لکان

لکان و فیلم معاصر

تاد مک‌گاون
شیلا کاکل
نیکا خمسی

تاد مک‌گاوِن و شیلا کانکِل مجموعه‌ای بی‌مانند از مقالات روانکاوانه دربارۀ فیلم معاصر گردآورده‌اند که جهشی عظیم در نظریۀ فیلم را موجب خواهد شد. این کتاب حوزۀ نظریۀ فیلم را به طور عام و نظریۀ لکانی فیلم را به طور خاص ارتقا و غنا می‌بخشد. خوانندگان به درک دیگری از عملکرد نگاه خیره[1] در فیلم خواهند رسید: نگاه خیره که پیش از این در امر خیالی[2] قرار گرفته و مهار شده بود، در این مقالات از نگاهی دیگر و در ارتباطی بحث‌انگیز با امر واقعی[3] بررسی می‌شود. همین نگاه خیره، در امر واقعی، در فیلم‌هایی که برای نشان دادن وصف‌ناپذیری آن از شهامت لازم برخوردارند، نقش اساسی بالقوه‌ای بازی می‌کند.

[1]. the gaze

[2]. the Imaginary

[3]. the Real

 

ادامه خواندن ←

پنج درس در تئوری روان‌کاوی ژک لکان

خوان دیوید نازیو

آرمین دارابی نژاد

پنج درس نازیو خوانشی است نو، سایه شکن و خیره کننده از تئوری روان‌کاوی ژک لکان برپایهٔ دو اصل «ناآگاه ساختاری همچون زبان دارد» و ژوئیسانس -و نیز مفهوم پردازی‌های منتج  از این دو همچون نقش دال، جایگاه سوژه‌ی ناآگاه و نیز ابژه a- در جهت ترسیم طرحی کلی از اندیشهٔ روان‌کاو فرانسوی. آنچه «لکانِ نازیو» را از دیگر نسخه‌های لکان متمایز می‌کند نقش تخیل او در «دراماتیزه» کردن گفتمان لکانی است تا بتواند تأثیرات و تأثراتِ بالینی آن را با برانگیختن توامان تخیل خوانندگانش، نشان دهد. این همان چیزی است که او آزادی بازآفرینی مؤلف» مینامد و صمیمانه از خوانندگان ایرانی خود میخواهد تا با بهره جستن از قوه تخیل خود، این کتاب را بی آنکه به نحوۀ نگارش آن فکر کنند بخوانند و غرق در متن به موسیقی این واژگان راه دهند تا ایشان را با خود ببرد؛ با این احساس که این کتاب راجع به ایشان سخن میگوید

ادامه خواندن ←

ژیژک و الهیات

آدام کوتسو

ترجمۀ علی قاسمی

آدام کوتسکو در کتاب حاضر کوشیده چرخش الهیاتی ژیژک را تبیین کند. به عبارت دیگر، کوتسکو درصدد آن است که نشان دهد چرا ژیژک در صورت‌بندی قرائت بدیع خود از ماتریالیسم دیالکتیکی ملزم بوده به سنت الهیات یهودی مسیحی روی آورد. پس کوتسکو علاوه بر ارائه شرحی موجز از بنیان‌های نظری اندیشه ژیژک در سنت روانکاوی لکانی در دو فصل نخست کتاب خط و ربط ارجاعات ژیژک را با ایده‌هایی همچون شریعت/قانون، عشق مسیحی، رخداد – مسیح و روح‌القدس و کسانی چون پولس رسول و ایوب و نیز دشواره‌های نظری ماتریالیسم دیالکتیکی ویژه او نشان می‌دهد. مؤلف کتاب که خود در سنت آکادمیک الهیات جدید بالیده، کوشیده نسبت قرائت ژیژک را با الهیات مسیحی و اندیشهٔ متألهان مسیحی معاصر، از دیتریش بونهافر و پل تیلیش گرفته تا تامس آلتیزر و جان ،میلبنک واکاوی کند.

 

ادامه خواندن ←

مفاهیم روانکاوی: لیبیدو

راجر کندی

ابرهیم رنجبر

لیبیدو چیست؟ این اصطلاح چه سیر تطوری در نظریه فروید داشته است؟ چرا روانکاوی در بریتانیا به نظریه ای بدون میل جنسی بدل شده چندان که می توان شعار «بدون لیبیدو لطفا» را تکیہ کلام بیشتر روانکاوان دانست؟ تبعات این آنکار، حذف یا بی اعتنایی چیست؟ از نظر نویسنده کتاب حاضر، روانکاوی فرانسه با تأثیر گسترده ژک لکان بر اندیشه فرانسوی، صرف نظر از نقش فرهنگ فرانسوی، همچنان جایگاه مرکزی میل جنسی را حفظ کرده است. بنابراین کتابی در دست دارید که به بهانه شرح و بسط مفهوم لیبیدو با روحیهای انتقادی به جریان مسلط در روانکاوی بریتانیا نیز می پردازد و تقربی آشکار به اندیشه های لکان دارد.

