سازوکار فاشیسم «سیاست ما و آنها»
جیسن استنلی
بابک تختی
موسسه انتشارات نگاه
نویسندۀ کتاب سازوکار فاشیسم، خود را صرفاً به بازبینی و بررسی حکومتهای گذشتۀ فاشیستی و نازیستی محدود نمیکند، او درونمایههای فاشیسم را از دل جهانِ امروز، بیرون میکشد و نشان میدهد چگونه فاشیسم و نازیسم هنوز زنده است؛ از هیتلر تا ترامپ، از اردوگاه آشویتس تا «مجرم» خواندن سیاهپوستها، از یهودستیزی تا اسلامهراسی.
لب کلام جیسن استنلی آن است که «آنها» صرفاً زاییدۀ توهم و قدرتطلبی سیاستمداران است. از آنجا که مضامین این کتاب بسیار معاصر است، میتوان آن را نسخهای روزآمد از مفاهیم کلاسیک در باب فاشیسم دانست.
موسولینی، آکتورِ کبیر: روانکاوی یک دیکتاتور
کامیلّو برنری
سیروس شاملو
در روند اسطورهسازی از شخصیت موسولینی محصلی پرسیده بود: ” چگونه قدرت را کسب کردند؟” دیگری پاسخداده بود: ” از بس مطالعه میکردند. هرگز نمیخوابیدند. هر ده دقیقه یکبار پلکها را بازو بسته میکردند و باز مثل دستهگل سرکارشان میرفتند. ماندولین هم میزدند! ”
زمانی که مخالفاناش میکوشیدند به مدد اطلاعرسانی شهری مانع فرهنگی برای پیروزی او دستوپا کنند، آن فرزند خلف کلیسا زیرپیراهنی چرک و پارهپوره به تن کرد، روی تراکتور پرید و جهت خشک کردن برنجزارهای منطقهی ورچلی و مبارزه با آفتِ پشه، گازش را گرفته بود. چند میلیون روستایی را به سوی پیراهنهای سیاه فاشیسم کشید!
(مترجم فارسی)
درآمدی بر اندیشه های سیاسی آنتونیو گرامشی
راجر سایمون
محمداسماعیل نوذری
بی تردید آنتونیو گرامشی (۱۸۹۱-۱۹۳۷)، اندیشمند مارکسیست ایتالیایی، را باید در زمره برجسته ترین متفکران معاصر دانست که میان تأملات نظری و افکار و عقاید وی با زندگی و حیات عملی و مبارزاتش در جنبش کارگری ایتالیا در نقش روشنفکر انقلابی طبقه کارگر و در مقام یک انقلابی حرفه ای به معنای مبسوط کلمه پیوندی تنگاتنگ و ناگسستنی وجود دارد. از یک سو واکاوی طیف گسترده آثار و نوشته های به جامانده از وی سیمای یک فیلسوف، یک ژورنالیست، یک تئوریسین و یک استراتژیست و گاه یک آکادمیسین را از او به نمایش می گذارد و از دیگر سو شخصیت او را در نقش فعال جنبش کارگری، دبیر کل حزبی سیاسی و مبارزی ضدفاشیسم نمایان و برجسته می سازد. این دو چهره ژانوسی طی چند دهه گذشته دائما برساخته میشوند و گاه به مناقشه های نظری شورانگیزی انجامیده اند.
سالِ مرگِ ریکاردو ریش (نزدیکِ انتشار)
ژوزه ساراماگو
عباس پژمان
فرناندو پسو، شاعر بزرگ پرتغال، معتقد بود «من»های بسیاری در او هست. یکی از این «من»هایش دکتر ریکاردو ریش بود؛ پزشکی که نه ماه بزرگتر از خود پسوا بوده! ساراماگو در این رمانش این ریکاردو ریش را به چنان شخصیتی تبدیل میکند که واقعیتر از هر شخصیت واقعی میشود. او تصویر بسیار زندهای از اوضاع سیاسی در دههی ۱۹۳۰ و ظهور فاشیسم را هم در قالب این رمان به نمایش میگذارد؛ رمانی که بدون شک شاعرانهترین و با تکنیکترین رمانی که او نوشت.
