نقد روان‌شناختى متن ادبى

مباحث کلی کتاب در سه بخش و با این مختصات عرضه می شود: 1ـ درآمدی بر اصول روان کاوی, 2ـ درآمدی به اصول روان کاوی متن ادبی, 3ـ عمده ترین روش های تحلیل ادبیات. بخش نخست کتاب عمدتا به آرای روان کاوی ‘فروید’ اختصاص دارد. نویسنده در پایان این بخش خاطر نشان می کند: ‘…. وقتی حقیقت آشکار گشت, گفته شد, بر زبان آمده و جذب ضمیر آگاه گردید, دارای خاصیت شفا بخشی می شود. همان ابراز حقیقت, انسان را درمان می کند. چنین است اعتقاد عمیقا خوش بینانه فروید. این حقیقت شفا می بخشد, نه به خاطر این که حاضر گردیده و پیوسته مطرح است, بلکه وقتی از چنگال ضمیر آگاه رها می شود, نظام تکراری می گردد, پس دیگر نمی تواند از یاد برود, چون دوباره به درون دایره زمان برمی گردد, و در چنبره زمانه ناپدید می شود و از یاد می رود. توهم هرگز, و در هیچ موردی, بر حقیقت ترجیح ندارد. چون پرسش, که در پشت حقیقت پنهان می شود, مدام و به طور غیر مستقیم, آن قدر مطرح می شود تا آن که با واژه ها بیان شود و افشا گردد از دیدگاه روان کاوی, حقیقت را به گفتار رساندن, همان رهایی و آزادی است’. بخش دوم کتاب نیز حاوی اطلاعاتی است در باب ‘نقد ادبی در فرانسه’, ‘بحران نقد, و نقد نویسندگان’, و ‘نقدهای تفسیری’. در بخش سوم ابتدا, تحلیل و بررسی زندگی و آرای ‘آندره ژید’ بر اساس تحقیقات ‘ژان دوله’ (استاد روان کاوی دانشکده پزشکی پاریس) آورده شده است. پس از آن, نکاتی چند در تشریح نقد روان شناختی ‘شارل مورون’ روش تحلیل روان شناختی متن براساس دیدگاه ‘بلمن نوئل’ و روان کاوی هستی شناختی ‘ژان پل سارتر’, مطرح می گردد.