وبلاگ

نامه ها و نشانه های نیما

نگاه :  نامه ها نشانه  هایی از ذوق و اندیشه است . هر نامه می تواند  روایتگر حالات درونی و برونی انسان باشد . نامه ها نمایشی از ذوق و استعداد و اندیشه و ارتباط است . شاعران و نویسندگان بخشی از رازهای شاعرانه خود را در نامه هایشان بروز می دهند . از این رو قرائت  نامه ها  می تواند ما را به دنیای احساس ، خیال و اندیشه شاعران و نویسندگان نزدیک کند .
بخشی از دست نوشته های باقی مانده از نیما یوشیج  نامه های پراکنده ای است که او در سال های متمادی به رجال فرهنگی و ادبی  و همسرش عالیه خانم نوشته است . دسته ای از نامه های نیما  هم  به فرد ناشناسی به نام همسایه نوشته شده است که به نامه های همسایه مشهور است . در این نامه ها نیما  به زیبایی در باره هنر  و شعر می نویسد و بهترین نظریه های ادبی معاصررا ارائه می کند .
دکتر پرویز ناتل خانلری از جمله کسانی بود که نیما با او مکاتبات زیادی داشته است . خانلری در باره نامه های نیما نوشته است :
«نامه‌ها» ی نیما غالباً مفصل بود. نیما نامه را یکی از انواع ادبی می‌شمرد و در نوشتن نامه تأمل و دقت فراوان بکار می‌برد و همیشه نسخه‌ای از هر نامه را نزد خود نگاه می‌داشت تا بعدها بتواند مجموعهء آنها را چاپ کند و برای آنکه زحمت رونویس نامه‌های مفصل بگردنش نماندغالباً نامه‌ها را با مداد می‌نوشت و با ورقهء کپیه [کاربن] نسخه‌ای از ان برمی‌داشت.
من که با مرحوم نیما خویشاوندی نزدیک داشتم از ده سالگی با او مأنوس شدم. نیما به من محبت و علاقهء بسیار داشت، چند سالی من و دوست خویش مهدی مفتاح که او هم ذوق شعر و هنر داشت، هرروز چند ساعتی را در مصاحبت نیما می‌گذراندیم. اطلاعات او از ادبیات اروپائی ما را مفتون می‌کرد و خاصه طغیانی که در او بر ضد رسوم و اداب د ادبیات قدیم (یعنی درسهای مدرسه) می‌دیدیم ، برای ما در آن سن بسیار دل‌انگیز بود…بعدها به اشاره او من و دوستم هریک منظومهء مفصلی در باره «انقلاب ادبی» سرودیم که با دقت تمام به بهترین خطی که می‌توانستیم نوشتیم و صحافی آنرا هم خود انجام دادیم و به او که استاد و پیشوا و راهنمای خود می‌شمردیم تقدیم کردیم….
…نیما به همراه همسرش که در [اداره] فرهنگ کار می‌کرد به بارفروش (بابل کنونی) و آستارا سفر کرد. من در این زمان به سال چهارم دبیرستان رسیده بودم.
میان من و نیما تا سال 1312 مکاتبه برقرار بود و گاهی این مکاتبه به نظم انجام می‌گرفت. بعدها کم‌کم از هم دور شدیم. من در ادبیات سلیقهء دیگر یافته بودم و به راه دیگر رفتم. اما باز گاهی یکدیگر را می‌دیدیم و از شعر و شاعری و ادبیات گفتگوهای دراز داشتیم. نامه‌های نیما جزء آثار او شمرده می‌شود و از آنها نکته‌های بسیاری نیز دربارهء اندیشه‌ها و وضع زندگی او می‌توان دریافت.
این مرد هنرمند که سراسر زندگی را وقف هنر خود کرده و از مال و جاه و هرچیز جز هنر چشم پوشیده بود بی هیچ شک در ادبیات معاضر ایران نفوذ و تأثیر فراوان داشت و هرچه کسی در ذوق و سلیقهء هنری با نیما مخالف باشد مقام و تاثیر اورا در [بین] همهء سخنوران زمانش انکار نمی تواند کرد. به این سبب گمان می‌کنم اشتهار بعضی از نامه‌های او برای خوانندگان بی‌فایده نباشد. اما دربارهء ارزش کار او و تجزیه و تحلیل آثارش باید بحث کاملی کرد.
مجوز انتشار مجدد نامه های نیما پس از سه سال انتظار از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تازگی صادر شد وانتشارات  نگاه  طی ماه های آینده چاپ تازه ای از نامه های نیما یوشیج را روانه بازار کتاب می کند .

نوشتن دیدگاه