نان و شراب
اینیاتسیو سیلونه
رضا ستوده
نان و شراب یکی از شاخصترین رمانهای قرن بیستم است؛ رمانی گرم و گیرا دربارۀ به قدرت رسیدن فاشیسم در ایتالیا و ظهور رژیمی که با قلدری و زورِ برهنه پا بر آزادی و زندگی مردم میگذارد.
داستان در دوران حکومت موسولینی اتفاق میافتد. دورانی که فقرا، مستمندان، دهقانان و روستائیان با بدبختی و مصیبت روزگار میگذرانند. از سویی کلیسا که به دولت فاشیستی موسیلینی یاری میرساند، با ترویج باورهای خرافی مردم را ساکت نگه داشته است، اما قهرمان رمان اینیاتسیو سیلونه تلاش میکند مردم را بیدار کند. روحیه مقاومت شخصیتهای این رمان در برابر ظلم و بلایای فاشیسم نشان میدهد که چگونه روحِ ناسور و ستمکشیده ملت ایتالیا در دوران حکمرانی فاشیستها آنچه را نشدنی به نظر میآید شدنی میکند، آن هم با دستانی خالی.
اینیاتسیو سیلونه یکم مه ۱۹۰۰ در ایتالیا به دنیا آمد. دوران کودکیاش در فقر سپری شد و در زلزلۀ سال ۱۹۱۵ ایتالیا پدر، مادر و پنج برادرش را از دست داد. او سال ۱۹۲۱ مبارزه علیه دولت موسولینی را آغاز کرد. رمان نان و شراب نخستین بار در سال 1936 زمانی که سیلونه در سوئیس دوران تبعیدش را میگذراند منتشر شد.
آگورافوبیای ایرانی
حمید مؤذنی
آگورافوبیای ایرانی، مجموع گفتوگوهایی است در باب موانع مدرنیته ایرانی. در این کتاب، تلاش شده در پرتو نگاهی جامعهشناختی به یکی از مناطق پیرامونی کشور، به بازشناخت تحولات در مقیاس ملی پرداخته شود. گفتمان جامع این نگاشته، مبتنی بر نوعی رویکرد تمرکززدا به تحولات اجتماعی و سیاسی ایران است. خوابها، بازیها، خلقوخو، کافهگردی، شگردهای زبانی، حیوانآزاری و حیواندوستی، مظلومنمایی، بگومگوهای متقابل میانشهرستانی، کهنباورها و موضوعات متعدد دیگر در این کتاب به صورتی پدیدارشناختی، مورد تاویل و تامل قرار گرفته اند. آگورافوبیای ایرانی با هدف پرتوافکنی بر توتالیتاریسم پنهان ایرانی، به مجموع ترسهای جمعی و دلایل گریز از آزادی و گفتوگوهراسی ایرانیان نگاهی نو و انتقادی دارد.
دنیای کوچک دنکامیلو
جووانی گوارسکی
ترجمۀ ابراهیم یونسی
ماجراهای دنیای کوچک دنکامیلو جایی در دره رود پو در دوران پس از جنگ جهانی دوم اتفاق میافتد. «دنکامیلو» کشیش دهکده و رقیبش «پپونه»، شهردار چپگرا و همین طور صدای مسیح که از فراز صلیب بزرگی در کلیسای دهکده ناظر وقایع است سه شخصیت اصلی ماجراهای این دنیای کوچکاند. تقابل میان کشیش رند لجوج و لوطی منش دهکده و شهردار که هر دو زیرک و حاضر جواباند، موقعیتهای طنز جذابی را در کتابهای دنکامیلو میآفریند. جووانی گوارسکی، خالق دنکامیلو، در ابتدا این داستانها را برای ستون ثابت طنز نشریهای ایتالیایی مینوشت. کم کم محبوبیت دنکامیلو میان مخاطبان باعث جمعآوری این داستانها در قالب کتاب شد.]
