گزیده ای از دیوان شهریار
1حيدر بابا، ايلدريملار شاخاندا،
سللر، سولار شاقليدايوب آخاندا،
قيزلار اونا صف باغليوب باخاندا
سلام اولسون شوكتوزه، ائلوزه
منيم ده بير آديم گلسين ديلوزه.
2حيدر بابا، كهليكلرون اوچاندا
در آغاز دیوان شهریار می خوانیم
شهريارين آنا ديلينده شعرلرى 9
حيدر باباى شهريار 23
حيدر بابايا سلام 31
ايكنجى «حيدر بابايا سلام» 49
توركون ديلى 60
بهجت‌آباد خاطره‌سى 62
دؤ گونمه – سؤيونمه 64
سهنديم! 68
]ائل بلبلى[ 81
محمد راحيم حضرتلرينه جواب 88
شهريارين جوابى 96
سليمان رستمه 98
(يتيم مالى) 99
حكيمه جان 101
كرج خاطره‌سى 102
ايمان مشتريسى 105
ياتا بيلمه‌ييرم 107
شاطر اوغلان 110
زمان سسى 112
گئتمه ترسا بالاسى 114
ناز ايله‌ميسن! 116
آزادليق قوشى وارليق 119
غم باسدى قليانيمى 121
پروانه و شمع 123
صنعتى مملكت! 124
غمله آتيشيق و باريشيق 127
بلالى باش 129
ايمانيله گئتدى 131
شوخلوق 133
جان آليرايندى 134
آغيز يئمشى 136
دنيا نه يالان تاپماجادير؟ 137
انجلا 139
هارا قاچسين انسان؟ 142
آلنمين يازيسى 145
يار قاصدى 148
گوزوم آيدين 149
جان رستم! 151
قره باسدى حكايه‌سى 153
انسان‌ساز انقلابميز! 154
مجنون 158
چابالير اورك سينه‌مده 159
اويون اولدوق 161
«رطب‌وئريب تزه‌ك آلديق» 162
معلول يازيق نيله‌سين؟ 164
او تايدان گلنه 167
آللاه وعده‌سى! 169
صابرين خوروزى 170
انس و جن 172
آللاه بوياغى 174
]بدو آت[ 175
قافقازلى قارداشلار ايله گوروش 176
نئجه كئچدى ]عمرون[؟ 179
عزيزه 180
عزيزه جان 183
يالقيز غريب! 184
هلال محرم 185
تضمين 188
خان ننه 190
سازلى شاعريميز «خازن» ين روحنه تقديم 196
فخريه ئولومى 198
به‌ياد دوست ديرينم محمدعلى محزون 200
دان اولدوزودا 201
باتدى 201
آقا مير صادقين خيراتى 202
عمو اوغلوم ميرابوالفضله 206
قارداشيمين مزارى 209
قوشمالار و باياتيلار
قارداشيم سليمان رستمه اتحاف 210
قارداشيم سليمان رستمه 212
قاچاق نبى 215
اصلى – كرم شعرينه بير حاشيه 218
يالان دنيا! 220
گؤزومون ياشلارى 223
باجيم اوغلى «بهروز»ين باياتيلارى 226
دكتر جاويد ده گئتدى 229
دريا ائله‌ديم 231
علاوه‌لر
شهريارا مكتوب 235
شهريارا آچيق مكتوب 245
قارداشيم شهريارا ايكينجى مكتوب 253
شاعر قارداشيم شهريارا مكتوب 257
سليمان رستمين مكتوبى 260
شهريارا اتحاف 263
حكيمه بلورى 265
ايضاحلار 267
(راهنماى حيدربابا) 269
توركون ديلى 282
(توركيه‌يه خيالى سفر) 315
شهريارين آنا ديلينده شعرلرى
اوتوز آلتى ايل بوندان اول، 1332- نجى ايلين اسفند آييندا، نوروز قاباغى آذربايجان خلقى ئوز شاعريندن اونودولماز بيرهديه آلدى. بو، استاد شهريارين «حيدر بابايا سلام» اثرى ايدى. حجمجه كيچيك، مضمونجا دولغون اولان بو اثرين نشرى ايچون او وقتكى تبريزين بوتون فرهنگى و پوليقرافيگ گوجوندن و امكانلاريندان استفاده اولونموشدى- خطينى ميرزا طاهر خوشنويس ياز ميشدى، شكللرين رسام مرتضى نخجوانى چكميشدى، گراورلرينى ميرزا عبدالوهاب شعارى حاضرلاميشدى، حسين آقا زفيرينين چاپخاناسيندا چاپ اولونموشدى، حسن تقويمى چاپين بوتون وسايلينى حاضرلاميشدى، مهدى روشن ضمير، عبدالعلى كارنگ هربيرى آيريليقدا مقدمه يازميش، شهريارين ئوزوده خلاصه شكلده اثرين يارانماسى حقينده ايضاحات وئريب اونو آذربايجانليلارا تقديم ائتميشدى.
شهريا بو گوزل منظومه‌نى يازماقدان هله چوخ- چوخ اول ئوزونون زنگين ياراديجيليغى ايله ايراندا شهرت قازانميش، حقلى اولاراق معاصر دورين حافظى لقبى كيمى عالى بير مقام صاحبى اولموشدى. بوندان سونرا شاعر بير سيرا عامللرين تأثيرى
آلتيندا و هاميدان اول آنا سنين آرزو وايستگى ايله «حيدر بابا سلام» منظومه سينى قلمه آلميشدى.
