واکسیناسیون روانی کودک

در این متد سعی کرده‌ام مهمترین اطلاعاتی که لازمه پدر و مادر است را به شیوه‌ای ساده و با استفاده از تمثیل و استعاره با چیدمانی خاص بیان کنم

«اکنون، آینده در دستان ماست»

فصل اول / اهمیت فراگیری علم «پدری و مادری» در تربیت کودک.. 13

ارتباط آسیب‌های روانی با تربیت کودک.. 14

چرا رشد روانی کودک مورد توجه قرار نمی‌گیرد 15

آموزش پدری و مادری وقت زیادی از ما نخواهد گرفت… 16

پدر و مادری صنعتگری نیست، باغبانی است… 17

پدر و مادر ناآگاه چگونه فرزندی را به جامعه تحویل خواهند داد 18

چرا امروز در جامعه دچار مشکل هستیم. 20

فصل دوم / قوانین مقدماتی.. 21

سبک‌های فرزند پروری.. 27

شیب استقلال. 28

مادر کافی.. 29

دانستن مواردزیر به والدین کمک مي‌كند پدرومادری کافی برای کودک خودباشند. 32

قوانین پایه‌ای: 33

قوانین فرمان دادن. 40

قوانین بازی: 42

قوانین اتاق تنهایی (تنبیه): 49

قوانین جدول تربیتی: 53

فصل سوم / قوانین تکمیلی.. 61

شکل‌گیری فیلترها 61

خود کنترلی یا خویشتن‌داری.. 64

تناسب دراقتدار و عاطفه. 65

اقتدارچیست؟. 66

عواملی که در اقتدار نقش دارند. 67

عواملی که باعث مي‌شود مادر نتواند اقتدار خود را حفظ و اعمال کند. 67

مثال‌های زیرمي‌تواند برای روشن‌تر شدن مفهوم اقتدار به ما کمک کند: 68

نقش «احترام» در تربیت کودک.. 73

انسان سه نوع گرسنگی دارد 76

چگونه به کودکمان احترام بگذاریم؟. 77

رابطه بین «ظرفیت تربیتی» و «فشار تربیتی» 77

اسطوره‌ها و باورهای ذهنی.. 78

عقاید مضر در فرزند پروری: 80

لزوم ایجاد انگیزه در کودک.. 80

لزوم آشنایی کودک با قانون. 83

فرمول رسیدن به خواسته‌ها (نصب نرم افزار) 84

کودکان در انتخاب کردن ظرفیت محدودی دارند. 86

تاثیر بكارگيري جملات منفی در فرمان دادن. 89

مهربانی با دلسوزی متفاوت است… 92

وابستگی مادر و کودک.. 93

تکنیکهای پاره کردن بند ناف چسبندگی کودک: 94

پیامد‌های ناشی از وابستگی کودک به مادر. 96

والدین کمال گرا 99

از همزیستی تا همبستگی.. 100

مراحل رشد اخلاقی.. 102

مراحل شکل‌گیری ساختمان بلوغ روانی انسان. 103

علائم مهم در انسان رشد یافته. 104

فصل چهارم / تکنیک‌های مهم. 105

داد زدن کودک.. 105

خواب… 107

کابوس شبانه: 114

وحشت شبانه: 114

راه رفتن در خواب: 115

فشردن دندانها در خواب: 115

حرف زدن در خواب: 116

نکات مهمی در مورد خواب کودک: 117

گریه شبانه کودک نوپا 118

شیوه کنترل گریه شبانه: 118

بیرون آمدن از رختخواب: 118

پیامد‌های خوابیدن کودک در تخت یا اتاق والدین.. 119

آموزش توالت رفتن.. 120

تغذیه کودک.. 128

تکنیک موقعیتهای خاص: 136

سوار شدن در خودرو. 137

میهمان آمدن و میهمانی رفتن.. 138

خجالتی بودن و ترس کودک.. 139

رفتن به خرید و فروشگاه 141

رفتن به پارک و شهر بازی.. 143

کامپیوتر و تلوزیون. 145

