مشروطه

تاملی در انقلاب مشروطه ایران

عباس خاکسار

مصدق و جریان منفردین در مجلس پنجم در 9 آبان 1304، صدای انقلاب مشروطه را بازتاب می‌دادند. آنان به تفکیک قوا و اصطلاحات و آزادی‌های برآمده از انقلاب مشروطه در کلیتی همسو و هماهنگ می‌نگریستند و با یک هوشیاری تاریخی، دیکتاتوری تازه سر بر کرده را نشان داده و افشاء می‌کردند. آنان در دیکسورس مشروطه و انقلاب مشروطه سخن می‌گفتند و هر صدایی غیر از آن را شوم و ناهنجار تلقی می‌کردند.

ادامه خواندن ←

تاریخ مشروطه ایران

احمد کسروی

هر قدر اثرى مستدل‌تر و اتكاى آن بر اسناد و داده‌هاى واقعى (فاكت‌ها) محكم‌تر باشد مطابقت آن با حقيقت عينى بيشتر خواهد بود. ارزش عظيم دو كتاب تاريخ مشروطه و تاريخ هيجده ساله آذربايجان تأليف احمد كسروى در همين است. انقلاب مشروطه كم يا بيش انقلابى از نوع انقلابات بورژوايى بود كه صد سال پيش از آن در غرب رخ داده بود و هدف آن نابودى استبداد شاه و درباريان و استقرار قانون بود. عمده‌ترين نيروهاى مشروطه‌خواه را «بازارى‌ها»، پيشه‌وران و تهى‌دستان شهرى و روحانيان وابسته به آنان تشكيل مى‌دادند. درباريان فاسد و مستبد، تيول‌داران و مالكان بزرگ اراضى و نيز روسيه تزارى دشمنان آن بودند. احمد كسروى روابط درونى و مبارزه طبقات مزبور با يكديگر را به‌خوبى درك كرده آنها را نه به‌عنوان امرى جامد و ساكن بلكه به‌مثابه فرايندى تاريخى در پيدايش، رشد و تكامل‌شان در نظر مى‌گيرد. كسروى خصوصيات انقلاب مشروطه و جزر و مدهاى آن، روحيات خوب و بد ملت، و جنبه‌هاى مثبت و منفى رهبران آن را در دوران‌هاى مختلف با صداقت و درستى تشريح و توصيف نموده است.

ادامه خواندن ←

حزب سوسیالیست و انتقال حکومت از قاجار به پهلوی

سید کمال الدین طباطبایی

یکی از جریانات مهم که در ایجاد نظام مشروطه شرکت داشت، جریان سوسیال دموکراسی بود. این جریان که ملهم از تحولات اروپا به‏ خصوص روسیه بود، خواستار اصلاح کلیۀ ارکان جامعه مطابق الگوی سوسیالیستی گردید. این جریان، مدتی پیش از پیروزی انقلاب مشروطه، بیشتر از طریق روشنفکران ایرانی حاضر در باکو، در میان اصلاح‏گران و انقلابیان ایرانی رسوخ یافت و اهداف و خواسته‏ های آن پس از سرنگونی استبداد صغیر، عمدتاً به ‏وسیلۀ کسانی که حزب دموکرات را تشکیل دادند، پیگیری شد.

ادامه خواندن ←

سراینده‌ی رهایی ایران: یادنامه‌ی عارف قزوینی

مهدی به‌خیال

مجموعه‌ي حاضر که حاصل قریب 10 سال جستجو و تحقیق درباره‌ي عارف است انتخابی‌ست از مقالات، گفتارها و گفت‌وگوهایی که درباره‌ي زندگی و سروده‌هاي طی 80 سال گذشته در کتاب‌ها و نشریات مختلف از دوران « یگانه شاعر ملّی ایران » حیات عارف تاکنون منتشر شده است و پاره‌اي دیگر براي نخستین بار است که در این یادنامه به طبع سپرده می‌شود. این گفتارها شامل بررسی زندگی، شعر و تصنیف‌هاي عارف، جایگاه عارف در شعر و ادب عصر مشروطه، مناسبات عارف با معاصران و دوستی‌ها و دشمنی‌هاي متقابل و از جمله عیان شدن آنچه به  خاصمه‌ي او و ایرج میرزا کشید، خاطراتی از مشاهیر که با او دوستی، مکاتبه یا حشر و نشر داشته‌اند، سرنوشت چاپ آثار عارف در دوران حیات و پس از مرگ، سوگ‌سروده‌هایی براي عارف و حتی تنها گفتار مکتوبی که از جیران خدمتکار با وفاي عارف برجاي مانده است.

ادامه خواندن ←