کتاب پول و زندگی نوشتۀ امیل زولا ترجمۀ علی‌اکبر معصوم بیگی
در آغاز کتاب پول و زندگى می خوانیم
فهرست
پيش‌گفتار مترجم 7
- معبد ثروت 11
- رؤياها و نقشه‌ها 77
- ساكار دست به كار مى‌شود 129
- بانك تأسيس مى‌شود 175
- هيولاى كوچك 221
- حركت بزرگ 275
- افشاى رازهاى نهان 329
- رونق آغاز مى‌شود 355
- هميشه برتر 403
- نبرد ميليون‌ها 461
- ورشكستگى 521
- از وحشت تا اميد 567
پيش‌گفتار مترجم
در سال 1893 پس از بيست و پنج سال كار و كوشش مداومْ اميل زولا چرخه‌ى دراز دامنِ سلسله رمان‌هاى روگن ـ ماكار را با موفقيت به پايان آورد؛ اما از آنجا كه زولا در اين بيست رمان كه با دارايى خانواده‌ى روگن آغاز شد و با دكتر پاسكال پايان گرفت خود را مقيد به رعايت ترتيب و توالى زمانى و پرهيز از لغزش‌هاى تاريخى در توصيف دوران موسوم به امپراتورى دوم (از 1852 تا 1870) كرده بود، در رويارويى با تحولات و رويدادهاى معاصر هر دم با دشوارى‌هاى فزاينده روبه‌رومى‌شد. در واقع رمان‌هايى چون خوشبختى بانوان[1] ، ژرمينال، ديو درون[2] و پول[3] (يعنى همين كتابى كه در دست داريد) از اين ضرورت تاريخى مبرم در پرداختن به مسائل نوين سرچشمه مى‌گيرند. زولا در خوشبختى بانوان به تأسيس فروشگاه‌هاى غول‌پيكر عصر سرمايه‌دارى نوين مى‌پردازد؛ در ژرمينال با كشاكش‌هاى كار و سرمايه در اواخر قرن گذشته سروكار دارد؛ در ديو درون كه ماجراى آن بر متن شبكه‌هاى وسيع راه‌آهن روى مى‌دهد به شبكه‌هاى عظيم ارتباطى مى‌پردازد؛ و در پول روابط پولى و مالى پيچيده‌ى سرمايه‌ى مالى را موضوع داستان خود قرار مى‌دهد.
پول نيز كه وقايع آن در جهان پر جنب و جوش بورس پاريس روى مى‌دهد بخشى از سلسله رمان‌هاى معروف روگن ـ ماكار است و خواننده را
با گوشه‌هاى ديگرى از شخصيت بى‌وجدان و بى‌اخلاق قهرمان محورى داستان، ساكار، آشنا مى‌كند. ساكار همان «اريستيد روگنِ» دارايى خانواده‌ى روگن، همان روزنامه‌نگار فرصت‌طلبِ ارقه‌اى است كه به خيال پيروزى نزديك جمهورى‌خواهان، دم از جمهورى و مخالفت با سلطنت مى‌زند و سپس همين كه با كودتاى شارل لويى ناپلئون برادرزاده‌ى ناپلئون اول ورق برمى‌گردد و جمهورى و جمهورى‌خواهان به محاق سركوب و خوارى مى‌افتند پوستين مى‌گرداند و به يارى برادر وزيرش عالى‌جناب اوژن روگن به يك دست راستى دو آتشه و هواخواه پر و پا قرص امپراتور بدل مى‌شود. اريستيد در سهم سگان شكارى پس از مرگ رقت‌بار همسرش آنژل (كه ماكسيم حاصل همين پيوند است) با دختر جوان آبرو باخته اما ثروتمندى به نام رنه ازدواج مى‌كند، دختر در طى ماجراهايى مى‌ميرد و ساكار از اين ازدواج نيز بهره‌اى كلان مى‌برد.
اما در رمان پول هنگامى با ساكار روبه‌رو مى‌شويم كه ورشكسته است و در پى تأسيس بانكى است كه بعد انيورسال نام مى‌گيرد و قرار است پشتوانه‌اى مالى براى استثمار گسترده‌ى خاورميانه فراهم آورد و از اين رو به سفته‌بازان سودهاى آنى و كلان وعده مى‌دهد. محور اصلى نگاه زولا در اين اثر نقش ويرانگر، هول‌آور و بيگانه‌كننده‌ى پول در روابط انسانى در سرمايه‌دارى معاصر است. بسيارى كسان از دژوآىِ دربانِ روزنامه گرفته تا ژانتروى اديب و استاد پيشين دانشگاه و نجيب‌زادگانى چون اعضاى خاندان مفخم بوويليه، بارونس ساندورف، ماركى دوبوئن و نيز مقاماتى مانند اوره‌ى وكيل مجلس به تبى يگانه گرفتار مى‌آيند: تب پول و كسب سود بيشتر. ساكار از اين تب و جنون همگانى سود مى‌جويد، زمينه را براى ارضاى جاه‌طلبى‌هاى خود هموار مى‌بيند و به همه‌ى آنان اطمينان مى‌دهد كه ميل به ثروت‌اندوزى و كسب سود يگانه انگيزه‌ى راستين ادامه‌ى زندگى است. در آغاز طرح بزرگ و بلندپروازانه‌ى ساكار با توفيق همراه مى‌گردد اما چندى نمى‌گذرد كه وقايعى روى مى‌دهد كه مسير ماجرا را يكسره ديگرگون مى‌كند. با اين همه ساكار و گوندرمن (حريف اصلى ساكار) يگانه نيروهاى يكه‌تاز اين عرصه نيستند؛ دربرابر اينان كسانى چون مادام كارولين و سيژيسمن نمايندگان خيراند و به جهانى چشم دارند كه در آن پول از ميان برمى‌خيزد و كار و عشق و همبستگى جاى پول و سود و ستيزه را مى‌گيرد. مادام كارولين نيز مانند شخصيت ساندوز در رمان ديگر زولا، شاهكار، اساسآ شخصيت خود زولا را جلوه‌گر مى‌سازد. از سويى پول را سرمنشأ همه‌ى پليدى‌ها، از خود بيگانگى‌ها و خانه خرابى‌ها مى‌شمارد و از سوى ديگر چون دل‌بسته‌ى آرمان‌هاى عصر روشنگرى، علم و پيشرفت انسانى است پول را كود تركيبى پلشتى مى‌داند كه تمدن شكوفان آينده بر زمينه‌ى آن مى‌رويد. اين تناقض پيچيده در سراسر داستان همچنان برجا مى‌ماند. با اين همه بى‌انصافى است اگر رمان بزرگ زولا را تنها محدود به ستيزه‌ى ساده‌ى نيروهاى خير و شرّ بشماريم و از شخصيت‌پردازى پيچيده‌ى قهرمانان داستان (از جمله مادام كارولين، آملن و خود ساكار)، رنگارنگى حوادث، توصيف‌هاى زنده و سرشار شهر پاريس و روانشناسى همبافته‌ى آدم‌ها چشم بپوشيم. زولا را به حق بايد استاد مسلم توصيف حركت امواج توده‌وار انسانى دانست؛ پول (به ويژه در فصل دهم) گواه ديگرى بر راستى اين گفتار است.
ا ـ م
[1] . Aubonheurdes Dames
[2] . La Bءte humaine
[3] . L¨Argent
کتاب پول و زندگی نوشتۀ امیل زولا ترجمۀ علی‌اکبر معصوم بیگی
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.