گزیده ای از کتاب شفیعی کدکنی (شعر زمان ما 16)
بی مهری او بود که چون غنچه ی پاییز
هرگز به دم عقده گشایی نرسیدیم
ای خضر جنون ! رهبر ما شو که در این راه
رفتیم و سرانجام
به جایی نرسیدیم
در آغاز کتاب شفیعی کدکنی (شعر زمان ما 16) می خوانیم
بى‌هيچ ترديدى مجموعه‌ى بى‌نظير و پنج جلدى «شعر زمان ما» كه تفسير و تحليل گزيده شعرهاى پنج شاعر بزرگ معاصر: نيما، اخوان، شاملو، سپهرى و… را شامل مى‌شود و طى ساليانى طولانى از سوى زنده‌ياد «محمد حقوقى» شاعر و محقّق فروتن فراهم آمده بود، گنجينه‌اى گرانبهاست از شعر روزگار ما كه انتشار آن با تلاش انتشارات نگاه ميسّر شد و جامعه‌ى ادبى اعم از روشنفكران و دانشجويان و ديگر اهالى فرهنگ از آن استقبال شايانى كردند و تجديد طبع چندباره‌ى هركدام از مجلّدات آن، گواه بارز اين ادعاست. دريغا در هشتم تيرماه 1388 محمد حقوقى، ملك اين جهانى وانهاد و به مصداق «اى بسا آرزو كه خاك شده»، كار تدوين مجلّدات بعدى شعر زمان ما، نافرجام ماند. آنچه اينك برابر خواننده است دوره‌اى جديد از اين مجموعه است كه به‌واقع حاصل تلاش و تتبّع محقق و اديب معاصر «فيض شريفى» است كه به روايت ايشان زنده‌نام «حقوقى» شش ماه پيش از فرونهادن قلم، دوام و پيگيرى و تأليف ساير مجلدات را بدو سپرده بود.در دوره‌ى جديد، فراهم‌آورنده سروده‌هاى «نادر نادرپور»، «سياوش كسرايى»، «نصرت رحمانى»، «منوچهر آتشى»، «سيد على صالحى»، «يدالله رويايى»، «فريدون مشيرى»، «شمس لنگرودى»، «حميد مصدق» و «حسين منزوى» را مطمح نظر قرار داده و بى‌آنكه صرفآ قصد تقليد از شيوه‌ى كار زنده‌ياد حقوقى را داشته باشد با روش و ديدى علمى و مدرن، با واكاوى و جستجوى برگ‌هاى ادبيات معاصر، ضمن تحليل و نقد اشعار هر شاعر، به‌گزينى از سروده‌هاى اثرگذار شاعران مورد بحث را نيز عرضه كرده است…
«انتشارات نگاه» مفتخر است در آغاز دهه‌ى پنجم فعاليت‌هاى فرهنگى‌اش، در كنار چاپ آثار بزرگان ادب معاصر ايران، بار فرونهاده‌ى زنده‌ياد محمد حقوقى را دگربار بر دوش گرفته و با چاپ ديگر مجلدات آن كه به سعى «فيض شريفى» فراهم آمده، اين بار را به سرمنزل مقصود برساند. به‌يقين اين مجموعه همراه با تجديد طبع مجلدات پيشين، چنانكه گفته آمد مجموعه‌ى «شعر زمان ما» را به گنجينه‌اى بى‌بديل بدل خواهد كرد كه هيچ آشنا به شعرى از آن بى‌نياز نخواهد بود…
در انتهاى كلام، يادى ديگر از «محمد حقوقى» اين استاد فرهيخته و شعرشناس شاخص داشته باشيم كه به‌قول سهراب سپهرى در شعر «دوست» :
«بزرگ بود
و از اهالى امروز بود
و با تمام افق‌هاى باز نسبت داشت…»
عليرضا رئيس‌دانايى
سخن ناشر 9
پيش‌گفتار 11
