گزیده‌ای از متن کتاب
کتاب هوسرل نوشتۀ ویکتور ویلارد مایول ترجمۀ سینا رویایی
فهرست مطالب
سالهای حضور در دانشگاه گوتینگن 20
نقد روانشناسیگرایی و منطق محض 39
پدیدهگرایی، ابژۀ التفاتی و بازنمودگرایی 65
مفهوم حقیقت و شهود مقولهای 67
خصلت ریشهای پدیدارشناسی: رهایی از پیشفرضها 79
رویکرد طبیعی و پدیدارشناختی 92
فصل چهارم: پدیدارشناسیِ استعلایی 109
عناصر ذاتی روندهای ذهنی: نوئسیس و نوئما 112
درونباشندگی و استعلا در ساختار نوئسیس و نوئما 116
مفهوم پدیدارشناختی تقویم ابژه 119
منطق محض بهمثابۀ منطق پدیدارشناختی 122
منطق محض و هستیشناسی صوری 124
نظریۀ ایدئالیسم پدیدارشناختی 133
پیشگفتار نویسنده
نوشتن کتابی مقدماتی با هدف معرفی پدیدارشناسی هوسرل واقعاً دردسرساز است. هر کس که سعی کرده یکی از آثار هوسرل را مطالعه کند، این نکته را دریافته که سبک نگارش او نهتنها بسیار فنی است بلکه واژگان[1]و خاص خودش را دارد. شاید نویسنده در فراز و نشیبِ معرفی فلسفۀ هوسرل وسوسه شود و اصطلاحات پیچیده او را به زبانی دلچسب و فهمیدنی ترجمه کند اما این کار بدون خیانت به مقصود او از آن واژگان، امکانپذیر نیست. خود هوسرل وقت زیادی صرف کرد تا اصطلاحاتی را که در آثار قبلی خود به کار برده بود، تعریف و روشن کند؛ این تلاش، بیش از همه صرف توضیح واژههای فنی شد که او برای مفهومهایی ساخته بود که در آن روزگارْ تازه بودند؛ بنابراین چالشی که با آن روبهرو هستم، حفظ اصطلاحشناسی هوسرل و درعینحال معرفی فلسفۀ او به کسانی است که با افکارش آشنا نیستند.
در نگارش این کتاب، دو ایده راهبر من بودند. اول نگاهی به تکامل فلسفی اندیشۀ هوسرل و دوم طرح برخی تحلیلهای فلسفیِ او که سهمی سازنده در معرفت بشری دارند. به اعتقاد من تحلیل هوسرل از کنشهای ذهنی[2] هنوز هم کارآمد است و فلسفۀ ذهن معاصر نتوانسته از ابعاد مختلف آن بهرهبرداری کاملی بکند. تحلیل هوسرل از حقیقت و بداهت[3]، به باور من یکی از شاهکارهای فلسفه است. با این وصف، اغلب تقریرات دربارۀ فلسفۀ او، بیشازحد بر دوران متأخرِ پدیدارشناسی متمرکز شدهاند؛ آن هم با دور زدن و سرسری دیدنِ دورۀ اول. من در این کتاب میخواهم چنین رویکردی را اصلاح کنم و به همین دلیل بخش قابل توجهی را به تحلیل هوسرل از حیث التفاتی اختصاص دادهام آنگونه که در کتاب پژوهشهای منطقیِ او پیریزی شده است.
کتابی که در دست دارید شامل چهار فصل است. اولین فصل به شکلگیری تفکر فلسفی هوسرل، خاستگاهها و تأثیر آن اختصاص دارد. فصل دوم به تحلیل هوسرل از کنشهای ذهنی در کتاب پژوهشهای منطقی میپردازد و هدف از آن ارائۀ یکی از درخشانترین تحلیلها از مسئلۀ آگاهی است: تمایز بین ماده و کیفیت کنشهای ذهنی، و نظریۀ حقیقت و بداهت. فصل سوم بر شرح روش پدیدارشناسانه و چگونگی تبدیل این روش به فلسفۀ آگاهیْ متمرکز است و در فصل آخر معرفی کوتاهی از موضوعات اصلی دورۀ متأخر پدیدارشناسی هوسرل انجام میشود؛ یعنی پدیدارشناسیِ استعلایی، ایدئالیسم، مفهوم تقویم ابژۀ التفاتی[4]، اگوشناسی، پژوهشهای هوسرل در خصوص رابطۀ بیناذهنی و دست آخر، یکی از جالبترین دیدگاههای فلسفۀ او یعنی زیست _ جهان.
شرح پدیدارشناسی هوسرل از نظر منطقی باید با روش پدیدارشناختی شروع شود اما من ترجیح دادم این شرح را بهتناسب ترتیب تاریخیِ سرفصلهای پدیدارشناسی آغاز کنم و اینکه چگونه هوسرل به تصویر واضحی از روش خود رسیده است. بخش اعظم فصل دوم بر مبنای کتاب پژوهشهای منطقی است؛ با این فرض که خواننده از روش پدیدارشناختی هوسرل آگاهی دارد. البته چندین سال بعد، هنگامی که هوسرل تصمیم به شرح و بسط این روش گرفت، آثار اولیۀ خود را به طور فراگیر به کار برد.
[1]. terminology
[2]. mental acts
[3]. evidence
[4] . constitution of the intentional object.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.