شفیعی کدکنی ( شعر زمان ما 16)
شفیعی کدکنی
فیض شریفی
محمدرضا شفیعی کدکنی در نوزده مهر ۱۳۱۸ در کدکن از توابع تربت حیدریه در خراسان به دنیا آمد. شفیعی کدکنی هرگز به دبستان و دبیرستان نرفت و از آغاز کودکی نزد پدر خود (که آخوند بود) و مرحوم ادیب نیشابوری دوم به فراگیری زبان و ادبیات عرب پرداخت (در هفت سالگی تمام الفیه ابن مالک را از حفظ بود) و فقه، کلام و اصول را نزد آیت‌الله شیخ هاشم قزوینی فراگرفت. اما پس از مرگ شیخ هاشم قزوینی (معروف به فقیه آزادگان) تا آخرین مراحل درس خارج فقه را نزد آیت‌الله میلانی خواند و در این دوره با آیت الله سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی همدرس بود. او به پیشنهاد مرحوم دکتر علی اکبر فیاض در دانشگاه فردوسی مشهد نام‌نویسی کرد و در کنکور آن سال نفر اول شد و به دانشکدهٔ ادبیات رفت و مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی و مدرک دکتری را نیز در همین رشته از دانشگاه تهران گرفت.شفیعی کدکنی از سال ۱۳۴۸ تاکنون (۱۳۹۱) به درخواست دانشگاه تهران استاد دانشگاه تهران است. استاد بدیع‌الزمان فروزانفر زیر برگهٔ پیشنهاد استخدام وی نوشت «احترامی است به فضیلت او». شفیعی از جمله دوستان نزدیک مهدی اخوان ثالث شاعر خراسانی به شمار می‌رود و دلبستگی خود را به اشعار وی پنهان نمی‌کرد.محمدرضا شفیعی کدکنی روز پنجشنبه ۵ شهریور ۱۳۸۸ تهران را به مقصد آمریکا ترک کرد. این سفر بازتاب وسیعی در مطبوعات ایران داشت. او برای استفاده از یک فرصت مطالعاتی به مؤسسه مطالعات پیشرفتهٔ پرینستون رفت تا در باب تاریخ و تطور فرقهٔ کَرامیه تحقیق کند و پس از ۹ ماه دوری از وطن به ایران بازگشت و پس از بازگشت به ایران بر سر کرسی تدریس خود در دانشگاه تهران حاضر شد
شعر زمان ما نام عام كتاب‌هايى بود كه آقاى محمد حقوقى، به همّت انتشارات نگاه، هر فصل يكى از مجلداتِ آن را منتشر مى‌كرد.
شاعران بزرگ معاصر ايران كه در اين كتاب‌ها، شاخصه‌ها و چگونگى شعرِ آنان و به تقريب همه‌ى جوانب كار آنان را دربرگرفته بود، نيما، اخوان، شاملو، سپهرى و… بودند.مرگ تأثّرآور و نابهنگام آقاى حقوقى، باعث توقفِ اين مجموعه‌ها شد. شايد شش ماه پيش از اين اتفاق غم‌انگيز بود كه ايشان تلفنى از من خواست تا اين كار را پى بگيرم. از آن‌جا كه دكتر ايرج صف‌شكن از گفت‌وگوى نگارنده‌ى اين واژگان با جناب حقوقى آگاهى داشت، اين مطلب را با مديريت انتشارات نگاه در ميان نهادم و ايشان با توافقات و تفاهمات و تعهداتى كه در قبالِ مجموعه‌هاى ياد شده دارند، پذيرفتند تا براى آشنايى بيشتر شاعران جوان و دانشجويان، شاعران ديگرى كه در ادبيات معاصر ايران تأثير بلامنازعى داشته‌اند، مورد نقد و تحليل و بررسى قرار گيرند.بر همين مبنا شاعرانى چون نصرت رحمانى، نادر نادرپور، منوچهر آتشى، سياوش كسرايى، سيدعلى صالحى و… كه در پيوند با شاعران گروه اول بوده‌اند، در وهله‌ى اول در نقد و تحليلى خطى و زمانى مورد بررسى قرار مى‌گيرند. به معنى ديگر به‌جز چگونگى سرايش شعرها و زبان شعرى، درون‌مايه، جهان‌بينى و تأثيرپذيرى و تأثيرگذارى آنان، ساختار شعرى و فضاهاى ويژه و توانمندى‌هاى شاعرانه و ضعف‌هاى آنان، زمينه‌هاى سياسى اجتماعى و تبيين و تشريح اشعار و ديدگاه شاعران و منتقدان و محققان در پايان كتاب مورد توجه قرار مى‌گيرد. طبعاً در نقد و بررسى آثار شاعران فوق‌الذكر، انتظار خواننده‌ى بيشينه خواه خلّاق آن است كه نگارنده اين سطور از نگره و نُرم خود و نه كپى‌بردارى از محقق قبلى، شاعر را در برابرِ ديدگان مخاطبان قرار دهد. بر همين مبنا، در اين نوشتار، بازنمون‌هاى تصويرى و بوطيقاى هنجارين و وزن عروضى و موسيقى درونى شعر و سبك فرودين و ميانه و فخيم و سنجه‌ها و سمفونى‌هاى رنگين‌كمانى و عقلانيت درونى و بيرونى و كرشمه‌سازى‌هاى هنرمندانه شاعر و همچنين كهن‌شيوگى، ميانه ميانى و مدرن گونگى شاعر هم در كانون نگاهِ نگارنده قرار گرفته است :
بنابر همين مقدمات است كه اين كتاب‌ها به دو بخش تقسيم شده‌اند.
