کتاب «فاشیسم» اثری برجسته از ایگناتسیو سیلونه، نویسنده و متفکر سیاسی برجسته ایتالیایی است که در دوران پس از جنگ جهانی دوم منتشر شد. این اثر بهطور انتقادی به بررسی مبانی ایدئولوژیک و پیامدهای اجتماعی-سیاسی فاشیسم در ایتالیا و فراتر از آن میپردازد و به متنی اساسی برای درک پیچیدگیهای توتالیتاریسم و تأثیر آن بر آزادیهای فردی تبدیل شده است. سیلونه، نویسنده و فعال سیاسی ایتالیایی که زمانی عضو حزب کمونیست بود، در این کتاب با استفاده از تجربیات شخصی و تحلیلهای عمیق، تصویری واضح، ولی دردناک از فاشیسم ایتالیا را ترسیم میکند. از این رو اثر سیلونه نه تنها بهخاطر ارزش ادبیاش که به دلیل ارتباطش با مباحث معاصر پیرامون استبداد، هویت ملی و اخلاق مقاومت در برابر رژیمهای سرکوبگر، حائز اهمیت است.
سیلونه در «فاشیسم» سازوکارهای ایدئولوژی فاشیسم را بررسی میکند و نشان میدهد که چگونه این ایدئولوژی در تلاش بود تا یک دولت توتالیتر ایجاد کند که با روایت تاریخی رستاخیز ملیگرایانۀ ایتالیا Risorgimento)) همسو باشد. او با استفاده از تجربیات شخصی و دانش عمیق خود از شرایط اجتماعی و اقتصادی آن دوران، نشان میدهد که چگونه بحرانهای اقتصادی، ضعف دموکراسی، و ناامیدی مردم از نظامهای موجود به ظهور فاشیسم کمک کردند. او همچنین به بررسی چگونگی استفاده فاشیستها از تبلیغات، سرکوب مخالفان، و دستکاری احساسات عمومی برای تحکیم قدرت خود میپردازد. از این رو نگرانیهایی درباره غیرانسانی شدن افراد در چنین رژیمهایی مطرح میکند و نشان میدهد که فاشیسم چگونه افراد را از خود بیگانه کرده و در برابر نیروهای تاریخی منفعل میسازد.
دانشگاهیان از تحلیلهای سیلونه برای نقد تناقضات ایدئولوژی فاشیسم استفاده کرده و به بازنگری در روایت «ایتالیایی خوب» پرداختهاند؛ روایتی که ایتالیاییها را تنها قربانیان فاشیسم معرفی میکرد. افزون بر تأثیرات دانشگاهی، این اثر همچنان در جنبشهای فرهنگی و سیاسی معاصر که با استبداد در حال رشد مقابله میکنند، طنینانداز است. موضوعات مقاومت و پیچیدگیهای اخلاقی که در «فاشیسم» بررسی شدهاند، همچنان در مباحث مربوط به روندهای پوپولیستی مدرن که یادآور فاشیسم تاریخی هستند، مرتبط باقی ماندهاند.
کتاب «فاشیسم» نه تنها یک تحلیل تاریخی دقیق است، بلکه هشداری برای جوامع امروزی است. در دنیایی که شاهد ظهور دوباره گرایشهای پوپولیستی و اقتدارگرایی هستیم، این کتاب به ما یادآوری میکند که فاشیسم چگونه میتواند در لباسی جدید بازگردد. سیلونه با نثری روان و جذاب، خواننده را به تفکر و تأمل دعوت میکند و نشان میدهد که مبارزه با فاشیسم نیازمند آگاهی، مسئولیتپذیری و مقاومت مداوم است.