هنر به مثابه حقیقت: معرفی و بررسی «کتابچه پادزیبایی شناسی»
در صفحه “تازه های اندیشه” روزنامه «سازندگی» طی یادداشتی«کتابچه پادزیبایی شناسی» نوشته آلن بدیو معرفی شده است که در ادامه می خوانید:
هنر به مثابه حقیقت: معرفی و بررسی «کتابچه پادزیبایی شناسی»
پادزیبایی شناسی نوعی رابطه فلسفه باهنر است که بر پایه آن هنر خود مولد حقيقت هاست. پادزیبایی شناسی هنر را به صورت شیء یا موضوع فلسفه در نمی آورد و به جای پرداختن به تأملات زیبایی شناختی دقیقا به توصیف تأثيرهای درون فلسفه ای می پردازد که هستی مستقل اثرهای معین هنری را از خود به جا می گذارد. علی معصومی، مترجم کتاب در مقدمه ای مفصل مفهوم «پادزیبایی شناسی» را شرح می دهد و از ایده بدیو در کتاب اخیر می نویسد: «زیبایی شناسی به شیوه ای تاریخی، فلسفه را به سوی هنر کشانده است؛ اما بدیو این رابطه را وارون میکند-هنر استاد گفتمان است (یا به قول لكان، بیشتر به گفتمان فردی هیستریک می ماند) که به غلط از راه پیکره بندی آثار، نوعی حقیقت می آفریند، حقیقتی که فلسفه باید آن را نشخوار کند. شعر بر شرح و بیان او که دنباله رو سنت زنجیره تغذیه زیبایی شناختی است چیرگی دارد، فصل هایی هم درباره رقص و نمایش و سینما دارد، اما درباره نقاشی و معماری یا موسیقی خاموش می ماند . از منظر معصومی «حقیقت رویداد هنر در درون طرحواره بديو معیاری برای تمیز دادن محتوای آثار ضعیف واقع گرایی سوسیالیستی از آثار فراواقع گرا ارائه نمی کند، هرچند در آثار پیشین خود به رویدادهای ساختگی ای مانند فاشیسم پرداخته است و با طرح ادعاهایی مانند پیشتازان به هدف آگاهانه خود برای رهبری جبهه ای متحد در برابر کلاسیسیسم دست نیافته اند، از پیشتاز مدرنیست، کاریکاتوری به منزله شرایط يكنواخت عرضه میکند». مترجم همچنین درباره مفهوم ناآشنای پاد زیبایی شناسی می نویسد که «این مفهوم در بینش بدیو به برداشتی از آفرینش هنری اشاره دارد که نگره بازتاب / رابطه با دیگری رد می کند اما در عین حال در واکنش به موضوع تقلید یا بازتاب دادن شاعرانه طبیعت به تایید درون بودی و تک بودن هنر می پردازد.هنر از آن رو درون بودی است که حقیقت آن در بی میانجی بودنش در اثر هنری مورد نظر داده شده است؛ و از آن رو تک است که حقیقت آن در خود هنر و تنها در خود هنر یافته می شود. زنده شدن دوباره مفهوم ماده باورانه زیبایی شناسی از اینجا سرچشمه می گیرد. این کتاب برخلاف کوچکی ظاهر، به تعبير مترجمش در بردارنده مفاهیم پیچیده و گسترده ای است، باید تا آنجا که ممکن است در راه شناخت مفهوم ها و اصطلاح هایی که در آن به کار گرفته شده اند پیش رفت و برای دستیابی به این هدف مقاله ای روشنگر از یک منتقد وسه مقاله از سه منتقد دیگر در کتاب آمده است.