مقدمه (همه شاخصه‌هاى سبكى شاعر)
بدنه (به‌گزين شعرهاى شاخصِ شاعر)
.
تجدید چاپ گزیده اشعار منوچهر آتشی، سیدعلی صالحی و شفیعی کدکنی
انتشارات نگاه چاپ دوباره ای از گزیده اشعار منوچهر آتشی، سید علی صالحی و شفیعی کدکنی را از مجموعه ی "شعر زمان ما" در دست انتشار دارد. مجموعه «شعر زمان ما» در نقد و بررسی شعرهای اخوان ثالث، سپهری، نیما یوشیج، شاملو و فروغ یادآور نام محمد حقوقی مؤلف این مجموعه است. اما مدتی است سلسله کتاب‌هایی با همین عنوان در نقد و بررسی اشعار شاعران پرمخاطب امروز مانند رحمانی، رؤیایی، حمید مصدق، شمس لنگرودی، حسین منزوی، بهبهانی، آتشی، نادرپور و… به قلم فیض شریفی توسط انتشارات نگاه به بازار می‌آید که با اقبال علاقه‌مندان شعر مدرن ایران روبه‌رو شده است. از این مجموعه به تازگی...
نگاه محمدرضا شفیعی کدکنی به شعر ملک الشعرای بهار
نگاه :ملک الشعرای بهار بی تردید یکی از بزرگترین شاعران صد سال اخیر به شمار می آید . قصاید شکوهمند و استوار بهار نام او را در تاریخ شعر فارسی برای همیشه زنده نگه می دارد . شاید کمتر کسی است که قصیده جغد جنگ او را خوانده باشد و بر او آفرین ها نگفته باشد. اشعار او در همه حال پر شور و گرم و صمیمی است. او نه تنها در قصیده سرآمد بود بلکه در غزل و مستزاد هم نام بلندی دارد. به قولی امتیاز بزرگ بهار در آن است که با وجود پیوستگی به مکتب شعری قدما ...
«شعر زمان ما»، اینبار با «حسین منزوی» و «شفیعی کدکنی»
نگاه: دو مجموعه ی تازه از مجموعه کتاب های شعر زمان ما از سوی انتشارات نگاه به چاپ رسید. این کتاب ها شامل اشعار برگزیده ای از «حسین منزوی» و «شفیعی کدکنی» به همراه تفسیر و تحلیل موفق ترین شعرهای این شاعران است. ... بى‌هیچ تردیدى مجموعه‌ى بى‌نظیر و پنج جلدى «شعر زمان ما» كه تفسیر و تحلیل گزیده شعرهاى پنج شاعر بزرگ معاصر: نیما، اخوان، شاملو، سپهرى و... را شامل مى‌شود و طى سالیانى طولانى از سوى زنده‌یاد «محمد حقوقى» شاعر و محقّق فروتن فراهم آمده بود، گنجینه‌اى گرانبهاست از شعر روزگار ما كه انتشار آن با تلاش انتشارات...