ادامه خواندن ←

سالِ مرگِ ریکاردو ریش (نزدیکِ انتشار)

ژوزه ساراماگو
عباس پژمان

فرناندو پسو، شاعر بزرگ پرتغال، معتقد بود «من»های بسیاری در او هست. یکی از این «من»هایش دکتر ریکاردو ریش بود؛ پزشکی که نه ماه بزرگ‌تر از خود پسوا بوده! ساراماگو در این رمانش این ریکاردو ریش را به چنان شخصیتی تبدیل می‌کند که واقعی‌تر از هر شخصیت واقعی می‌شود. او تصویر بسیار زنده‌ای از اوضاع سیاسی در دهه‌ی ۱۹۳۰ و ظهور فاشیسم را هم در قالب این رمان به نمایش می‌گذارد؛ رمانی که بدون شک شاعرانه‌ترین و با تکنیک‌ترین رمانی که او نوشت.

 

 

ادامه خواندن ←

مولانا و راز انسان کامل

شیخ کبیر ادموند هلمینسکی

ترجمۀ بیتا دارابی

شیخ کبیر ادموند هلمینسکی یکی از شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین مترجمان آثار مولانا و از بزرگان طریقت مولویۀ آمریکاست. او مبانی و اصول صوفیه را در قونیه و در خانقاه مولویه نزد سلیمان لوراس فراگرفت و در سال ۱۹۹۰ مقام شیخی را از جلال‌الدین چلبی، رئیس سلسلۀ مولویه، دریافت کرد. کتاب مولانا و راز انسان کامل ادموند هلمینسکی تحلیلی از مولانا پدیده‌ای ادبی یا تاریخی نیست، بلکه شخصی آن را نگاشته که بیش از پنجاه سال معنویت کاربردی تصوف را بررسیده و آن را با ذهنیت و فرهنگ عصر معاصر تطبیق داده است.

مضامین این کتاب حول محور ارتباط روح با معنویت است. «راز» نشان‏دهندۀ تلاقی روح با الوهیت است و این نگاه تنها رویکرد ممکن به جهان بی‏نهایت مولاناست.

 

 

ادامه خواندن ←

موسولینی، آکتورِ کبیر: روانکاوی یک دیکتاتور

کامیلّو برنری
سیروس شاملو

در روند اسطوره‌سازی از شخصیت موسولینی محصلی پرسیده بود: ” چگونه قدرت را کسب کردند؟” دیگری پاسخ‌داده بود: ” از بس مطالعه می‌کردند. هرگز نمی‌خوابیدند. هر ده دقیقه یک‌بار پلک‌ها را بازو بسته می‌کردند و باز مثل دسته‌گل سرکارشان می‌رفتند. ماندولین هم می‌زدند! ”

زمانی که مخالفان‌اش می‌کوشیدند به مدد اطلاع‌رسانی شهری مانع فرهنگی برای پیروزی او دست‌وپا کنند، آن فرزند خلف کلیسا زیرپیراهنی چرک و پاره‌پوره به تن کرد، روی تراکتور پرید و جهت خشک کردن برنج‌زارهای منطقه‌ی ورچلی و مبارزه با آفتِ پشه، گازش را گرفته بود. چند میلیون روستایی را به سوی پیراهن‌های سیاه فاشیسم کشید!

(مترجم فارسی)

ادامه خواندن ←

عارف دیهیم‌دار

جیمز داون

ذبیح الله منصوری

این کتاب از اثر جیمز داون انگلیسی، که نیم قرن بعد از مرگ اسماعیل اول این کتاب را نوشته، گرفته شده. ولی علاوه بر نوشتۀ آن مرد در این کتاب آثار تاریخی دیگران و به‌خصوص آثار تاریخی بازرگانان ونیزی که در قرن پانزدهم و شانزدهم میلادی برای تجارت به ‌ایران سفر می‌کردند نیز وجود دارد و نام آنها در متن کتاب هست و در ضمن تاریخ اسماعیل اول در این کتاب، بحث‌های دیگر ازجمله بحث‌های مربوط به سلاطین محلی ایران مثل بحث راجع به کارکیا، سلطان گیلان، وجود دارد و گرچه آن بحث‌ها نسبت به تاریخ سیاسی اسماعیل اول حاشیه به‌ شمار می‌آید، اما چون در زمان زمامداری اسماعیل اول اتفاق افتاده مزید فهم وقایع تاریخی دوران او می‌شود.

از مقدمۀ مترجم بر کتاب

ادامه خواندن ←

سرگذشت آخرین تزار روسیه

رابرت مسی

ذبیح الله منصوری

سرگذشت نیكلای دوم آخرین تزار روسیه و همسرش الكساندرا كه بر یك صد و سی میلیون نفر از مردم روسیه ی آن زمان سلطنت می كردند از حیرت انگیزترین و عبرت آورترین سرنوشت های تاریخ بشر است.
رابرت ماسی نویسنده ی آمریكایی برای تألیف كتاب مذكور دست به تحقیقی كامل، جامع و دقیق زده و در شرح زندگی نیكلای دوم و همسرش و نگارش شرح حال این دو، فقط به خاطرات و یادداشت های كسانی مراجعه كرده كه تماس مستقیم با امپراتور و همسرش داشته اند.

ادامه خواندن ←