اهریمنان نئولیبرالیسم: در باب الهیات سیاسی سرمایۀ متاخر
آدام کاتسو
هومن کاسبی
پرسش محوری کاتسکو در کتاب اهريمنان نئولیبرالیسم این است: چگونه میتوان از قسمی الهیات و به ویژه الهیات «سیاسی» در رابطه با نئولیبرالیسم سخن گفت؟ آیا این نظام منحصرا دلمشغول دغدغههای اقتصادی و بازار آزاد نیست؟ پاسخ کاتسکو روشن است: خیر. با ارائه تعریفی جدید و عامتر از خود حوزۀ «الهیات سیاسی» به مفهوم مطالعه نظامهای مشروعیت و بازصورتبندی نئولیبرالیسم به مثابه پارادایم الهیاتی، دوگانههای متعارف الهیاتی/سکولار و نیز اقتصادی/سیاسی در قامت دوگانههایی کاذب به کناری رفته و با نظمی مواجه میشویم که محدود به عدم دخالت دولت در اقتصاد نیست، مانند آنچه در فن بیان سطحی لیبرتارین ادعا میشود و تلاشها برای مقابله با این نظام از طریق تقویت سیاستگذاری دولتی نظیر نئوفوردیستهایی مانند سندرز آن را بازتولید میکند، بلکه با چارچوببندی مجدد هر دو قلمرو اقتصادی و سیاسی بر همه حوزههای حیات اجتماعی – نه فقط دولت و اقتصاد، بلکه دین، ساختار خانواده، اعمال جنسی، روابط جنسیتی و نژادی سازی- به وسيله منطق اهریمنانگاری حکم می راند.
گارد جوان
الکساندر فادایف
مهدی سحابی
گاردجوان، بهترین اثر فادایف، که نوشتن آن در سال ۱۹۴۳ آغاز شده و گویا تاسال ۱۹۵۱ ادامه داشته است، داستان مبارزات گروهی از جوانان یک شهر کوچک معدنی اوکراین با نیروهای اشغالگر فاشیسم آلمان است؛ مبارزانی که به اعتبار خود کتاب، مردمان ساده و ناشناس این شهر کوچک را بهصورت قهرمانانی بزرگ و معروف در سراسر جهان درآورد.
مبارزات گروه جوانان “گاردجوان”، با آنکه در نظر اول بهصورت فعالیتهایی آزاد و تا اندازهای فیالبداهه جلوه میکند، در واقع از نزديک با شبکۀ بسیار سازمان یافتۀ هستههای زیرزمینی حزبی و عملیات سرتاسری پارتیزانی در ارتباط است. از سوی دیگر، این مبارزات همچنین بهگونهای طبیعی با مبارزات گسترده و ژرف تودههای روسی، که به هر وسیلهای با نیروهای اشغالگر درستیزند، پیوند دارد. ازاینرو، “گاردجوان” درعینحالکه جوشش و بالندگی گروهی از جوانان را در مبارزاتی “خودخواسته” علیه نیروهای متجاوز به میهن تصویر میکند، بر اهمیت اساسی سازماندهی همگانی و گستردۀ نیروهای رزمنده از یکسو و بر لزوم پیوند هر حرکت رهاییبخش با تودههای مردم، از سوی دیگر، تأکید دارد و از این دیدگاه “گارد جوان” علیرغم جزئیات محتوا و ویژگیهای نویسندۀ آن، از حدّ يک رمان ساده فراتر میرود و بهصورت يک سند پرارزش و آموزندۀ تاریخی درمیآید. فادایف در این کتاب بارها و بارها یادآوری میکند که حتی در يک جنگ میهنی، در برابر دشمن خونخواری که نفرت همگانی از او ظاهراً جای هیچ شکی نمیگذارد، پشتیبانی تودههای مردم از نیروهای مبارزْ آنچنان خودبهخود و از پیش کسب شده نیست بلکه آگاهی و تلاش این نیروها در حفظ پیوند خود با تودهها و پیروی از آرمان آنها، ضامن این پشتیبانی است. به گفتۀ فادایف «همچنانکه رودها و جویبارها حاصل حرکت ژرف و نامحسوس آبهای زیرزمینی است، مبارزات گروه جوانان شهر کوچک کراسنودن نیز بخشی از مبارزات پیگیر میلیونها نفر از مردمی است که برای بازگرداندن شرایط طبیعی زندگی خود به وضعیت پیش از ورود نیروهای اشغالگر، مبارزه میکنند.»