به بهانه‌ی سال‌روز تولد شاعر گل‌سرخ، شفیعی کدکنی
محمدرضا شفیعی کدکنی در نوزده مهر ۱۳۱۸ در کدکن از توابع تربت حیدریه در خراسان به دنیا آمد. شفیعی کدکنی هرگز به دبستان و دبیرستان نرفت و از آغاز کودکی نزد پدر خود (که روحانی بود) و مرحوم ادیب نیشابوری دوم به فراگیری زبان و ادبیات عرب پرداخت (در هفت سالگی تمام الفیه ابن مالک را از حفظ بود) و فقه، کلام و اصول را نزد آیت‌الله شیخ هاشم قزوینی فراگرفت. اما پس از مرگ شیخ هاشم قزوینی (معروف به فقیه آزادگان) تا آخرین مراحل درس خارج فقه را نزد آیت‌الله میلانی خواند. او به پیشنهاد مرحوم دکتر علی اکبر...
برای نشستن کنار تو
فیض شریفی
با این وصف، در این کتاب شاعرانی داریم که مربوط به دوره‌ی بازگشت‌اند، چون صفای اصفهانی و حبیب خراسانی و شاعرانی که مربوط به دوره‌ی مشروطه‌اند، چون ایرج، بهار، عارف، عشقی و شاعران نوقدمایی و بینابین چون شهریار، رهی معیری، عماد خراسانی، معینی کرمانشاهی، فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج، شفیعی کدکنی و شاعرانی نیمایی که هم در شعر نیمایی پیرو نیما بوده‌اند و هم در زبان و زمان به نوعی معاصر نیما بوده‌اند، چون سیاوش کسرایی، مفتون امینی، سیمین بهبهانی، نصرت رحمانی، مهدی اخوان ثالث، نادر نادرپور، منوچهر آتشی، م آزاد، فروغ فرخزاد، احمد شاملو، منوچهر نیستانی، اسماعیل خویی، حسین منزوی، عمران صلاحی، خائفی، اوجی، اولاد و شیعتی و … در نهایت شاعرانی که غزلیات متفاوت را دنبال می‌کنند.
حافظ و رود جادو
فرزام پروا
در یک‌کلام این کتاب به روان‌کاوی حافظ، و روان‌کاوی‌های خود حافظ در اشعارش، می‌پردازد. و باب نوی در حافظ‌پژوهیِ عصر جدید گشوده‌است. سالیان سال بود که کتابی دربارۀ اندیشه و هنر و در واقع شعر و شخصیت حافظ، به این ژرفی و حتی شگرفی نخوانده بودم. کتابی که گام به گام حلقه‌های تودرتوی شعر حافظ را می‌شکافد تا در ابتدای فصل پنجم، کلام را بدانجا می‌رساند که «زبانِ حافظی و حافظانه می‌شود بیان ناخودآگاه انسان».
سراینده‌ی رهایی ایران: یادنامه‌ی عارف قزوینی
مهدی به‌خیال
مجموعه‌ي حاضر که حاصل قریب 10 سال جستجو و تحقیق درباره‌ي عارف است انتخابی‌ست از مقالات، گفتارها و گفت‌وگوهایی که درباره‌ي زندگی و سروده‌هاي طی 80 سال گذشته در کتاب‌ها و نشریات مختلف از دوران « یگانه شاعر ملّی ایران » حیات عارف تاکنون منتشر شده است و پاره‌اي دیگر براي نخستین بار است که در این یادنامه به طبع سپرده می‌شود. این گفتارها شامل بررسی زندگی، شعر و تصنیف‌هاي عارف، جایگاه عارف در شعر و ادب عصر مشروطه، مناسبات عارف با معاصران و دوستی‌ها و دشمنی‌هاي متقابل و از جمله عیان شدن آنچه به خاصمه‌ي او و ایرج میرزا کشید، خاطراتی از مشاهیر که با او دوستی، مکاتبه یا حشر و نشر داشته‌اند، سرنوشت چاپ آثار عارف در دوران حیات و پس از مرگ، سوگ‌سروده‌هایی براي عارف و حتی تنها گفتار مکتوبی که از جیران خدمتکار با وفاي عارف برجاي مانده است.
گردباد شور جنون (سبک هندی و احوال و اشعار کلیم کاشانی)
محمد شمس لنگرودی
«گردباد شعر جنون» تحقیقی در چگونگی شکل گیری تاریخی «سبک هندی» و «بررسی اشعار و احوال کلیم کاشانی» است. به نظر مولف پیش از پیدایش شعر نو، نزدیک‌ترین شعر به زندگی روزمرۀ مردم شعرهای این سبک بود. کوشش مولف در کتاب حاضر بررسی عمدۀ نظرها و نظریات مولفان و مخالفان و رسیدن به درکی تاریخی از پیدایش سبک هندی به سبک اصفهانی نیز شهرت دارد.
