محمدتقی فرامرزی
مسائل زیبایی‌شناسی و هنر (نزدیک انتشار)
سرگئی موژنیا گون
محمدتقی فرامرزی
مقالاتی که در کتاب حاضر به خوانندگان تقدیم میشود، به کوشش گروهی از زیبایی‌شناسان روس در سده‌ی بیستم نوشته شده است، و در آن حیاتی‌ترین مسائل زیبایی‌شناسی معاصر بررسی میشود. این کتاب موضوعاتی نظیر آرمانی و قهرمانی در هنر، تکامل تاریخی رئالیسم، گستردگی و حدود رئالیسم، سنت و نوآوری، زیبایی طبیعت، و کار، سرچشمه‌ی احساس زیبایی را شامل میشود.
مجموعه‌ی حاضر، ترجمه‌ی جدیدی از متن انگلیسی کتابی است که نخستین بار در سال 1362 به فارسی ترجمه و منتشر شد. این کتاب، گذشته از بررسی مسائل عصر ما حاوی مباحثی است در زمینه‌ی تحول مفهوم مردمیِ هنر، جنبه‌های ملی و جهانی هنر و بحث‌هایی که در مکتب زیبایی‌شناسی روسیه درباره‌ی ماهیت احساس زیبایی صورت گرفته است.
یادداشت مترجم
درباره‌ی ادبیات
آناتولی لوناچارسکی
محمدتقی فرامرزی
آناتولی واسیلیویچ لوناچارسکی (۱۸۷۵-۱۹۳۳)، نویسنده، روزنامه نگار، و سیاستمدار روس که همراه با ماکسیم گورکی، کوشش های بسیار به عمل آورد تا آثار هنری امپراتوری روسیه را در دوره ی جنگ داخلی ( ۱۹۲۰-۱۹۱۸) از گزند آشوب و یورش آشوبگران محافظت کند. در سال ۱۸۹۸ به گروه بلشویک‌های حزب سوسیال دموکرات روسیه پیوست و در هیئت تحریریه‌ی مجله‌ی وِپِرد («به پیش») آغاز به کار کرد. در سال ۱۹۰۹ در جزیره‌ی کاپری ایتالیا به ماکسیم گورکی پیوست و با همکاری آلکساندر باگدانوف، مدرسه‌ای با کلاس‌های پیشرفته برای گروه برگزیده‌ای از کارگران کارخانه‌های روسیه تاسیس کرد. در مارس ۱۹۱۷ به مقام کمیسر تعلیم و تربیت برگزیده شد (تا ۱۹۲۹ در این مقام بود)، و تاثیری چشمگیر در پیشرفت تئاتر نیز از خود برجا گذاشت. علاقه‌ی لوناچارسکی به تئاتر موجب ترغیب هنرمندان و بازیگران به نوآوری‌های گوناگون در این زمینه شد. در سال ۱۹۳۳ به عنوان سفیر شوروی در اسپانیا برگزیده شد، اما در مسیر سفر به اسپانیا چشم از جهان فروبست. سه نمایشنامه از میان نمایشنامه های پرشمار او به زبان انگلیسی ترجمه و در مجموعه‌ای به نام سه نمایشنامه (۱۹۲۳) منتشر شد.
ادبیات آمریکا و دو انقلاب از دیدگاه منتقدان روس
محمدتقی فرامرزی
به ادبیات امروز آمریکا از چه دیدگاهی می‌نگرید؟ کدامین شخصیت‌ها و رویدادهای ادبیات آمریکا را مهم ترین شخصیت و رویداد می‌دانید؟ کدامین جنبه‌های ادبیات آمریکا همدلی شما را بر می‌انگیزد و کدامین جنبه‌های آن را رد می‌کنید؟ چشم‌اندازهای کنونی برای دگرگونی و پیشرفت آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ نویسندگان این گلچین نقدها می‌کوشند به برخی از این پرسش‌ها پاسخ دهند. اینان شماری از منتقدان روس در سده‌ی بیستم هستند که به ویژه در زمینه‌ی ادبیات آمریکا متخصص‌اند و این مقاله‌ها بازتابی از اندیشه‌ی نسل‌های مختلف است و از دیدگاه ترکیب‌بندی، سبک و اسلوب با یکدیگر متفاوت‌اند اما همگی یک ویژگی مشترک دارند: احترام ژرف به سنت‌های دموکراتیک متمایز کننده‌ی ادبیات آمریکا از ادبیات دیگر ملت‌ها، از نخستین روزهای پیدایش آن. انگیزه‌ی گردآوری این مقالات، گرامی‌داشت دویستمین سالگرد تأسیس کشور ایالات متحد آمریکا بوده است.