تکنیک پول تو جیبی.. 148

فصل پنجم / نظم آموزی.. 151

خویشتن داری یا خودکنترلی.. 155

موارد مورد نیاز برای نظم آموزی به کودک.. 155

راهکارها 159

نقش ترس و تنبیه در نظم آموزی.. 167

کنترل خشم. 171

در هر سنی چه انتظاری از کودکان داشته باشیم. 185

منابع: 193

به نام خداوند جان و خرد

سخنی با خوانندگان عزیز

این کتاب شامل مطالب سه کارگاه اول، از 10 کارگاه «آموزش مهارتهای پدری و مادری» است که توسط من جمع‌آوري و ابداع شده است. این متد آموزشی که نام آن را parent training program (PTP) گذاشته‌ام، شامل کارگاههای بیست ساعته‌ای است که در 10 جلسه تنظیم شده‌اند و در 6 سال گذشته بیش از 140 هزار نفر با این متد در سراسر کشور آموزش دیده‌اند. بخشی از مطالب این کارگاهها، چکیده‌هایی است که از مطالعه حدود 2500 کتاب روانشناسی بدست آورده‌ام که در بخش منابع به مهمترین آنها اشاره شده است. در این متد سعی کرده‌ام مهمترین اطلاعاتی که لازمه پدر و مادر است را به شیوه‌ای ساده و با استفاده از تمثیل و استعاره با چیدمانی خاص بیان کنم و شاید یکی از علت‌هایی که این متد کارایی بیشتری نسبت به متدهای دیگر دارد و توسط والدین مورد توجه خاص قرار گرفته، بكارگيري تمثیل‌هایی است که باعث شده مطالب به سادگی قابل فهم شده و در حافظه والدین ماندگار شود. گر چه تک تک این تکنیک‌ها و راهکارها از پایه تئوریک برخوردارند ولی تا حد ممکن تلاش کردم از پرداختن به تئوری‌ها بکاهم و بیشتر نکات کاربردی و قابل اجرا را جایگزین نمایم. و دیگر مزیت این روش این است که قبل از اینکه تکنیکی آموزش داده شود فلسفه آن تکنیک آموزش داده مي‌شود و اینکه بكارگيري این تکنیک چه مزیت‌هایی دارد و در آینده کودک چه تاثیری خواهد داشت و بکار نگرفتن آن چه آسیب‌هایی به کودک می‌رساند. همچنین در این روش آموزشی سعی شده که خود والدین نیز با کود کشان رشد کنند و آسیب‌هایی که در دوران کودکی خود دیده‌اند را بشناسند و در صدد حل آنها بر آیند. امید دارم این روش آموزشی همان گونه که تاکنون موفق بوده، با نظرات اساتید فن و همچنین پدرو مادرهای رشد یافته و بالغ، ارتقاء یابد و بتواند در رشد انسانها گام موثری بردارد. در انتظار انتقادات و پیشنهادات شما عزیزان خواهم بود.

دوره کامل این کارگاهها به ترتیب شامل:

1- مقدمات 2- قوانین تکمیلی 3- نظم آموزی 4- آموزش جنسیت به کودک 5- احساسات کودک 6- بازی و اسباب بازی 7- مفاهیم ترس، خدا و مرگ در ذهن کودک 8- کتاب خوانی، نقاشی و پرورش خلاقیت 9- فرزند دوم، دوقلویی، فرزندان طلاق و تک والد 10- تولد تا دو سالگی است.

اهداف این کارگاههای آموزشی 20 ساعته شامل:

1-    بوجود آوردن یک محیط امن در خانه برای پرورش کودک.

2-    به حد اقل رساندن صدمات روانی که ممکن است در روند تربیت به کودک وارد شود.

3-    آموزش مدیریت رفتار به کودک و والدین به گونه‌ای سازنده و کم ضرر.

