«خاطرات خروشچف» خاطرات گیرا و جذاب رهبر و دبیر کل سابق حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی است. کتابی که نگاهی منحصر به فرد به فعالیتهای رهبری اتحاد جماهیر شوروی در یکی از آشوبناکترین دوران جنگ سرد ارائه میدهد. کتابی به قلم خود نیکیتا خروشچف که روایتی صمیمی و اغلب جنجالی از دوران حکومت او و رویدادهایی که بر اتحاد جماهیر شوروی و سیاست جهانی تأثیر گذاشته بیان میکند.
این کتاب که در اصل در سال ۱۹۷۰ منتشر شد، پنج دهه از زندگی خروشچف را در بر میگیرد و شامل صعود او در مراتب حزب کمونیست، نقش او در طول جنگ جهانی دوم و در نهایت رسیدنش به قدرت پس از مرگ استالین است. روایتی که تصویری ویژه از رویدادهای تاریخی محوری چون بحران موشکی کوبا، انقلاب ۱۹۵۶ مجارستان و «سخنرانی سری» معروف او در محکوم کردن «کیش شخصیت» استالین، در اختیار خوانندگان قرار میدهد.
این خاطرات به خاطر لحن صریح و گاه طنزآمیزش بسیار مورد توجه است. خروشچف از بحث در مورد تعاملات شخصی با دیگر رهبران جهان دوری نمیکند و حتی ادعا میکند که با جان اف. کندی، رئیسجمهور آمریکا، شوخی کرده است. مواجهاتی شخصی که بیانشان بُعدی انسانی به دنیای اغلب مبهم سیاستهای جنگ سرد میبخشد.
با این حال، ذکر این نکته مهم است که اصالت این کتاب در میان مورخان و دانشمندان مورد بحث بوده است؛ و برخی تنها نویسندۀ این خاطرات را فقط خود خروشچف نمیدانند و احتمال میدهند که این خاطرات توسط دیگران اصلاح شده یا تحت تأثیر قرار گرفته باشد. با وجود این بحثهای جنجالی، این کتاب همچنان یک سند تاریخی ارزشمند است و به کسب دیدگاهی در مورد جایگاه اتحاد جماهیر شوروی در وقایع کلیدی قرن بیستم کمک میکند.
برای هر کسی که به تاریخ جنگ سرد، سیاست شوروی یا تأملات شخصی یکی از تأثیرگذارترین رهبران قرن بیستم علاقهمند است، «خاطرات خروشچف» خوانشی جذاب و منبعی تاملبرانگیز است. کتابی با تصویری اغلب نادراز درون اتحاد جماهیر شوروی در دورهای حساس از تاریخش که آن را به گنجینهای ضروری برای هر قفسهای از کتابهای سیاسی یا تاریخی تبدیل میکند.