پیرمرد و دریا – پالتویی
ارنست همینگوی
ترجمه محمدتقی فرامرزی
پیرمرد گفت: «ای ماهی، من تو را دوست دارم و احترامت می کنم، اما پیش از آن که روشنایی روز به تاریکی بپیوندد، ترا خواهم کشت».
فلسفۀ هنر معاصر
هربرت رید
محمدتقی فرامرزی
از مهم‌ترین جنبه‌های نظریه‌های هربرت رید درباره‌ی هنر و ادبیات، تفاوتی است که وی نخستین بار در کتاب شکل در شعر نو (1932) بین شکل ارگانیک و انتزاعی قایل شد. خود هربرت رید به دفاع از شکل ارگانیک برخاست زیرا معتقد بود که این شکل برای پاسخ گفتن به نیاز بیان ویژه‌ای پدید می‌آید و از شکل انتزاعی که در هر زمانی وجود دارد و بر مضمون ویژه‌ای منطبق میشود، روی گردانید.
روس ها در ایران
رودی متی / النا آندری یوا
دکتر محسن عسکری جهقی
بی اعتمادی به غرب یکی از مؤلفه های بارز ژنتیک سیاسی روس هاست؛ گویی حقارتی تاریخی بر شانه های این مردمان در مواجهه با غرب سنگینی می کند؛ از این رو می کوشند آن احساس حقارت را با نگاهی برتری جویانه در مواجهه با همسایگان آسیایی و شرقی جبران کنند. روس ها در مواجهه با اروپاییان خود را اروپایی نمی پندارند، اما در مواجهه با کشورهای شرقی و آسیایی از موضعی بالا به پایین رفتار می کنند. از این رو، ملی گرایی روسی در نوع خود کم نظیر است، زیرا روسها نه خود را غربی میدانند و نه شرقی می پندارند؛ آنها روس اند. این امر شناخت روسیه را برای ما دشوار می کند. این کتاب در مطالعهای موشکافانه نقش دولت، سیاستمداران، بازرگانان، شخصیت های متنفذ، نظامیان، مهندسان و معماران روس را در ایران واکاوی کرده و می کوشد نور بیشتری بر همسایه شمالی بتاباند و شناخت و دانش انسان ایرانی را از روسیه ارتقا بخشد.
مردم‌شناسی و موسیقی نوار ساحلی شیبکوه
محسن شریفیان
منطقۀ «شیبکوه» واقع در حاشیۀ شمالی خلیج فارس با تاریخی پرفراز و نشیب و فرهنگ و تمدن کهن و متاثر از رویدادهای بندر مهم «سیراف» به عنوان یک میراث شفاهی در حال فراموشی است. در جنوب ایران و به ویژه منطقۀ شیبکوه، نقش فرهنگی و روند تاریخی و اجتماعی ساز نی‌انبان به عنوان یکی از شاخص‌ترین سازهای این منطقه زوایای بسیاری دارد که برای درک هویت قومی، فرهنگی و موسیقیایی منطقه بسیار حائز اهمیت است. بررسی ساز نی‌انبان در منطقه و مطالعۀ تاریخچه و تحولات این ساز از منظر نام، شکل ظاهری، سبک نوازندگی، قطعه‌ها و مقام‌های موسیقی، همنوازی با دیگر سازها می‌تواند به نوعی راوی مردم‌شناسی و تاریخ این نوار محصور در دریا و کوه باشد.
غروب خدایان بر فراز نظم نوین جهانی با سازماندهی تولید بین المللی
اشتفان انگل
آرش گنجی
اشتفان انگل در انتخاب عنوان کتاب از یک اسطوره‌ی آلمانی بهره می‌جوید؛ در « غروب خدایان» پایان جهان در برگیرنده‌ی خدایان خسته‌ی عهد عتیق است و از خاکستر حریق جهان، جهانی ستودنی صلح آمیز و آکنده از زندگی لذت‌بخش گسترده میشود. وجه شبه با اسطوره‌ی مزبور، سقوط قشر حاکم کنونی جامعه‌ی جهانی و تمهید آینده‌ی نوین و ارزشمند برای زیستن است! کتاب، این منظر را از قلمرو اسطوره جدا و آن را بر مبنایی علمی و استوار از نو بنا می‌کند و به تمام آنها که غروبِ خدایانِ سلطه‌ی جهانیِ سرمایه‌ی مالی برایشان نه به معنای پایان تاریخ بلکه نقطه‌ی آغاز یک عصر تازه از تکامل اجتماعی انسان است، چشم اندازی نو می‌بخشد؛ چشم اندازی بدون گرسنگی، استثمار و جنگ.