4-    بالا بردن مهارتهای کودک.

5-    ایجاد احساس خوب بودن، مفید بودن و با ارزش بودن در کودک و والدین.

6-    کاهش مشکلات رفتاری کودک و والدین.

7-    کاهش احساس گیجی و سر درگمی و تردید والدین در تربیت کودک.

8-    کاهش احساس گناه در کودک و والدین.

9-    ایجاد مسئولیت‌پذیری در کودک.

10-  بالا بردن اعتماد به نفس و عزت نفس در کودک.

11-  ایجاد خویشتن داری و خود کنترلی در کودک و والدین بر اساس واقعیت اینجا و اکنون.

12-  پرورش استعدادهای کودک.

13-  ایجاد حس احترام به خود و دیگران در کودک و والدین.

14-  افزایش توانمندی‌ها و هوش کودک.

15-  صرف وقت و هزینه کمتر در فرزند پروری و ایجاد آرامش در خانواده.

16-  بالا بردن رشد روانی والدین در سیر تربیت کودک.

17-  بالا بردن خود آگاهی در کودک و والدین.

18-  هماهنگی بین والدین و بالا بردن کیفیت ارتباط زناشویی.

19-  سلامت روانی خانواده و جامعه.

20-  قانونمند کردن کودک و والدین.

21-  ایجاد جامعه‌ای رشد یافته و بالغ.

در پژوهشی که به صورت آزمایشی، از نوع پیش آزمون – پس آزمون در سال 1390 بر روی 300 پدر و مادر دارای کودکان 3 تا 6 سال در مهد کودک‌های تهران که به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند، انجام پذیرفت. ابزار این پژوهش پرسشنامه شیوه‌های فرزند پروری شیفر و پرسشنامه محقق ساخته تغییر نگرش والدین که روایی و اعتبار آن توسط برخی اساتید مورد تایید قرار گرفته بود. جداول بدست آمده در این پژوهش بیانگر این بود که در پیش آزمون و پس آزمون برای سبک فرزند پروری و تغییر نگرش در میانگین آنها هر کدام به صورت مجزا در سطح 5% تفاوت معنی‌دار وجود دارد و هم چنین با استفاده از پس آزمون t-test نمره‌های آزمودنی‌ها در پس آزمون در مقایسه با پیش آزمون به گونه‌ای بالاتر می‌باشد..

نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان مي‌دهد که سطح آگاهی والدین مورد پژوهش، همچنین تغییر نگرش آنها نسبت به تربیت کودک بالا رفته و این متد مي‌تواند در برنامه‌ریزی‌های پیشگیرانه مفید واقع گردد.علاوه بر 140 هزار نفر پدر و مادری که با این متد آموزش دیده‌اند بیش از 250 روانشناس وروانپزشک نیز تاکنون با این روش تربیت شده‌اند که در اقصی نقاط کشور مشغول برگزاری این کارگاهها برای والدین هستند. مهمترین توصیه من به والدین گرامی این است که؛ ما ناخواسته میراث شومی از گذشتگان را به ارث برده‌ایم و متاسفانه این میراث شوم سبب شد، تا ما و نسلهای قبل از ما، درد و رنج‌های طاقت فرسایی را تجربه کنند.

«اکنون، آینده در دستان ماست»

ما مي‌توانيم با بکارگیری روشهای تربیتی صحیح از انتقال این میراث به کودکانمان جلوگیری نماییم. به این امید که نسل‌های آتی طعم ِتلخِ رنج و درد جان کاهی که ما محکوم به چشیدنش بودیم، را تجربه نکنند.در پایان از زحمات دوست وهمکار گرامی ،خانم فرزانه صفری و دوست گرانقدرم آقای امیر کامکار که مرا در چاپ کتاب یاری رساندند ،صمیمانه تشکر می کنم .

دکتر حسام فیروزی

پاييز 92

تهران

Web: www.hesamfiroozi.com

Email: info@hesam firoozi.com