خويشتن‌نگارى و زندگى‌نامه‌ى محمدرضا شفيعى كدكنى 13 ـ دسته‌بندى اشعار شفيعى كدكنى بر اساس زمان و دوره‌ى تاريخى 20 ـ نمايى كلى از چهره، فكر و زبانِ شفيعى كدكنى 22 ـ ساختار، بافتار و شكل اشعار شفيعى كدكنى 25 ـ وزن و آهنگ اشعار شفيعى كدكنى (م. سرشك) 29 ـ بسامدهاى وزنى 72 غزل شفيعى كدكنى 30 ـ واكاوى غزل‌هاى شاعر: م. سرشك 31 ـ دفتر شعر زمزمه‌ها (مشهد 1344) 31 ـ بسامدِ اوزانِ عروضىِ «مجموعه اشعار» آيينه‌اى براى صداها 50 ـ دفتر شعر شبخوانى 51 ـ واژگان و تركيبات تصويرى شاعرانِ پيشين مثل «توللى» و «نادرپور» و شاعرِ «ديوار» 53 ـ واژگان و تركيبات تصويرىِ «اخوانى» 54 ـ واژگان و تركيبات تصويرى ويژه‌ى شاعر (شفيعى كدكنى) 54 ـ از زبان برگ 56 ـ در كوچه‌باغ‌هاى نشابور 61 ـ سبك و شاخه و تصاوير شعرى 62 ـ تأثيرپذيرى شاعر از شاعران كهن و جديد 63 ـ تركيبات تصويرىِ كهن و نوقدمايى و جديد 64 ـ مفاهيم و منشورهاى معنايى 66 ـ مثل درخت در شبِ باران 67 ـ از بودن و سرودن 67 ـ بوى جوى موليان 67 ـ كلمات محلى و آركائيك (كهن) 71 ـ كلمات آرگو (نو يا عاميانه) يا امروزى 72 ـ كلمات برساخته‌ى شاعر 73 ـ كلمات نمادين 72 ـ تركيبات تصويرى تشبيهى، استعارى و وصفى 72 ـ شيوه‌هاى بيانى و زبانى
و موسيقايى در مجموعه اشعار هزاره‌ى دوم آهوى كوهى 75 ـ كاركردهاى زبان خراسانى 75 ـ كاركردهاى زبان روزمره 75 ـ تأثيرپذيرى 76 ـ تركيبات و اسم مركب‌ها و واژگانِ خودساخته ويژه‌ى شاعر 77 ـ تركيب‌هاى تصويرى : «يا فن بيان يا صور خيال شاعر» 78 ـ تركيب‌هاى تصويرى تشبيهى يا وصفى تصويرى 78 ـ واژگان عربى 80 ـ واژگان معرب 81 ـ واژگان ادبى و منسوخ فارسى 80 ـ زبان ويژه و عاميانه و معمول 81 ـ وزن و موسيقى در اشعار شاعر 82 ـ شگردها و آرايه‌هاى ادبى در شعر شفيعى 85 ـ تصويرپردازى 87 ـ آشنايى‌زدايى در شعرِ شفيعى 92 ـ كالبدشكافى اشعار و نقد و تحليل تطبيقى 95 ـ دفتر :8 مرثيه‌هاى ِ سروِ كاشمر 95 ـ زن در شعرهاى شفيعى كدكنى 98 ـ اسم‌هاى خاص و شخصيّت‌هاى اسطوره‌اى و اسطوره‌ساز در شعرِ شفيعى كدكنى ]از خيّام تا شاملو[ 102 ـ «خطى ز دلتنگى»؛ تأثيرپذيرى و تأثيرگذارى شاعر (نقدِ تطبيقى) 109 ـ اسطوره‌ها و پرندگان در اشعار شفيعى كدكنى 137 ـ آتشى و شفيعى كدكنى 143 ـ غزل براى گل آفتابگردان 144 ـ در ستايش كبوترها 152 ـ ستاره‌ى دنباله‌دار 158 ـ نقد و بررسى پنجاه شعر جديد (م. سرشك) 160
آيينه‌اى براى صداها 171
