نئولیبرالیسم

محمد قراگوزلو

«کارل مارکس» در دست‎نوشته‎های اقتصادی و فلسفی خود در سال 1844 درباره قدرت پول در جامعه‎ی بورژوایی نوشته است؛ « پول، وفاداری را به بی‎وفایی، عشق را به نفرت، نفرت را به عشق، فضیلت را به شرارت، شرارت را به فضیلت، خدمت‎کار را به ارباب، ارباب را به خدمت‎کار، حماقت را به هوش، هوش را به حماقت تبدیل می‎کند. چون پول به مثابه‎ی مفهومی فعال از ارزش، تمام چیزها را در هم می‎آمیزد و معاوضه می‎کند. خود نیز بیان‎گر در هم آمیخته‎گی و معاوضه‎ی عام همه چیزها – جهانی وارونه – یا به عبارتی در هم آمیخته‎گی و معاوضه‎ی همه‎ی کیفیت‎های طبیعی و انسانی است….

اگر انسان، انسان باشد و روابطش با دنیا روابطی انسانی، آن‎گاه می‎توان عشق را فقط با عشق، اعتماد را با اعتماد و غیره معاوضه کرد.

کتاب « امکان فروپاشی سرمایه‎داری و دلایل شکست سوسیالیسم اردوگاهی» درآمدی به تناقض‎های درونی و تبیین بحران‌های بزرگ سرمایه‎داری است. و اگر چه دوران ما، به حکم قانون تکامل و روند پویایی تاریخ اجتماعی و سیر مستمر مبارزه‎ی طبقاتی، عصر زوال و سقوط جهان سرمایه‎داری است اما برهه‎ی تاریکی از خون‎بارترین دوران سلطه‎ی آن نیز هست.

حال وقت آن رسیده است که بار دیگر ضمن تبیین سازوکارهای سازنده‎ی پیکر جهان سرمایه‎داری و ترسیم مجدد متناقض‎های درونی آن، صورت‎های متفاوت‎اش را مشخص کرد. منظور از ماهیت جهان سرمایه‎داری، ماهیت آن و شیوه‎ی تولید سرمایه‎داری است. شیوه‎یی که بر مبنای استثمار نیروی کار و مبتنی بر مزد و ایجاد ارزش اضافه و انباشت سرمایه، انواع مالکیت‌های خصوصی و دولتی را به عرصه‎های مختلف بازار آزاد و برنامه + بازار پیوند زده است. این شیوه‎ی تولید بنا بر تناقض‎های ذاتی‎اش طی صد سال گذشته، دست‌کم دو جنگ فراگیر، ده‎ها جنگ منطقه‎ای و بحران‌های متعدد اقتصادی را به جامعه‌ی جهانی تحمیل کرده است. ضد انسانی‎ترین جنبه‎ی این روند معیوب در جریان جبران خسارت‎های ناشی از بحران ادواری سرمایه از طریق یورش به معاش کارگران و زحمت‎کشان قرار گرفته است.

کتاب حاضردر 7 فصل جداگانه «چرا امکان فروپاشی؟»، «انباشت سرمایه»، «تبیین بحران»، «اضافه تولید»، «نرخ نزولی سود»، «سرمایه در بحران» و «دلائل شکست سوسیالیسم اردوگاهی» تدوین شده است که در هر فصل به توضیح مطالب آن پرداخته شده است.

ادامه خواندن ←