تامس میکال، یکی از این منتقدان، در مقاله ای با عنوان «رودررو با ابهام در هر سطح» درباره «کتابچه پاد زیبایی شناسی» نوشته است: «پژوهشی نسبتا کوتاه و بیانیه ای فنی است که در آن رشته ای از اظهارنظرهای گوناگون به صورت فصلهایی مرتبط به دنبال هم می آیند و همگی نیازمند آگاهی پیشین از اصلهای بدیهی محکم و توانمند مورد نظر بدیو در اندامهای تمایز یافته تولید هنری حقیقت اند. بدیو در ادعاهای خود در این مورد که فلسفه به خودی خود مولد حقیقت نیست نرمش ناپذیر است، اما می پذیرد که فلسفه نمی تواند آن گونه که دلوز می گوید فرآورده مفهوم ها باشد. فصل نخست کتاب که عنوان «هنر و فلسفه» را دارد، محوریت متن بدیو است چون هنر و فلسفه به شیوه ای روشمند از هم شکافته شده اند. در اینجا بديو سه طرحواره برای نظم دادن به رابطه هنر، فلسفه و حقیقت در درون مدرنیته پایه گذاری می کند: طرحواره تعلیم گرا (مارکس گرا)، رمانتیک (هرمنوتیک- پدیدارشناختی) و کلاسیک (دربرگیرنده اندیشه های ارستو و روان کاوی)».|
سپس امر پاد- زیبایی شناسیک را به منزله توانش تازه ای عرضه می کند که در آن، آثار هنری در پیکره بندیهای زنجیره وار فیلمساز مولف گونه خود، نوعی رویداد حقیقت را در پیش رو می گذارند. میکال، معتقد است بدیو همواره ادعا کرده که فلسفه به جای آفریدن حقیقت هایی که بنیادشان در فراسوی فلسفه و به صورت مشخص در یکی از چهار گفتمان سیاست، علم، عشق و هنر نهفته باشد، به
تسخیر کردن یا مصادره کردن آن حقيقت ها می پردازد. اینها و تنها همین چهار مقوله حالتهای تمایزیافته حقیقت های ممکنی را شکل می دهند که از رویدادی فوران کننده جریان می یابد و پیش می رود. بعد، تامس میکال این پرسش را پیش می کشد که رویدادی که بدیو از آن یاد می کند چیست؟ و باور دارد که این پرسش همواره الزامی ترین و دشوارترین پرسش فلسفه او بوده است، چون رویداد در ژرفا از موقعیت ها متمایز بوده است: موقعیت ها به گونه ای گاه گاهی روی می دهند (مانند انقلاب فرانسه) و بخت برای رویداد عاملی سرشتی است. بدیو همچنین درباره حقیقت شاعرانه بحث می کند، اما نوشته های او سبک ویژه ای در پیش می گذارند، گونه ای فن برش. «سبک بدیو از مسلم دانستن اما گشوده نگه داشتن ادعاهای انکارناپذیر برای خواست درگیر کردن خواننده و تکمیل اندیشه / متن تشکیل شده است که غالبا به منزله گزین گویه های شاعرانه بازگفته میشوند. او به این شیوه، فرایند شکل گیری موضوع پیرامون حقیقت تسخیر شده یک رویداد را نشان میدهد».
همچنین این منتقد مفهوم «رویداد» بدیویی را چنین تفسیر می کند: «با آنکه رویداد» باید نابود کردن نظام موجود و تعریف کردن نظام نو باشد، بديو الزاما به نابودی به معنای بیرونی معتقد نیست و نظر او تفریق کردن یا واپس کشیدن ساختاربخشیدن به واقعیت است برای آنکه واقعیت بتواند پایگاه رویدادی خود را آشکار کند». جز اینها شرح حالی از آلن بدیو نیز در کتاب آمده است، شامل محل تولد او که در مراکش بوده و در سال ۱۹۳۷، تا فعالیت های او در زمینه فلسفه و آمدوشد او با دیگر فلاسفه ای که بر اندیشه او تأثیر گذاشته اند: بدیو از ۱۹۶۹ تا ۱۹۹۹ همراه با ژیل دلوز، میشل فوکو و ژان فرانسوا ليوتار در دانشگاه پاریس به تدریس فلسفه پرداخت. از روزگار جوانی کنشگر سیاسی و یکی از بنیانگذاران حزب متحد سوسیالیست و فعال در مبارزه برای رهایی الجزایر از استعمار فرانسه بود. او همچنین از اندیشه های افلاطون، هگل، سارتر، ژاک لکان و مائوتسه دون تاثیر پذیرفته است. بدیو در ۱۹۸۸ «بودن و رویداد» و در ۱۹۸۹ «کتابچه بیانیه فلسفی» را منتشر کرد و کتاب «اخلاق» او در حدود ده سال از جمله پرفروش ترین کتابها بود. او همچنین در ۱۹۸۴ چهار نمایشنامه منتشر کرد که شخصیت اصلی شان «احمد» نام داشت و در مجموعه چهارگانه احمد چاپ شد. او در سال ۲۰۰۶ «بودن و رویداد ۲: منطق جهان ها» را به چاپ رساند و در ۲۰۱۱ بیانیه دوم فلسفی را نوشت و در ۲۰۱۵ نیز نمایشنامه رادیویی او با عنوان «دومین محاکمه سقراط» از رادیو فرهنگ فرانسه پخش شد. «کتابچه پادزیبایی شناسی» به تازگی با ترجمه علی معصومی در نشرنگاه منتشر شده است.
https://negahpub.com/shop/liberal-arts/%d9%be%d8%a7%d8%af%d8%b2%db%8c%d8%a8%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a2%d9%84%d9%86-%d8%a8%d8%af%db%8c%d9%88/