نگاه: «مجموعه اشعار پل الوار»، برگردانی از جواد فرید از سوی انتشارات نگاه منتشر شد.
پل الوار یکی از شاعران نامآور نیمهی اول قرن بیستم فرانسه است. مجموعهی اشعار الوار همچون منشوری است که هر یک از وجوه آن، نوری ویژه را میتاباند. این منشور فقط نشانگر تحول اندیشه و گسترش دنیای شعری شاعر نیست، بلکه در عین حال پژواک جنبشهای ادبی، اجتماعی و حتا سیاسی زمانهی شاعر را نشان میدهد.
شعر الوار حرکت به سوی جهان است. شعری است بیکرانه و بیمرز. اما در این سفر چشمان تیزبین شاعر در جستجوی بلندیها است با دستانی دراز شده به سوی برادری.
این سفر هر شاعر دیگری را میتواند گرفتار شور و هیجانات تغزل و ملازم آن اطناب و تکرار نماید، اما شاعری چون الوار هرگز از یاد نمیبرد که شعر پیش از آنکه سرود باشد در واقع زبان است. این مطلب مهمی است که امروزه شعر الوار را روزآمد میکند.
در شعر الوار حضور قاطعانهی شعور و وجدان خلاقِ انسانیتی معصوم به چشم میآید. شعر او تصویرگر واقعیتها و اجسام مادی پیرامون انسانها است. الوار کیمیاگری است که عناصر چهارگانه و اجزای مادی را با جوهر شعر بههم میآمیزد. باد و باران و آب و آفتاب، جاندار و طبیعی در شعرش جا خوش میکنند.
به یک کلام، الوار شاعر عشق است با زبان زلالی که مسحور میکند، با مهربانی، نیرو، گرما و شیوهای که ویژهی اوست از عشقِ دلدار میگوید، چشماندازهای زیبای طبیعی را رویاروی دید خوانندگان یا شنوندگان شعرش میگشاید، آنها را به دلخواه خود رنگ میزند و یا از اجزایی که دوست دارد، میانبارد. نگاهی برادرانه بر روی زیباییهای جهان دارد و تا لحظهی درگذشت مردی پروقار و مهربان و جوانی سرکش باقی میماند با دلی خشمآگین در برابر ناراستان.
ظاهراً زندهیاد فریدون رهنما نخستین کسی است که الوار را به جمع شاعران جوان نیمایی معرفی کرده است و از میان این شاعران، زندهیاد احمد شاملو بیش از همه به مکاشفه در جوهر و زبان شعری، موسیقی درونی کلام، ارزشهای صوتی کلمه و… در شعر الوار پرداخته و در این رهگذر بیشترین تاثیر را از الوار پذیرفته است. شاملو به ترجمهی اشعار الوار نیز همت گماشته و برگردان نه قطعه شعر شناخته شدهی الوار را در سال 1353 در نخستین چاپ کتاب «همچون کوچهای بیانتها» آورده است. تعداد این اشعار در تجدید چاپ سال 1381 همان کتاب به شانزده قطعه افزایش یافته است. آقای محمدتقی غیاثی در زمستان 1357 و در گرماگرم انقلاب، ترجمهای از چهل و چهار قطعه شعر الوار را با عنوان «ای آزادی» منتشر کرده است. این مجموعه بر اساس جنگی که لویی پارو و ژان مارسناک از اشعار الوار فراهم آوردهاند، تنظیم شده است. آقای حشمت جزنی در سال 1373 درکتاب «ده شاعر نامدار قرن بیستم»، جایگاه ویژهای را برای الوار قایل شده و ترجمهی بیست و دو شعر غالبا کوتاه الوار را در آن آورده است. آقای محمدرضا پارسایار متن دوزبانهی منقحی از اشعار پل الوار را با عنوان «تنهایی جهان» در سال 1382 به چاپ داده است که شناختهشدهترین اشعار الوار را در بر میگیرد. آقای قاسم صنعوی در سال 1384، در کتابی با عنوان «کلام را برای شاعران بگذارید» که گزیدهای از شعر شاعران فرانسوی دوران اشغال و نهضت مقاومت را در بر میگیرد، ترجمهی سیزده شعر از الوار را آورده است که مرجع اصلی شعرها مجموعهی شعری میعاد آلمانی الوار است.
علاوه بر کتابهایی که ذکرشان رفت در مجلات ادبی نیز گاهی به مقالهای دربارهی الوار و یا به ترجمهی شعری از او برخورد میشود که برای نمونه میتوان به مقالهی «یادی از پل الوار و چند شعر از او» از زندهیاد رضا سیدحسینی مندرج در شمارهی سوم مجلهی فرهنگی و هنری بخارا (آذر و دی 1377) اشاره کرد که ترجمهی هشت شعر کوتاه الوار را در بر دارد. مقالهی گاستون باشلار با عنوان «بذر و خرد در شعر پل الوار» به ترجمهی آقای جلال ستاری مندرج در ماهنامهی کلک (شمارهی 105، خرداد و تیر 1378) با وجود کوتاهی مقاله، بسیار خواندنی است.
آنچه خواندید بخشهایی بود از مقدمه این کتاب به قلم جواد فرید.
«مجموعه اشعار پل الوار» برگردانی از جواد فرید، با 494 صفحه در اولین چاپ خود از سوی انتشارات نگاه با قیمت 28000 تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.