غزل 1 «زمزمه‌ى (2)» 175 ـ غزل 2 «يك مژه خفتن» 176 ـ غزل 3 «بى‌خوابى» 177 ـ غزل 4 «خموشانه» 179 ـ غزل 5 «سوگ‌نامه» 181 ـ غزل 6 183 «حتى به روزگاران» 183 ـ غزل 7 «آن عاشقانِ شرزه 185 ـ غزل 8 «غزلى در مايه‌ى شور و شكستن» 186 ـ غزل 9 «اى هرگز و هميشه» 188 ـ غزل 10 «از مرثيه‌هاى سروِ كاشمر» 190 ـ غزل 11 «مردى‌ست مى‌سُرايد» 192 ـ غزل 12 «مرثيه‌ى دوست» 193 ـ غزل 13 «خطابه‌ى بدرود» 195 ـ غزل 14 «چون نقش‌هاى قالى» ـ غزل 15 «از هر در و ديوار بلند است صدايت» 198 ـ غزل 16 «بهارِ كبود» 199 ـ غزل 17 «غزلِ هَملِت» 201 ـ غزل 18 «كبريت آرزو» 203 ـ غزل 19 «سوگ» 204
شبخوانى 207
آشيانِ متروك 211 ـ شبخوانى 214 ـ باغِ برهنه 217 ـ پرسش 219
از زبان برگ 221
عبور 225 ـ سفرنامه‌ى باران 228 ـ كوچِ بنفشه‌ها 229 ـ در چارراهِ رنگ‌بازى‌ها 231 ـ مرثيه‌ى درخت 233 ـ خاموشىِ گلوله‌ى سربى 236 قصدِ رحيل 237 ـ ملال 239 ـ مناجات 240 ـ شب به خير 241 ـ درين شب‌ها 245
در كوچه‌باغ‌هاى نشابور 249
ديباچه 253 ـ سفر به خير 256 ـ ضرورت 258 ـ دريا 260 ـ حلّاج 261 ـ پاسخ 264 ـ در آن سوى شب و روز 265 ـ وز آن سوى خوابِ مرداب 267
مثل درخت در شب باران 271
ديباچه 273 ـ جَرَس 275 ـ سرود 278 ـ مناجات 280 ـ اين كيمياى هستى 281 ـ جوانى 283 ـ در پرسش از شكوفه‌ى بادام 284 ـ از زبورِ تنهايى 286 ـ در اقليمِ بهار (2) 287 ـ در اقليمِ پاييز 288
از بودن و سرودن 289
سرودِ ستاره 291 ـ اضطرابِ ابراهيم 293 ـ مرموزِ درخت 297 ـ زندگى‌نامه‌ى شقايق (1) 298 ـ زخمى 299
بوى جوى موليان 301
ديباچه 303 ـ منطقُالطَّيْر 305 ـ آيينه‌اى براى صداها 307 ـ سرود 309 ـ درخت 310 ـ مرثيه 311 ـ از سرزمينِ زيتون 313 ـ پرسش (1) 314 ـ پرسش (2) 316 ـ از محاكمه‌ى فضلُاللّهِ حروفى 317 ـ پژواك 322
مجموعه اشعار هزاره‌ى دوم آهوى كوهى 325
مرثيه‌هاى سرو كاشمر 329
هزاره‌ى دومِ آهوى كوهى 331 ـ بَرْبَطِ سُغدى 335
خطى ز دلتنگى 337
معجزه 339 ـ سبزىِ خَزه 340 ـ آن لحظه‌ها 342 ـ خطى ز دلتنگى 344 ـ غليواژها 346 ـ غزلِ كلاغ 348
غزل براى گل آفتابگردان 351
تاريك 353 ـ آرايش خورشيد 354 ـ غزل براى گلِ آفتابگردان 355 ـ خوشا پرنده 357 ـ شعبده‌باز 359 ـ ستاره‌اى بر زمين 360 ـ دخترم در آينه 361 ـ چترِ ديو 362 ـ از ميانِ دفترِ نقّاشىِ اطفال 363 ـ نقطه‌چين عبورِ پرندگان 364 ـ گلِ آفتابگردان 365 ـ كويرى 366 ـ فِنْج‌ها 367 ـ پاييز 368
در ستايش كبوترها 369
گنجشك‌ها 371 ـ لاشخورها 372 ـ شبِ خيّام 374 ـ رهاوى 376 ـ زمين در فضا 378 ـ طلسم 379 ـ جعبه‌ى سياه 380 ـ قفس 381 ـ تسليم 382 ـ مرثيه 383 ـ هديه 384
ستاره دنباله‌دار 387
صرف و نحوِ زندگى 389 ـ آن من كه سُرايد 390 ـ خطابه در حضورِ مرگ 392 ـ خروس 394 ـ مرگ بر مرگ 398 ـ قرارِ زندگى 399 ـ آموختن 400 ـ به گل‌هاى سپيدِ بى‌نام 401 ـ در ناگزيرِ دَهر 403 ـ عبورِ گندم از زمستان 404
منابع و مأخذ 405
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.