خیام

خیام و پسا خیامیان

فیض شریفی

« ربایی » از جمله قالب هایی است که تا به امروز اصالت خود را از دست نداده و به دلیل دارا بودن خصوصیات ساختاری و ویژگی ایجاز که از مهم ترین قالب های این قالب به شمار می رود، هم چنان قابل توجه است. محور اصلی این کتاب اندیشه ی خیام و شاعران پسا خیامی است، به ویژه در سه شاعری که در عصر حاضر بصورت برجسته و خاص به این قالب عنایتی داشته اند: نیما یوشیج به این دلیل که تقریبا در همه ی مضامین خیامی ربایی هایی سروده و ایرج زبردست و ایرج صف شکن که از این جهت می توان گفت پس از خیام شاعرانی بوده اند که این قالب را به دگرگونی نزدیک کرده اند.

ادامه خواندن ←

سه یار دبستانی: خیام، حسن صباح و نظام الملک

هالدین ماگفال

عبدالله وزیری، اسدالله طاهری

این کتاب از داستان‌نامه‌های تاریخ‌نویسان به اضافۀ افسانه‌های متناسب دیگری است که نویسندۀ آن «هالدین ماگفال» انگلیسی بنا بر اقتضای روش داستان‌نویسی به رشتۀ تحریر کشیده است و از خلال مطالب و لابه‌لای عبارات آن می‌توان به آداب و رسوم دورۀ سلجوقیان پی برد و بر اوضاع و احوال کشور پهناور آن روز ایران بزرگ آگاهی یافت.

اهمیت برجستۀ دیگر این کتاب در وجود شخصیت‌های ممتاز و بسیار مشهور آن زمان یعنی حکیم عمر خیام، خواجه نظام‌الملک، حسن صباح و همچنین موقعیت ایران و روزگار جهانداری شاهنشاهان سلجوقی است که از مهم‌ترین و درخشنده‌ترین ادوار تاریخی ایران به شمار می‌رود.

هالدین ماگفال اوضاع آن دوره و سرگذشت زندگانی این سه مرد بزرگ تاریخ را با نام سه یار دبستانی چنان با روش افسانه‌گویی زیبا و دلپسندی شرح داده است که می‌توان آن را تاریخ یا یک سرگذشت تاریخی برشمرد.

ادامه خواندن ←

شیراز، نام دیگر من

منصور اوجی

شعر اوجی در کنار سادگی و روانی و بی پیرایگی و سلامت زبانی خود همچون خود طبیعت نیز بر زبان و قلم شاعر جاری است، آن گونه که حتی مثلاً ساختار یک درخت اغلب شبیه ساختار شعر او می شود، هم چنان که ساختار یک رود یا یک باغ. چرا که او مثلاً وقتی از یک درخت می گوید، دقیقاً می خواهد که این درخت نمادی از انسان یا یک انسان خاص باشد و در هر وضعیتی بتواند وضعیتی انسان گونه به خود بگیرد

اگرچه هنوز کسانی هستند که شعر کوتاه و شاعر شعرهای کوتاه را آن‌طور که شاید و باید جدّی نمی‌گیرند اما همین افراد وقتی به نام خیام و باباطاهر می‌رسند یا به فرض به نام هایکوسرایی معروف، با احترام از کنار آنها رد می‌شوند.  نیما هم شعر کوتاه را تجربه کرده است. اما نه دقیقاً آن نوع از شعرهای کوتاهی که امروزه «شعر کوتاه» محسوب می‌شود؛ شعرهایی که معمولاً از سه الی چهار سطر کوتاه تجاور نمی‌کنند. بر این اساس می‌توان گفت که شعر امروز ایران تقریباً از دهه‌ی سی تا به امروز در کارنامه‌ی خود شعرهای کوتاه بسیاری را جمع کرده است.

ادامه خواندن ←

سرزمین بی‌حاصل

تی اس الیوت
ترجمۀ حسن شهباز

تی ـ اس ـ الیوت در جهان کنونی یک نام بلندآوازه‏ و اثر منظوم او «سرزمین بی‏حاصل» از سروده‏های مهم قرن بیستم است. در واقع شعر بلند منظومه «سرزمین بی حاصل» به عقیدۀ بسیاری از هنرشناسان، مظهر کمال سخنوری در زبان و ادبیات انگلستان قرن بیستم و نمودار بارزی از شیوۀ شاعری در دورۀ معاصر به شمار می‌رود. همین منظومه سبب شد که منتقدان ادب شناس جهان، الیوت، این شاعر برنده جایزه ادبی نوبل را بزرگ ترین شاعر انگلیسی قرن خود بدانند.

اليوت در جایی نوشته است: « …من شکسپیر را می‏خواندم، اما خوشم نمی‏آمد. تنها مسرتی که از مطالعۀ شکسپیر برایم حاصل می‏شد این بود که دیگران تعریفم را می‏کردند که دارم شکسپیر می‏خوانم. راستش اگر اختیار در دست خودم بود ابداً لای کتاب او را باز نمی‏کردم. در عوض از «عمر خیام» و رباعیات او خوشم می‏آمد. وقتی ترجمۀ فیتزجرالد را از نظر می‏گذراندم ناگهان رنگ‏های روشنی در نظرم جلوه‏گر می‏شد که هم لذت بخش بود و هم دردناك و من تحت‏تأثیر این اشعار شروع به سرودن رباعی کردم. رباعیاتی که خیال‏انگیز و غم‏فزا بودند.»

 

 

ادامه خواندن ←

فردوسی و کاخ حیرت

فرزام پروا

آیا جای تعجب دارد که روان ملتی که چنین با ادبیات خود، به‌ویژه شاهنامه و گلستان و دیوان خواجه درآمیخته، در رؤیاهایش که شاهراهی به‌سوی ناخودآگاه هستند، از این گنجینۀ عظیم و یگانه برخوردار شود؟

از پیشگفتار نویسنده

 

ادامه خواندن ←