خرم آن نغمه

گزیده اشعار ژاله اصفهانی

به مناسبت صد سالگی ژاله

بنیاد فرهنگی ژاله اصفهانی، که پس از درگذشت ژاله در لندن در سال 1386 (2007 میلادی) تأسیس شد، شادمان است که به مناسبت صدمین سال تولد او این مجموعه را، که شامل صد شعر ژاله است، برای آشنایی جوانان شاعر و دیگر علاقه‌مندان به شعر منتشر می‌کند.

در مقدمه‌ای که برای چاپ کتاب مجموعه اشعار ژاله در تهران تهیه شده بود و متن آن به تأیید خود ژاله رسیده، اما متأسفانه هنگام چاپ در کتاب گنجانده نشده بود، دلیل تلاش برای چاپ آن مجموعه چنین بیان شده است:

«شگفت نیست اگر ژاله اصفهانی آخرین فرصت تماشای جهان و لحظه‌لحظۀ بودن و سرودن را که در اختیار دارد صرف سیر در نوشته‌های گذشته‌اش کند و با دشواری بسیار به گردآوری گزینه‌ای از آنچه گفته بپردازد. انگیزه چست؟» … «ژاله شاعری است که طیّ عمر دراز و پُرنشیب‌وفراز خود همواره گرفتار سفرهای ناگزیر بوده است. از این رو بر روی ریشۀ خویشیری نمانده تا درخت شعری که کاشته و پرورانده است، اگر گل و میوۀ نارس و نورس و تلخ و شیرینی داشته، همان‌جا در دسترس مردم خویش قرار دهد. شعر ژاله شرحی است از سرگذشت و سرنوشت او در متن جامعه‌ای که در آنجا روزگار گذرانده. در هر کشوری بوده با یاد زادگاه‌اش دفترهایی از شعر به چاپ رسانده که غالباً به‌سبب گوناگونی ساختارهای سیاسی اجتماعی کشورها، شعر او از یک جا به جای دیگر راه نیافته است، به‌ویژه به سرزمین خود او که در آنجا گاهی ممنوع‌القلم و همواره گرفتار سانسورهای شدید بوده است.»

دلیل اصلی چاپ مجموعۀ حاضر، که به بهانۀ صد سالگی ژاله چاپ می‌شود، نیز همان است که در بالا آمد. درعین‌حال این مجموعه شامل برخی از اشعاری است که ژاله قصد گنجاندن در آن مجموعه را داشت اما به‌عللی در آن کتاب نیامدند، و نیز تعدادی از اشعاری که بعد از چاپ مجموعه سروده شده‌، در اینجا آمده است.

در انتخاب اشعاری که در این کتاب گنجانده شده، دوستان زیادی از شاعران جوان شرکت‌کننده در ادوار مختلف جایزۀ شعر بنیاد، برخی داوران جایزۀ شعر، و شاعرانی که با اشعار ژاله آشنایی داشتند، شرکت کردند؛ با این هدف که تنوع سلیقه این دوستان برای جلب سلایق مختلف خوانندگان به اشعار این کتاب کمک کند.

مقدمه‌ای که پیش‌تر اشاره شد و برای چاپ کتاب مجموعه آثارش در سال 1383 نوشته شده و به تأیید خود ژاله رسیده بود، بدون هیچ‌گونه تغییری در آخر این کتاب و با عنوان «پسین‌گفتار»آمده است. همچنین زندگی‌نامۀ کوتاه ژاله که چند روز بعد از درگذشت وی در لندن منتشر شد بدون تغییری در انتهای این کتاب آمده است.

به امید آنکه این کتاب با اقبال خوانندگان شعر در ایران و دیگر کشورهای فارسی‌زبان، به‌ویژه جوانان، روبه‌رو شود.

هیئت امنای بنیاد فرهنگی ژاله اصفهانی – لندن

نوامبر 2021 برابر با آبان ماه 1400 خورشیدی[1]

[1]. www.jalehesfahani.com
bonyad@jalehesfahani.com

150,000 تومان

جزئیات کتاب

ابعاد 21 × 14 سانتیمتر
پدیدآورندگان

ژاله اصفهانی

نوع جلد

شومیز

نوبت چاپ

اول

جنس کاغذ

بالک (سبک)

قطع

رقعی

تعداد صفحه

231

موضوع

شعر

سال چاپ

1400

کتاب « خرم آن نغمه » گزیده اشعار ژاله اصفهانی به مناسبت صدسالگی شاعر

گزیده ای از متن کتاب:

بیا به فصل گل

بیا به فصل گل ای دوست شادمان باشیم

بیا چو بلبل سرمست نغمه‌خوان باشیم

بیا چو لاله بخندیم بر رخ گردون

مراد خاطر پُرمهر دوستان باشیم

بیا چو شمع بسوزیم در سراچۀ مهر

چراغ محفل جانان، فروغ جان باشیم

بیا ز شوق بکوبیم پای بر سر خاک

که بس برآید و در خاکْ ما نهان باشیم

بیا ز چهر بشوییم گرد خودخواهی

به یاد مردم بدبخت ناتوان باشیم

به سیم و زر نفروشیم جان و وجدان را

رهین منت دونان نه بهر نان باشیم

صفا و صلح نشیند به جای جنگ و ستیز

اگر که ما همه همرنگ و یک زبان باشیم

چو می‌توان به محبت دلی به‌دست آورد

بیا چو ژاله به‌هرحال مهربان باشیم

1321

ماه نو

ای ماه نو، به گنبد مینا چه می‌کنی؟

بالای چرخ خسته و تنها چه می‌کنی؟

در پشت ابر چهرۀ کم‌نور خویش را

گاهی نهان و گاه هویدا، چه می‌کنی؟

از اختران کناره گرفتی، ز بهر چه؟

در آن فضای دلکش و زیبا چه می‌کنی؟

ای شمع تابناک، در آن قصر نیلگون

با نور خویشْ رخنه به دل‌ها چه می‌کنی؟

امشب چراغ کلبۀ ویران کیستی؟

ما را به خاک تیره تماشا چه می‌کنی؟

ای نور پاک، کاهش جانت ز بهر چیست؟

چون عاشق فلک‌زده آنجا چه می‌کنی؟

گر نیستی چو ژالۀ دلداده دردمند

راز و نیاز با دل شیدا چه می‌کنی؟

1321

گوهر نایاب

دوست می‌دارم شبانگه پرتو مهتاب را

ناله‌های مرغ بی‌دل، گریه‌های آب را

با دلی غمگین نشینم در کنار ساحلی

بر رخ امواج بینم جلوۀ مهتاب را

اختری تابان شود بر دیدۀ پُرگوهرم

نور امیدی ببخشد این دل بی‌تاب را

روزگار رفته‌ام یک خواب شیرین بیش نیست

آرزو آبی خروشان، زندگی بحری عمیق

ساحل آرام خواهی، ترک کن گرداب را

من ز تنهایی ننالم، خوش بود لذات غم

فارغ از مردم شدن، یکسو زدن آداب را

یک دل دردانه دارم «ژاله» پر مهر و وفا

بسپرم دست چه کس این گوهر نایاب را؟

۱۳۲۲

ارغون شاه

امیرتیمور:

ارغون شاه!

ای وزیر دلیر

پس از گرفتن گیتی بگو چه می‌خواهم؟

ارغون شاه:

به یاد دارم در اصفهان

به امر ذات همایونی

چو شهر ویران شد

و شد ز کلّه انسان مناره‌ها بر پا

و سمّ اسبان در شطّ خون شناور شد،

تو با تبسّم گفتی: سه چیز دارم دوست

امیرتیمور:

چه بود آن سه؟

ارغون شاه:

خون و شراب

امیرتیمور:

سومی؟

ارغون شاه:

شطرنج.

امیرتیمور:

آفرین!

فروغ هوش و خرد از رخت نمایان است

بیا بنشین

که اسب سرکش شطرنج مست میدان است

ولی به‌خاطر بسپار:

اگر ببازی خوارزم از تو خواهد بود،

و گر ببری، سرت ببرم!

ارغون شاه:

فلک بریده سرم را

پیاده‌ام، تو سوار

بیا به عرصۀ پیکار

زمان گرفته به بازی دو روح عاصی را

اسارت شه شطرنج و فتح فرزین است

ارغون شاه:

امیر مات شدی!

شاهِ تو اسیر من است

بزن به تیغْ سرم را

که سر بلندم و شاد

که انتقام گرفتم، ز چون تویی جلاد

سری به روی زمین است

دشنه‌ای خونین…

1323[1]

ابلیس

بال بلند سرخ و سیاهش را

در سراسر زمین گسترد و گفت:

شادا که جهان تهی است

از واعظ مقدس

و حاکم قدیس!

1323[2]

بنفشه

گل من ای بنفشۀ زیبا

سر برون کرده‌ای ز برف چرا؟

بین ز سرما شدی چگونه کبود؟

آخر این فصل رُستن تو نبود

همه گل‌ها ز باغ دور شدند

سوی گلخانه با سرور شدند

تو در این باغ چون منی تنها

من به گلزار چون تو‌اَم شیدا

اینک از شاخه‌ات جدا سازم

تا ز سرما تو را رها سازم

زنم آهسته بوسه بر رویت

واله و مست گردم از بویت

تو ببر سوی او پیام مرا

گو تو ای تلخ کرده کام مرا

گاه‌گاهی ز لطف شادم کن

من به یاد تواَم، تو یادم کن

یا چو او را ببینی ای گل من

نگهش کن فقط مگوی سخن

که خموشی زبان راز بود

عشق از گفته بی‌نیاز بود

او تو را روی سینه بنشاند

بر تو از مهر نغمه‌ها خواند

کندت گرم زآتش دل خود

شمع سازد تو را به محفل خود

ای بنفشه، تو ای گل زیبا

گل محبوب ژالۀ شیدا!

جان‌گداز است مهر آن مهوش

با خبر باش زآتش عشقش

چو شوی گرم و رخ فروزی تو

من از آن سوختم، نسوزی تو

۱۳۲۵

[1]. اولین‌بار در کتابی در سال 1323 چاپ شده است.

[2]. اولین بار در کتابی در سال 1323 چاپ شده است.

موسسه انتشارات نگاه

کتاب « خرم آن نغمه » گزیده اشعار ژاله اصفهانی به مناسبت صدسالگی شاعر

موسسه انتشارات نگاه

دیدگاهها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “خرم آن نغمه”