده اشعار منوچهر آتشی، سید علی صالحی و شفیعی کدکنی را از مجموعه ی "شعر زمان ما" در دست انتشار دارد. مجموعه «شعر زمان ما» در نقد و بررسی شعرهای اخوان ثالث، سپهری، نیما یوشیج، شاملو و فروغ یادآور نام محمد حقوقی مؤلف این مجموعه است. اما مدتی است سلسله کتاب‌هایی با همین عنوان در نقد و بررسی اشعار شاعران پرمخاطب امروز مانند رحمانی، رؤیایی، حمید مصدق، شمس لنگرودی، حسین منزوی، بهبهانی، آتشی، نادرپور و… به قلم فیض شریفی توسط انتشارات نگاه به بازار می‌آید که با اقبال علاقه‌مندان شعر مدرن ایران روبه‌رو شده است. از این مجموعه به تازگی...

ادامه خواندن ←

با علیرضا رئیس‌دانا مدیر مؤسسۀ انتشارات «نگاه»

با علیرضا رئیس‌دانا مدیر انتشارات «نگاه» شعر هنوز هم در زندگی عادی جریان دارد نویسنده : میترا صالحی روزنامه فرهیختگان - شماره 2160 اخیرا مجموعه اشعار شاعران بزرگ شناخته شده ایرانی با عنوان «شعر معاصر ایران» از سوی انتشارات «نگاه» وارد پیشخوان کتابفروشی‌ها شده است. این مجموعه مشتمل بر آثار شاعران معاصر ایرانی و کشورهای دیگر است که پنج جلد آن به تازگی منتشر شده و باقی مجلدها قرار است در سال آینده منتشر شود، به همین بهانه با علیرضا رئیس‌دانا مدیر انتشارات «نگاه» به گفت‌وگو نشسته‌ایم‌. ظاهرا ایده گردآوری و انتشار این مجموعه از سال‌ها پیش در ذهن شما...

ادامه خواندن ←