«حيدر بابا سلام» شمس قيس رازى‌نين افاده‌سيله دئسه‌ك «خوش طالع ايله دوغولموشدى». اثرين نشرى ايله ديللر ازبرى اولماسى، عموم خلق محبتى قازانماسى، سر حد لرى آشيب تورك ديللى خلقلر آراسيندا ياييلماسى، يوزلرله نظير لرله قارشيلانماسى، ماهينلار قوشولماسى، عاشيقلارين سازيندا، مغنى لرين آوازيندا اوخونماسى بير اولدى. بو ادبى حادثه دن ايللر ئوتوب كچندن سونرا شهريار آنا ديلينده اونلارلاينى اثر يازدى، فقط باخيب گوردو كه، هيچ بيريسى «حيدر بابا سلام» بويونا گليب چاتمادى. چوخ احتمال كه، شاعر آشاغيداكى مصر اعلارى يازماقلا بو حقيقتى اعتراف ائتمه‌لى اولدى :
باخ كه (حيدر بابا) افسانه تك الموش بيرقاف
من كيچيك بير داغى سرمنزل عنقا ائله ديم.
دوغرودان‌دا (حيدر بابا) داغى بو اثرده افسانه‌وى بيرداغا چه وريلدى، شاعر اوغلونو قوينونا آليب «سرمنزل عنقا» اولان بيرقاف كيمى باشينى گو گلره اوجالتدى.
بو معجزه‌يه اوخشار اثر ائله بير زمان ياراندى كه، طاغوتى قانونلار بويوك بير خلقين ديلينه قيفيل وورموش، آذربايجان ديلينده يازماق ياساق ائديليب، باغيشلانماز جرم ساييليردى. ايران خلقلرى آراسيندا نفاق سالانلاردا بوظلمى «وحدت ملى» ئورتو گو آلتيندا گيزلتمك و بير نوع توجيه ائتمگه چاليشير ديلار. بئله بير ئولوم سكوتى‌نى شهريارين «حيدر بابايا سلام» منظومه‌سى سينديردى. بو، (حيدر بابا) نين سيماسيندا قولو زنجيرلى وطنه وئريلن سلام ايدى، قارانليقلارى ياران، سحرين مژده سينى وئره‌ن سلام ايدى، بوسلاما هر طرفدن عليك‌السلام سسى گلدى.
آذربايجان ادبياتى ايچون شهريار هرشيدن اول «حيدر بابا» شاعرى دير. بو اثرين
يارانماسى هم شاعرين ئوز حياتيندا دو نوش نقطه‌سى، هم ده ادبياتيميزدا ينى مرحله‌نين باشلانغيجى اولدى. بوئولسز بديعى اثرين ميدانا گلمه‌سى نى شهريارين حياتيندا و ياراديجيليغيندا اوناگوره دو نوش نقطه‌سى حساب ائديريك كه، شهريارين حقيقى استعدادى بو منظومه‌ده تام گوجو ايله چاغلاميشدير. محض بو اثرى ايله شهريار ئوز يوردوندا گنيش شكلده تانينماغا باشلادى، خلق آراسيندا درين و سار سيلماز محبتنى بو اثرى ايله قازاندى.
ائله جه ده «حيدر بابا سلام» منظومه سى نى معاصر آذربايجان ادبياتيندا اوناگوره دو نوش نقطه‌سى، ينى مرحله‌نين باشلانقيجى حساب ائديريك كه محض بو اثرين ميدانا گلمه سيله ادبياتيميزدا سوزون حقيقى معناسيندا مثلسيز بير جانلانما، دير چلمه عمله گلدى. معاصر آذربايجان ادبياتى تاريخينده يقين كه، «حيدر بابايا سلام» منظومه سى و اونون تأثيرى گله‌جكده مستقل بير بولمه‌ده تحقيق اولوناجاق. بوئولمز اثرين يارانما- سنيدان سونرا آناديللى ادبياتا ماراق و دقت آرتدى. جوان شاعر لردن توتموش قوجامان سوز اوستالارينا قدر بو اثره‌سس وئر مگه باشلاديلار. «سهنده مكتوب» اثرينده شاعر بو مطلبه بئله اشاره ائدير :
«سنى «حيدر بابا» اول نعره‌لر ايله چاغير اندا
او سفيل داردا قالان، تولكى قووان شير باغير اندا
شيطانين شيللاغا قالخان قاطرى نوخدا قير اندا
«دده قورقود» سسين آلديم، ديديم آرخامدى، اينانديم
آرخا دوردوقدا سهنديم، ساوالان تك هاوالانديم
سئله قارشى قاوالانديم.
جوشقونون دا قانى جوشدى، منه بير هايلى‌سس اولدى
هر سسيز بير نفس اولدى.
باكى داغلارى‌دا هاى وئردى سسه، قيها اوجالدى،
اوتايين نعره لرى سانكى بو تايدان دا باج آلدى.
«قورخما گلديم» دئيه سسلرده منه «جان» دئدى قارداش
منه «جان، جان» دئيه‌رك دشمنه «قان – قان» دئدى قارداش»
بويوك نظامى ئوز شعريندن و شاعرلر آراسيندا توتدوغو مقامدان دانيشار كن «خسرو و شيرين» اثرينده خلق آراسيندا گنيش ياييلميش بير مثلدن استفاده ائتميشدير. روايته گوره، گويا عرشده اولان بير خوروز ئوز بانى ايله‌يئر اوزونده اولان خورزولارى يوخدان اويادير، اونون سسينه سس وئره‌ن خوروزلار سحرين آچيلماسينى خبر وئريرلر. نظامى ئوزونو عرشين خوروزونا بنزتميشدى. بو مثلى شهريارين «حيدر بابايا سلام» منظومه‌سى حقينده سويله‌سك، ظنيمزجه يانيلماريق.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.